Të gjitha opsionet për kujdesin ndaj fëmijëve janë ose shumë të shkurtra, ose shumë të shtrenjta, ose thjesht të tmerrshme. Nuk është çudi që norma e lindjeve po bie.
Rhiannon Picton-James
Të gjithë më thanë se “balancimi” i jetës do të bëhej më i lehtë kur vajza ime të niste klasën e parë këtë vit. Ishte, thjesht, një gënjeshtër. Siç do t’ju thotë çdo prind me fëmijë në shkollë, ata janë rrallëherë aty.
Në grupin tonë të WhatsApp-it, nënat e klasës nisën të shkëmbenin mesazhe paniku që në maj për pushimet verore, duke ndarë linke për kampe dhe mundësi kujdesi që kishin rezervuar që më herët – të gjitha duken të tmerrshme dhe ndoshta më keq se thjesht ta përballosh vetë situatën nga shtëpia. Dhe unë kam vetëm një fëmijë. Këtë javë, një raport i OKB-së zbuloi se miliona njerëz në botë nuk po bëjnë aq fëmijë sa do të dëshironin, dhe unë e di pse: po, është “kostoja e lartë e të qenit prind”, dhe për shumë prej nesh një pjesë e madhe e kësaj kostoje është gjetja e një zgjidhjeje për fëmijët kur shkolla nuk i ka në ngarkim.
Një nga opsionet është një “kamp” gjimnastikor – jashtë qytetit, zgjat vetëm një javë dhe përfundon në orën 15:00. Mund ta fus vajzën time pesëvjeçare në një hobi të ri, por a ia vlen vërtet për vetëm një javë? Po javët e tjera të pushimeve? Po të supozojmë që punoj nga shtëpia, me një orar dorëzimi në 09:00, do isha sërish në tavolinën e punës në 09:45, por pastaj duhet të nisem sërish në 14:30 – që mezi ia vlen. Sapo të fillonim të futeshim në ritëm, kampi do të kishte mbaruar dhe do më duhej të gjeja një sport tjetër për javën që pason.
Disa nëna të shkollës thonë se kanë rezervuar në një shkollë private lokale, matanë kufirit të Anglisë nga vendi ku jetoj në Uells. Një mësues edukimi fizik po organizon një aktivitet për shkollat aty pranë, që gjithashtu nuk mbulon gjithë pushimet dhe kushton një pasuri.
Por problemi nuk është vetëm paraja – sepse edhe kur i ke paratë, nuk ke ku të shkosh dhe edhe opsionet më të dobëta mbushen menjëherë. Nuk është se ekziston një zgjidhje e shkëlqyer që thjesht nuk mund ta përballosh – problemi është që nuk ka asgjë fare. Dhe sistemi i au pair-eve u shkatërrua nga Brexit-i, kështu që as kjo nuk është më një mundësi.
Problemi i vërtetë është se fëmijët kanë më shumë pushime se ditët ligjore të lejes që kanë prindërit, ndërkohë që jetojmë në një ekonomi me dy të ardhura për familje. Edhe nëse dy prindër i bashkojnë të dyja lejet e tyre prej 5.6 javësh, dhe supozojmë se i marrin saktësisht kur duan, përsëri nuk mbulojnë gjithë pushimet e shkollës – dhe kjo pa llogaritur që ndoshta duan një ditë të vetme pushimi së bashku. Kalendari shkollor nuk është përditësuar që nga epoka Viktoriane, kur mënyra e të punuarit dhe të qenit prind ishin krejt të ndryshme. Për më tepër, kjo gjeneratë gjyshërish – “boomer-at” – nuk duan të ndihmojnë sepse duan të “shijojnë pensionin” dhe të udhëtojnë.
Standardi që pritet sot nga prindërit është i paprecedentë në histori. Edhe kur në familje punonin të dy prindërit, si në rastin e familjes sime, askush nuk merrte leje për të kujdesur për fëmijët. Thjesht… nuk kujdeseshin. Gjyshërit e mi të dy punonin dhe linin babain tim të gjente vetë se si të kalonte ditën deri në darkë, por sot (dhe me të drejtë) do ta quanim neglizhencë prindërore. Njëherë ai u përplas nga makina, sepse ishte shumë i vogël për të ditur që duhet të shikosh në të dy anët kur kalon rrugën. Ishte rrugës për në plazh, me një fëmijë tjetër, për të lundruar një trap që kishte ndërtuar vetë. Në det.
Dhe nga përvoja ime, ky është një problem që ka dallim gjinor. Nuk kam parë asnjë baba në grupin e WhatsApp-it që të flasë për zgjidhje, sepse për shumicën e tyre, kjo nuk është një çështje. Ata vazhdojnë punën e tyre, shkojnë në konferenca, pa asnjë shqetësim. Nuk marrin telefonata të dëshpëruara nga bashkëshortet që u kërkojnë të gjejnë zgjidhje për kujdesin ndaj fëmijëve kur guxojnë të dalin nga shtëpia.
Edhe punët me kohë të pjesshme nuk janë të përshtatura për prindërit. Dikush që punon tri ditë në javë ka të drejtë vetëm për 16.8 ditë leje, ndërkohë që pushimet shkollore zgjasin deri në 13 javë. Dhe kjo pa llogaritur ditët e trajnimit të stafit (inset days) apo ditët kur fëmija sëmuret. Kush i mbulon këto? (Janë nënat; jam unë.)
Nuk ka pse të jetë kështu. Në vende si SHBA, i dërgojnë fëmijët në kampe që zgjasin 9 deri në 12 javë. Nuk është zgjidhje perfekte, por të paktën njerëzit mund të ruajnë punën. Francezët, si gjithmonë, e kanë gjetur rrugën më të mirë: thjesht marrin pushimet vjetore dhe zhduken për verë.
Zgjidhja më e zbatueshme që kam parë është kontrata e Amazon-it “me orar shkollor”, që lejon prindërit të marrin 10 javë pushim në vit duke ruajtur një punë me kohë të plotë, përmes një kombinimi të lejes së paguar dhe asaj të papaguar. E kanë zbatuar që nga viti 2023 dhe kompania nuk është shembur. Sikur më shumë kompani të shihnin përfitimet – përfshirë një fuqi punëtore të larmishme me nëna që kanë aftësi të mëdha që po shpërdorohen.
Kujdesi për fëmijët është infrastrukturë. Ashtu siç kemi nevojë për rrugë, për një sistem shëndetësor publik dhe transport, vendi ka nevojë për një zgjidhje për kujdesin ndaj fëmijëve. Fëmijët e sotëm do të paguajnë pensionet tuaja, do t’ju ofrojnë shërbime shëndetësore dhe do të ndërtojnë rrugët tuaja. Por vetëm nëse ne ua mundësojmë prindërve t’i kenë.
Rhiannon Picton-James është gazetare e pavarur dhe autore opinioni. Ajo shkruan për çështje gjinore, kulturë dhe shoqëri.
Përgatiti për botim: L.Veizi
