Emërimi i Luigji Biankos si nunc apostolik në Slloveni dhe delegat apostolik për Kosovën është pritur me gëzim nga Dioqeza Prizren – Prishtinë, thonë nga Ipeshkvia e Kosovës.
Ky emërim u bë nga Papa Leoni XIV, më 20 maj, vetëm 12 ditë pasi ai mori timonin e Selisë së Shenjtë në Vatikan, pas vdekjes së Papa Françeskut, më 25 prill të këtij viti.
Don Shan Zefi, vikar i Ipeshkvisë së Kosovës, thotë se emërimi i delegatit të ri apostolik për Kosovën ndodhi në një kohë të shkurtër nga papa i ri dhe se ky është një sinjal i mirë për vendin.
“…sepse edhe ky papë, qysh në fillimin e pontifikatit të tij, përnjëherë merret me çështjen e Kosovës. Prandaj edhe e ka emëruar këtë delegat për Kosovën, që e ka selinë në Lubjanë”, thotë Don Shan Zefi për Radion Evropa e Lirë.
Por, roli i Luigji Biankos nuk do të jetë krejtësisht i njëjtë në Slloveni dhe Kosovë.
Nunc apostolik është përfaqësuesi diplomatik më i lartë i Vatikanit në një shtet të caktuar – ngjashëm me ambasadorët e shteteve të tjera, si dhe përfaqësues i Papës pranë kishës katolike lokale.
Ndërkaq, sipas sqarimeve që më herët ka dhënë Vatikani, misioni i një delegati apostolik “nuk është i një natyre diplomatike, por i përgjigjet kërkesës për të plotësuar në mënyrë adekuate nevojat baritore të besimtarëve katolikë”.
Emërimi i Luigji Biankos si nunc apostolik në Slloveni dhe delegat apostolik për Kosovën është pritur me gëzim nga Dioqeza Prizren – Prishtinë, thonë nga Ipeshkvia e Kosovës.
Ky emërim u bë nga Papa Leoni XIV, më 20 maj, vetëm 12 ditë pasi ai mori timonin e Selisë së Shenjtë në Vatikan, pas vdekjes së Papa Françeskut, më 25 prill të këtij viti.
Don Shan Zefi, vikar i Ipeshkvisë së Kosovës, thotë se emërimi i delegatit të ri apostolik për Kosovën ndodhi në një kohë të shkurtër nga papa i ri dhe se ky është një sinjal i mirë për vendin.
“…sepse edhe ky papë, qysh në fillimin e pontifikatit të tij, përnjëherë merret me çështjen e Kosovës. Prandaj edhe e ka emëruar këtë delegat për Kosovën, që e ka selinë në Lubjanë”, thotë Don Shan Zefi për Radion Evropa e Lirë.
Por, roli i Luigji Biankos nuk do të jetë krejtësisht i njëjtë në Slloveni dhe Kosovë.
Nunc apostolik është përfaqësuesi diplomatik më i lartë i Vatikanit në një shtet të caktuar – ngjashëm me ambasadorët e shteteve të tjera, si dhe përfaqësues i Papës pranë kishës katolike lokale.
Ndërkaq, sipas sqarimeve që më herët ka dhënë Vatikani, misioni i një delegati apostolik “nuk është i një natyre diplomatike, por i përgjigjet kërkesës për të plotësuar në mënyrë adekuate nevojat baritore të besimtarëve katolikë”.
Vatikani, për herë të parë, emëroi delegat apostolik për Kosovën në shkurt të vitit 2011. Ai u emërua nga Papa Benedikti XVI.
Arsyeja pse Vatikani nuk emëron nunc për Kosovën, por vetëm delegat apostolik, është sepse Selia e Shenjtë ende nuk e ka njohur formalisht Kosovën si shtet.
Kosova shpalli pavarësinë më 17 shkurt të vitit 2008 dhe, sipas të dhënave të Ministrisë së Punëve të Jashtme dhe Diasporës së Kosovës, vendin e kanë njohur deri më tash 119 shtete.
Radio Evropa e Lirë i është drejtuar Selisë së Shenjtë për të marrë një qëndrim lidhur me shqyrtimin e mundshëm të njohjes formale të pavarësisë së Kosovës, si dhe për të kuptuar pengesat apo konsideratat kryesore që ndikojnë në këtë proces. Deri në momentin e publikimit të këtij artikulli, nuk ka marrë përgjigje.
Mosnjohja komplekse e Kosovës nga Vatikani
Çështja e mosnjohjes së Kosovës nga Selia e Shenjtë shihet si çështje komplekse nga diplomatë dhe ish-diplomatë të Kosovës, si dhe nga Ipeshkvia e Kosovës.
Vehbi Miftari, shefi i Misionit të Posaçëm të Republikës së Kosovës në Selinë e Shenjtë, thotë se raportet ndërmjet Kosovës dhe Vatikanit kanë hyrë në një fazë të re dhe dinamike.
