“Jemi në një pikë kthese”, sipas Pallatit Elize, dhe “në fjalimin që Emmanuel Macron do të mbajë të dielën përpara drejtuesve të forcave të armatosura priten njoftime të rëndësishme”. Është traditë që presidenti i Republikës franceze t’u drejtohet gjeneralëve më 13 korrik, një ditë para festës kombëtare, por këtë vit ngjarja ndodh në një moment të veçantë. “Presidenti do të thotë se liria nuk ka qenë kurrë më në rrezik që nga viti 1945, dhe se duhet reaguar”, paralajmërojnë burime.
Siç ka kujtuar shefi i Shtabit të Përgjithshëm, Thierry Burkhard, në një konferencë shtypi jo të zakonshme, kërcënimi nga Rusia është gjithnjë e më i prekshëm dhe Franca është bërë objektivi kryesor i luftës hibride të nisur nga Kremlini ndaj Europës. Përballë kësaj situate dhe rritjes së kërcënimeve ndërkombëtare, përdorimit gjithnjë e më të shfrenuar të forcës në botë dhe dobësimit të aleancave të vjetra (me referencë të qartë ndaj SHBA-së), Macron pritet të shpallë masa të reja për mbrojtjen, në veçanti në dy drejtime: financimi i forcave të armatosura dhe shërbimi ushtarak.
Financimi dhe armët bërthamore
Sa i përket financimit, ligji i programimit ushtarak parashikon tashmë 413 miliardë euro për periudhën 2024-2030, me rritje vjetore prej 3 miliardë eurosh. Por përballë kërcënimeve në rritje ndaj interesave franceze dhe europiane, pritet që Macron të njoftojë rritje shtesë të buxhetit ushtarak, veçanërisht për forcën bërthamore parandaluese, e rikthyer në plan të parë pas luftës në Ukrainë, kërcënimeve ruse dhe tërheqjes amerikane nga kontinenti.
Gjatë vizitës shtetërore në Londër, Macron ka nënshkruar një marrëveshje me kryeministrin britanik Keir Starmer për një koordinim më të ngushtë mes dy vendeve lidhur me “ombrellën bërthamore” për t’u mbrojtur nga kërcënimi rus. Në atë konferencë për shtyp, Macron tha: “Sot duhet të rishikojmë qartë programimin dhe strategjinë tonë, në dritën e ndryshimeve në natyrën e rrezikut.”
Reforma e shërbimit ushtarak
Pika e dytë e rëndësishme në fjalimin e së dielës do të jetë një reformë e shërbimit ushtarak. Ky do të mbetet vullnetar, pra nuk bëhet fjalë për rikthimin e detyrimit ushtarak të përgjithshëm të shfuqizuar nga Jacques Chirac në vitin 1997. Por Macron synon ta zgjerojë mundësinë dhe përfitimet e shërbimit ushtarak vullnetar, për të nxitur më shumë të rinj që duan të kontribuojnë në mbrojtjen kombëtare.
Aktualisht, dhjetë vende të BE-së kanë shërbim ushtarak të detyrueshëm (Austria, Qipro, Kroacia, Estonia, Finlanda, Greqia, Letonia, Lituania, Danimarka dhe Suedia), ndërsa vende si Gjermania, Belgjika dhe Polonia kanë rihapur debatin për rikthimin e tij.
Në Francë, Macron ka nisur më parë “Shërbimin Kombëtar Universal” (SNU), një formë shërbimi civil “për të shërbyer atdheun”, që ka pasur sukses të kufizuar për shkak të paqartësive mbi natyrën dhe qëllimin e tij.
Të dielën, Macron mund të flasë më qartë për një rilançim të fuqishëm të shërbimit ushtarak për të rinjtë, si dhe për forcat e armatosura në përgjithësi – një objektiv ambicioz, por i vështirë për t’u arritur duke pasur parasysh paqëndrueshmërinë politike (qeveria nuk ka shumicë në parlament) dhe krizën financiare që po kalon Franca. m.p.
