Si i shkakton smogu tek joduhanpirësit të sëmuren nga kanceri i mushkërive? Një studim zbulon mekanizmin biologjik dhe propozon format e ardhshme të parandalimit.
Pirja e duhanit është shkaku kryesor i kancerit të mushkërive, por jo i vetmi. Smogu që thithim çdo ditë luan një rol në gjenezën e kësaj sëmundjeje, veçanërisht te joduhanpirësit.
Kjo dihej tashmë, ishte më pak e qartë se si mund të ndodhte. Një studim britanik i paraqitur në kongresin vjetor të ESMO (Shoqëria Evropiane për Onkologjinë Mjekësore) në Paris shpjegon mekanizmin qelizor që lidh ndotjen e ajrit dhe kancerin e mushkërive, në një punë të përcaktuar nga ekspertët si “një hap i rëndësishëm për shkencën dhe shoqërinë”.
RREZIKU I MUNDSHËM. Në studimin, i pabotuar ende në rishikimin e kolegëve, shkencëtarët nga Instituti Francis Crick dhe University College London analizuan të dhënat shëndetësore të 460,000 njerëzve nga Mbretëria e Bashkuar, Koreja e Jugut dhe Tajvani për lidhjet midis ekspozimit ndaj smogut dhe rrezikut të kancerit të mushkërive.
Kështu ata vunë re se rritja në PM2.5, grimcat më të mira atmosferike të aftë për të depërtuar thellë në indet e mushkërive dhe në gjak, lidhet me rritjen e kancerit të mushkërive tek jo duhanpirësit – dhe në veçanti me rritjen e tumoreve të lidhura. ndaj mutacionit të një gjeni, Egfr.
MUTACIONET NËN VËZHGIM. Duke vazhduar studimin në laborator, te minjtë, ekipi tregoi se grimcat duket se çojnë në një rritje të mutacioneve në gjenin Egfr dhe një gjeni tjetër, të quajtur Kras, i lidhur gjithashtu me tumoret e mushkërive.
Megjithatë, të njëjtat mutacione, të cilat rriten me rritjen e moshës, janë të pranishme edhe në indet e shëndetshme të mushkërive , në mungesë të tumoreve.
Ato janë predispozuese, por jo të mjaftueshme për të shkaktuar kancer të mushkërive. “Ata thjesht ulen atje,” komentoi Charles Swanton, onkolog në Institutin Francis Crick, kur prezantoi të dhënat.
ROLI I SMOGUT. Kur qelizat tona ekspozohen ndaj smogut, krijohet një mekanizëm inflamator si në përgjigje të një plage. Në qelizat e mushkërive që mbartin këto mutacione, reaksioni inflamator mund të shkaktojë një transformim që shkakton kancer. Në qelizat e pamutuara kjo nuk ndodh.
Prandaj, mutacionet në gjenet Egfr dhe Kras mund të jenë arsyeja pse njerëzit e shëndetshëm që nuk kanë pirë asnjëherë duhan ose thithur tym të dorës së dytë preken nga kanceri i mushkërive.
“Hapi tjetër do të jetë të zbulojmë pse disa qeliza të mushkërive me mutacione bëhen kanceroze kur ekspozohen ndaj ndotësve dhe të tjerat jo,” shton Swanton.
PARANDALIMI NË TË ARDHMEN. Mekanizmi inflamator i shkaktuar nga PM2.5 çon në prodhimin e citokineve (proteinat që kontrollojnë aktivitetin e qelizave imune) në veçanti interleukin 1 beta, një molekulë që zakonisht aktivizohet në infeksionet bakteriale.
Ky lajmëtar kimik stimulon përhapjen e qelizave me mutacionin Efgr, ato që kanë më shumë gjasa të bëhen kancerogjene. Kjo shpjegon se si smogu nxit përhapjen e tumoreve.
Fatmirësisht, interleukina 1 beta mund të bllokohet me antitrupa monoklonale: në të ardhmen, në prani të analizave që nxjerrin në pah lezionet paratumorale, me trajtimin e duhur do të jetë e mundur të zvogëlohet probabiliteti i degjenerimit të tyre në kancer./ Përshtatur nga Focus.it S.M