Sipas tij, intensifikimi i marrëdhënieve politike, dekretimi i Misionit të Përhershëm të Kosovës në Vatikan (në vitin 2023), thellimi i raporteve kulturore dhe angazhimi i përbashkët për promovimin e vlerave kulturore dhe të lirive njerëzore dëshmojnë për njohjen e realitetit demokratik të Kosovës dhe përafrimin e mëtejmë të marrëdhënieve ndërmjet dy palëve.
Megjithatë, ai flet edhe për pengesat për njohjen formale të Kosovës nga Selia e Shenjtë.
“Duhet të kemi parasysh se, përtej raporteve politike, dialogu ekumenik, procesi i integrimit në Bashkimin Evropian dhe dialogu politik Kosovë-Serbi janë po aq të rëndësishëm për Selinë e Shenjtë”, thotë Miftari për Radion Evropa e Lirë.
Don Shan Zefi, vikar i Ipeshkvisë së Kosovës, thekson se Selia e Shenjtë me vëmendje përcjell dialogun për normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, i cili ka nisur që nga viti 2011 me ndërmjetësimin e BE-së, por ende nuk është përmbyllur.
“Sa më parë që të shihet fundi i tij, aq më parë Selia e Shenjtë do ta njohë Kosovën. Ky është mendimi im personal. Po, sepse ka filluar ky proces për njohje të ndërsjellë mes Kosovës dhe Serbisë, prandaj edhe ndoshta pritet ose hezitohet [nga Selia e Shenjtë] derisa të shihet qartë se do të arrihet një marrëveshje paqeje ndërmjet dy shteteve”, thekson Don Shan Zefi.
Ai gjithashtu është në mesin e atyre që vlerësojnë se ndër pengesat kryesore për njohjen e Kosovës nga Selia e Shenjtë është ekumenizmi, apo dialogu ndërkishtar për pajtim ndërmjet kishave të krishtera: katolike, ortodokse dhe protestante.
Ndarja e Kishës Katolike dhe asaj Ortodokse ndodhi rreth dhjetë shekuj më parë, ndërkaq Kisha Protestante u nda nga ajo Katolike në shekullin e 16-të. Ekumenizmi, së fundi, mori hov në gjysmën e dytë të shekullit të 20-të dhe vazhdon edhe sot.
Kisha Ortodokse Ruse dhe Kisha Ortodokse Serbe kundërshtojnë pavarësinë e Kosovës. Në këtë kontekst, Don Shan Zefi vlerëson se Selia e Shenjtë e ka parasysh gjithë politikën botërore dhe mund të ketë rezervat e veta për njohjen e Kosovës si shtet.
“Sigurisht që nga ana e ortodoksisë [botës së krishterë ortodokse] ka vërejtje që Kosova të mos njihet ose është ende herët të njihet. Pritet, në pikëpamje diplomatike, që Serbia ta njohë Kosovën, të ketë marrëdhënie me Kosovën, e më pas të ndërhyhet”, thotë Don Shan Zefi.
Mendim të ngjashëm ka edhe publicisti Engjëll Koliqi, i cili që nga viti 1990 jetoi për dy dekada në Itali dhe për disa vite ishte gazetar i Radio Vatikanit. Ai thotë se Vatikani e njeh realitetin e Kosovës dhe provë për këtë është komunikimi i vazhdueshëm që Selia e Shenjtë ka me liderët institucionalë të vendit.
Koliqi shpreh bindjen se mungesa e deritanishme e njohjes formale juridike për Kosovën lidhet me shmangien e pasojave në dialogun ekumenik nga ana e Vatikanit.
“Është duke u zhvilluar dialogu ndërkishtar për bashkimin e të krishterëve dhe me këtë njohje [të Kosovës nga Vatikani] do të tërboheshin ortodoksët serbë dhe ata rusë dhe gjithçka do të dështonte”, thekson Koliqi në një përgjigje me shkrim për Radion Evropa e Lirë.
Dialogun ekumenik e sheh si një prej shkaqeve të mosnjohjes së Kosovës nga Vatikani edhe Albert Prenkaj, ish-ambasador në Romë nga viti 2008 deri në vitin 2012 dhe ish-drejtor politik i Ministrisë së Punëve të Jashtme të Kosovës në periudhën 2013–2022.
Ai thotë se në komunikimet e para ndërmjet Vatikanit dhe Kosovës, kësaj të fundit i është thënë se Vatikani njeh vetëm vendet që janë anëtare të Kombeve të Bashkuara.
“Kosova nuk është anëtare e OKB-së ende. Ndërkaq, Kisha Ortodokse Serbe apo Patrikana e Beogradit është gjithmonë një problem gjatë këtij rrugëtimi. Pra, ne e dimë se çfarë qëndrimi ka Patrikana e Beogradit, por edhe shteti i Serbisë karshi Kosovës”, thekson Prenkaj./kb
