Raja Shehadeh*
Palestinezët vijojnë të mbahen pas asaj që ne e quajmë sumoud – vendosmëria për të mos u dorëzuar dhe për të mos ikur – edhe pse bota na ka kthyer shpinën.
Në 21 muajt e fundit të gjatë të luftës gjenocidale të Izraelit në Gaza, zëra nga mbarë bota kanë denoncuar rënien e së drejtës ndërkombëtare dhe të rendit të bazuar në rregulla. Dhe në të vërtetë, fasada e përkushtimit të Izraelit ndaj ligjit ndërkombëtar është shembur, ndërsa politika që përbëjnë krime lufte tashmë shpallen haptazi.
Këtë javë, ministri izraelit i mbrojtjes, Israel Katz, ndau planet për të zhvendosur me forcë palestinezët në një kamp në rrënojat e Rafahut. Pasi të hyjnë aty, nuk mund të largohen. Me fjalë të tjera, një kamp përqendrimi – që përkufizohet si një qendër internimi për pjesëtarë të një grupi kombëtar (por edhe për të burgosur politikë apo pakica), për arsye sigurie apo ndëshkimi, zakonisht me urdhër ushtarak. Juristi izraelit për të drejtat e njeriut, Michael Sfard, citohej nga “The Guardian” duke thënë se Katz “paraqiti një plan operacional për një krim kundër njerëzimit”. Qindra janë vrarë dhe mijëra janë plagosur duke u përpjekur të sigurojnë ushqim.
Jam përpjekur me vështirësi të kuptoj këtë vuajtje të pakapshme që përjetojnë palestinezët në Gaza – dhe si ka mundësi që shumica e izraelitëve nuk pranojnë njerëzinë tonë. Si arrijnë të mos ndiejnë aspak keqardhje për ato që ushtria e tyre po kryen në emër të tyre? Besoj se fara e çnjerëzimit tonë u mboll që në Luftën Arabo-Izraelite të vitit 1948. Palestinezët u dëbuan dhunshëm nga toka, shtëpitë dhe pronat e tyre në atë që më vonë e quajtëm Nakba (katastrofa, në arabisht), me arsyetimin se toka ishte dhuratë e Zotit për popullin hebre. Që atëherë, izraelitët kanë përdorur shtëpitë, tokat dhe pemishtet arabe pa ndier asnjë faj. Sulmet e 7 tetorit ishin pika e nisjes për këtë luftë, por Izraeli ka vite të tëra që degradon sistematikisht dhe ua mohon të drejtat palestinezëve.
Këto shkelje të së drejtës ndërkombëtare çojnë në një ndjenjë dëshpërimi për paaftësinë e institucioneve ndërkombëtare për të parandaluar krimet në Gaza dhe Bregun Perëndimor dhe për të ndëshkuar fajtorët. Gjykata Penale Ndërkombëtare (GJPN), me mbështetjen e OKB-së, ka nxjerrë urdhër-arreste për Netanyahu-n dhe ish-ministrin e mbrojtjes Gallant për akuza si: “krimi i urisë si mjet lufte” dhe “krime kundër njerëzimit: vrasje, persekutim dhe akte çnjerëzore”. Por asnjë arrest nuk është bërë. Perëndimi vazhdon të mbështesë ushtarakisht dhe politikisht Izraelin. Pyes veten: a duhet ne palestinezët të ndjehemi të pafuqishëm përballë këtij dështimi?
E vërteta është se, ndonëse e drejta ndërkombëtare përdoret si një pikë reference nga organizatat për të drejtat e njeriut, ajo kurrë nuk ka qenë shpëtimi i Palestinës. Që nga dështimi për të zbatuar Rezolutën 194 të OKB-së në vitin 1948, e cila u jepte të drejtën refugjatëve palestinezë të kthehen në shtëpitë e tyre në atë që tashmë ishte bërë Izrael, kemi përjetuar vetëm zhgënjim pas zhgënjimi.
