Më 1 korrik 1871, Mbreti Victor Emmanuel II i Italisë hyn zyrtarisht në Romë, duke e bërë atë kryeqytetin e ri të Mbretërisë së Italisë. Ky akt shënoi kulmin e procesit të bashkimit italian (Risorgimento) dhe fundin de facto të Shtetit Papnor, që për shekuj kishte qenë një fuqi politike dhe territoriale në zemër të Italisë.
Konteksti historik
Risorgimento, lëvizja për bashkimin e Italisë, kishte filluar në fillim të shekullit XIX dhe përfshinte luftëra, revolucione dhe diplomaci të hollë për të bashkuar principatat, mbretëritë dhe republikat e ndara italiane.
Në vitin 1861, pas shumë fitoreve politike dhe ushtarake, u shpall Mbretëria e Italisë, me Victor Emmanuel II si mbret. Por Roma dhe territoret përreth saj mbeteshin ende nën kontrollin e Papës Pius IX, të mbrojtur nga një garnizon francez.
Çfarë ndodhi?
Në shtator të vitit 1870, për shkak të luftës franko-prusiane, trupat franceze u tërhoqën nga Roma për të mbrojtur Francën. Kjo krijoi një mundësi për ushtrinë italiane të ndërhynte.
Më 20 shtator 1870, ushtria italiane theu Portën e Pias (Porta Pia) dhe hyri në Romë, pas një rezistence simbolike nga trupat papnore. Qyteti u aneksua me një referendum popullor, ku shumica dërrmuese votoi për bashkimin me Italinë.
Më 1 korrik 1871, Victor Emmanuel II hyn në Romë si mbret i një Italie të bashkuar dhe shpall Romën si kryeqytet të ri, duke e zhvendosur nga Firenze (Firence).
Pasojat
Papa Pius IX refuzoi të njihte pushtimin dhe u vetëshpall “i burgosur në Vatikan”, duke protestuar ndaj humbjes së sovranitetit të Kishës.
Kjo krijoi konfliktin e njohur si “Çështja Romane”, që zgjati deri në Lateran Treaty të vitit 1929, kur u krijua Shteti i pavarur i Vatikanit dhe Papa u njoh si sovran i tij.
Roma u bë jo vetëm qendër politike, por edhe simbol i identitetit kombëtar italian.
Kështu, 1 korriku 1871 përfaqëson një nga momentet më të rëndësishme të historisë moderne italiane: bashkimi përfundimtar i vendit dhe fillimi i një epoke të re politike, ndërkohë që roli i Kishës si fuqi territoriale në Itali merr fund.
Përgatiti: L.Veizi
