24 qershor 1859,
Ka beteja që ndryshojnë fatin e kombeve, dhe ka beteja që ndryshojnë fatin e njerëzimit. Beteja e Solferinos, e zhvilluar më 24 qershor 1859, në një fushë të vogël në Lombardi, i përkiste të dyja botëve. Ajo ishte një ndeshje gjigantësh, një përplasje e përgjakshme mes Perandorisë Austriake dhe aleancës së Mbretërisë së Sardenjës me Francën e Napoleonit III — por më shumë se gjithçka tjetër, ajo la pas një grumbull trupash të gjymtuar dhe një dëshmitar të trazuar, që do të nxiste lindjen e një ndër organizatat më humane të kohëve moderne: Kryqi i Kuq Ndërkombëtar.
Beteja shpërtheu si pjesë e Luftës së Dytë për Pavarësinë Italiane, ku Sardenja dhe Franca kërkonin të dëbonin Austrinë nga territoret veriore italiane. Në Solferino, rreth 300,000 ushtarë u përplasën në një përleshje që zgjati gjithë ditën, nën një diell përvëlues dhe në kushte rrëqethëse. Ishte një masakër e vërtetë: mbi 40,000 ushtarë të vrarë, të plagosur ose të zhdukur — shumë prej të cilëve të lënë pa ndihmë, duke vdekur ngadalë mes fushës së betejës, në një ferr pa ujë, pa mjekë, pa mëshirë.
Pikërisht aty ndodhej edhe Henry Dunant, një biznesmen zviceran, që kishte ardhur në Itali për t’u takuar me Napoleonin III. Ai nuk ishte ushtarak, as politikan. Por ajo që pa — britmat e të plagosurve, rrëzimin e njeriut përballë indiferencës së shtetit dhe egërsisë së luftës — do t’i trondiste jetën. Ai organizoi banorët vendas për të ndihmuar të plagosurit pa bërë dallim kombësie, dhe në ditët që pasuan, nisi të hartonte idenë e një organizate neutrale, humanitare, që do t’i shërbente të plagosurve të luftës.
Për sa i përket luftës vetë, Beteja e Solferinos përfundoi me një fitore të kushtueshme për Francën dhe Sardenjën. Por tmerri i betejës ndikoi edhe mbi Napoleonin III, i cili, i frikësuar nga përmasat e dhunës dhe nga mundësia e një përplasjeje më të madhe me Gjermaninë, u tërhoq nga lufta dhe nënshkroi Traktatin e Zyrihut me Austrinë në nëntor të vitit 1859. Ky traktat i dha Lombardinë Sardenjës, duke e afruar më tej procesin e bashkimit të Italisë.
Nga fusha e përgjakur e Solferinos nuk doli vetëm një fitore territoriale, por një thirrje ndërgjegjeje. Falë vizionit të Henry Dunant, në vitin 1863 u themelua Komiteti Ndërkombëtar i Kryqit të Kuq, dhe më pas, në 1864, Konventa e Parë e Gjenevës, që për herë të parë vendosi rregulla ndërkombëtare për mbrojtjen e të plagosurve dhe personelit mjekësor në luftë.
Përgatiti: L.Veizi