Kjo nuk ka ndodhur për mungesë përpjekjesh nga palestinezët për ta përdorur ligjin – qofshin në gjykatat izraelite, në tribunale ndërkombëtare apo nëpërmjet ndërmjetësve të tretë. Një arsye e thjeshtë për këtë dështim është se e drejta ndërkombëtare nuk ka mjete efektive zbatimi. Arsyet më të ndërlikuara lidhen me interesat e të fuqishmëve. Por shpresa ime qëndron te qëndresa palestineze.
Priste që palestinezët do ta harronin tokën e tyre pas një ose dy brezash. Kjo pritshmëri rezultoi e gabuar. Shtatëdhjetë e shtatë vjet më vonë, palestinezët janë po aq të lidhur me tokën e tyre sa në ditët e para të gjakderdhjes.
Edhe pas ndryshimeve të paligjshme dhe vendosjes së vendbanimeve hebraike në mënyrë masive në Bregun Perëndimor – vendlindja ime – ne palestinezët vijojmë të mbajmë gjallë parimin e sumoud: të mos dorëzohemi dhe të mos largohemi. Nuk mund të flas në emër të Gazës, por shoh qartë se ndajmë të njëjtin shpirt, pavarësisht vuajtjeve të pamasa.
Kur të përfundojë lufta dhe të lejohen gazetarë dhe organizata të huaja të hyjnë në Gaza, e vërteta do të dalë në pah. Rrëfimet tronditëse nga ata që jetuan atje – gratë, burrat, fëmijët, artistët, shkrimtarët e poetët – jetë të shkurtra ose të ndryshuara përgjithmonë, do të përndjekin Izraelin.
Do të jetë njerëzimi ynë – jo e drejta ndërkombëtare – që do ta gjykojë Izraelin dhe aleatët e tij. Edhe në një shkallë tjetër, por jo më pak flagrante, ndryshimet e njëanshme dhe të paligjshme që Izraeli po bën në Bregun Perëndimor, shpesh me ndihmën e milicive të kolonëve, ofrojnë një pamje të etjes së pashuar për tokë dhe politikave të tij ideologjike.
Ndoshta shembulli më absurd i kësaj është qyteti i vjetër i Hebronit. Ai mbahet peng nga një grup i vogël ekstremistësh hebrenj – vetëm 900 vetë – të cilët jetojnë në zemër të qytetit të dytë më të madh palestinez në Bregun Perëndimor, me mbi 232 mijë banorë. Këta 900 kolonë mbrohen ditë e natë nga mbi 1,000 ushtarë izraelitë. Për të garantuar lëvizjen e tyre, për palestinezët vendosen postblloqe të përforcuara, bllokime rruge dhe pika ushtarake të përhershme e të përkohshme. Qyteti i vjetër është zbrazur praktikisht nga popullsia palestineze. A është kjo e qëndrueshme?
Për sa i përket së ardhmes së Gazës, pyetja thelbësore është: A mund të vijojë jeta aty, kur mjetet për mbijetesë – toka bujqësore, uji, spitalet dhe shkollat – janë shkatërruar?
Komuniteti ndërkombëtar, që ka dështuar me turp të zbatojë të drejtën ndërkombëtare, mund të bëjë ende një ndryshim – nëse këmbëngul që pas përfundimit të luftimeve, Izraeli të lejojë hapjen e Gazës dhe sjelljen e ndihmës humanitare, në mënyrë që palestinezët të mund të jetojnë dhe të rindërtojnë atë që u shkatërrua.
Gaza ka një histori 4 mijë vjeçare të banimit të pandërprerë njerëzor. Përpjekja e Izraelit për ta bërë të pamundur jetën atje është e dënuar të dështojë. Palestinezët do të gjejnë një mënyrë për të mbijetuar – me ndihmën e të tjerëve apo edhe pa të.
*Raja Shehadeh është avokat dhe shkrimtar palestinez, si dhe themelues i organizatës për të drejtat e njeriut Al-Haq.
Burimi: theguardian.com/ Përgatiti për botim: L.Veizi
