Më 27 qershor 1980, avioni civil Itavia Flight 870, një DC-9 që po udhëtonte nga Bolonja drejt Palermos, u rrëzua papritmas mbi Detin Tirren, pranë ishullit Ustika, duke shkaktuar vdekjen e të 81 pasagjerëve dhe ekuipazhit në bord. Katastrofa u bë e njohur si “Tragjedia e Ustikës” dhe shënoi një nga ngjarjet më të errëta dhe më të diskutuara në historinë ajrore të Italisë.
Fillimisht u ngritën teori të ndryshme mbi shkakun e aksidentit — nga defekte teknike, tek një bombë në bord — por me kalimin e viteve, u bë gjithnjë e më e fortë hipoteza se avioni ishte goditur aksidentalisht nga një raketë në një zonë ku po zhvilloheshin operacione ushtarake ajrore, ndoshta midis forcave të NATO-s dhe avionëve ushtarakë libianë. Disa burime sugjerojnë se objektivi mund të ketë qenë një avion që po shoqëronte udhëheqësin libian Muammar Gaddafi, i cili thuhet se u paralajmërua dhe shmangu fluturimin atë natë.
Ngjarja hapi një kalvar të gjatë hetimesh, padish dhe komisionesh parlamentare. Zyrtarë të lartë ushtarakë italianë u akuzuan për mbulimin e provave, ndërsa viktimat mbetën pa drejtësi për dekada. Vetëm në vitin 2013, një gjykatë italiane deklaroi zyrtarisht se avioni ishte rrëzuar nga një raketë, duke përmendur fajin e shtetit italian për moszbulimin e së vërtetës dhe pengimin e drejtësisë.
Tragjedia e Ustikës, ende sot, ngjall debat dhe zemërim në Itali. Ajo përfaqëson një plagë të hapur në ndërgjegjen kolektive të vendit, ku dhimbja e humbjes njerëzore është e lidhur pazgjidhshmërisht me heshtjen zyrtare dhe hije të errëta të politikës dhe ushtrisë.
Nëse dëshiron një version më të shkurtër, me tone dokumentare apo për përfshirje në një kalendar historik, mund ta përmbledhim me kujdes.
Përgatiti: L.Veizi
