Analiza e mijëra skeleteve zbulon se dhuna në Lindjen e Mesme të lashtë luhatej në varësi të kushteve mjedisore dhe socio-ekonomike
Sa të dhunshme ishin shoqëritë e lashta? Për historianët dhe shkencëtarët, nuk ka qenë kurrë e lehtë t’i përgjigjen kësaj pyetjeje: deri më tani, në fakt, ishte jashtëzakonisht komplekse të mblidheshin të dhëna të mjaftueshme për të rindërtuar episodet e dhunshme që ndodhën mijëvjeçarë më parë
Hulumtimi i botuar në revistën Nature Human Behavior , me fokus në Lindjen e Mesme të lashtë, ka arritur për herë të parë të gjurmojë evolucionin e këtyre fenomeneve, nga neoliti në antikitetin klasik, duke zbuluar se nivelet e vrasjeve, agresionit dhe torturës kanë pësoi luhatje të dukshme gjatë gati 12 mijë viteve, në varësi të alternimit të kushteve të caktuara mjedisore dhe socio-ekonomike
GJETJET. “Në studimin tonë, ne analizuam të dhënat në lidhje me më shumë se 3500 skelete, të gjetura përmes gërmimeve arkeologjike të kryera në rreth 50 vende të shpërndara në të gjitha rajonet kryesore të Lindjes së Mesme”, shpjegon Giacomo Benati, studiues në Universitetin e Barcelonës dhe bashkë- autor i studimit
Kafkat, kockat dhe skeletet e njerëzve të plagosur ose të vrarë datojnë në katër periudha specifike kohore: neoliti (12000 deri në 4500 pes), epoka e bakrit (4500 deri në 3300 para Krishtit), epoka e bronzit (3300 deri në 1200 para Krishtit) dhe e hekurit (1200- 400 para Krishtit)
ATLASI I DHUNËS. Duke u nisur nga kjo sasi e madhe e të dhënave, shkencëtarët ekzaminuan llojin e lezioneve të pranishme, duke lidhur rezultatet e analizave të tyre me ngjarjet kryesore që ndodhën në epokat historike të ekzaminuara. “Përmes studimit të traumave kockore të shkaktuara vullnetarisht dhe të vëzhgueshme në skelete, ne kemi rindërtuar tendencën e niveleve të dhunës në Lindjen e Mesme të Lashtë, duke konstatuar se konfliktet ndërpersonale luhateshin ndjeshëm me kalimin e kohës”, vijon Benati
FAZAT ALTERNATIVE. Këto luhatje mund të kenë arsye shumë specifike: pikërisht në zonën e Mesopotamisë, në epokën e bakrit ndodhën konflikte në shkallë të gjerë midis autoriteteve të para shtetërore në procesin e formimit, ndërsa epoka e hekurit u karakterizua nga ngritja e fuqive ushtarake si ajo asiriane
Perandoria, si dhe nga një periudhë e gjatë thatësire . Përkundrazi, dhuna e ulët e neolitit është shpjeguar me stilin e jetesës së popullatave nomade gjuetarë-mbledhës dhe dendësinë shumë të ulët të popullsisë së kohës. “Gjatë epokës së bronzit, e karakterizuar nga një zhvillim më i madh i funksioneve shtetërore, sistemeve ligjore dhe tregtisë në shkallë të gjerë, pati një rënie të mprehtë të dhunës”, specifikon eksperti
TESTI I LAKMUSIT. Hulumtimi arriti në përfundimin se dhuna sociale u rrit në mënyrë dramatike në kohën e lindjes së shteteve ose perandorive të para, duke u stabilizuar në një fazë të mëvonshme dhe duke u rritur përsëri si rezultat i krizave të tilla si thatësira apo uria
RRËNJËT E URREJTJES. Nuk është rastësi që vëmendja është përqendruar në Lindjen e Mesme. Ky rajon ishte në fakt një lloj “laboratori” në të cilin u zhvilluan qytetërimet e para njerëzore, që nga lindja e qyteteve deri në përparimin e bujqësisë dhe blegtorisë, duke kaluar përmes krijimit të shkrimit dhe formimit të perandorive të para të mëdha në histori. Autorët e studimit planifikojnë të përditësojnë kërkimin e tyre në mënyrë që të thellohen në disa aspekte sociale të dhunës, siç është ndikimi i ndryshëm i saj mbi gjinitë
Përshtatur nga Fokus.It /O.S
