16 Korrik 1969
Në mëngjesin e 16 korrikut 1969, ora 09:32 sipas kohës lokale në Florida, një raketë Saturn V u ngrit fuqishëm nga Qendra Hapësinore Kennedy në Cape Kennedy (sot Cape Canaveral), duke mbajtur mbi shpinë Apollo 11, misionin e parë të planifikuar për të çuar njerëz në sipërfaqen e Hënës.
Në bord ndodheshin tre astronautë amerikanë: Neil Armstrong, komandanti i misionit; Buzz Aldrin, pilot i modulit hënor; dhe Michael Collins, piloti i modulit komando që do të qëndronte në orbitën rreth Hënës. Të tre ishin të ndërgjegjshëm se po niseshin në një mision që do të hynte në histori si arritja më e madhe teknologjike e njerëzimit në shekullin XX.
Një garë kozmike me sfond politik
Misioni i Apollo 11 nuk ishte vetëm një përpjekje shkencore – ishte edhe një kulmim i Gares Hapësinore mes Shteteve të Bashkuara dhe Bashkimit Sovjetik, e cila kishte nisur që në vitet 1950. Kur sovjetikët hodhën në orbitë satelitin e parë, Sputnik, në vitin 1957, dhe më pas dërguan kozmonautin Jurij Gagarin në hapësirë në 1961, SHBA-ja u ndje e sfiduar në prestigj dhe teknologji.
Presidenti John F. Kennedy, në një fjalim të famshëm në vitin 1961, kishte deklaruar:
“Ne zgjedhim të shkojmë në Hënë, jo sepse është e lehtë, por sepse është e vështirë.”
Kështu, programi Apollo u bë një përpjekje e jashtëzakonshme kombëtare, që përfshiu dhjetëra mijëra inxhinierë, shkencëtarë dhe punonjës teknikë, të gjithë të përkushtuar ndaj një qëllimi të përbashkët.
Udhëtimi drejt sipërfaqes hënore
Pas katër ditësh udhëtim në hapësirë, më 20 korrik 1969, moduli hënor “Eagle” u shkëput nga moduli komando dhe nisi zbritjen drejt sipërfaqes së Hënës. Ndërsa kalonin metrat e fundit mbi një terren të vështirë dhe plot me gurë, zëri i Armstrong dëgjohej i qetë në qendrën e komandës:
“Houston, Eagle has landed.”
Në orët e para të mëngjesit të 21 korrikut, me një vonesë të vogël për shkak të përgatitjeve teknike, Neil Armstrong zbriti shkallët e modulit dhe preku sipërfaqen hënore, duke thënë fjalët që do të mbeteshin të përjetshme në histori:
“Ky është një hap i vogël për njeriun, por një hap gjigant për njerëzimin.”
Vetëm 20 minuta më vonë, Buzz Aldrin iu bashkua atij, duke përshkruar peizazhin përreth si një “bukuri e shkretë e jashtëzakonshme”. Të dy qëndruan në sipërfaqe për rreth 2 orë e 15 minuta, vendosën flamurin amerikan, mbollën instrumente shkencore, morën mostra të gurëve dhe dheut hënor, dhe lanë një pllakë që lexonte:
“Këtu njerëz nga planeti Tokë vendosën për herë të parë këmbë në Hënë. Korrik 1969. Erdhi në paqe për gjithë njerëzimin.”
Rruga e kthimit dhe trashëgimia
Michael Collins, qëndroi vetëm në orbitën hënore, duke përshkuar qindra kilometra mbi sipërfaqe, në një nga momentet më të vetmuara dhe më të vështira të historisë së fluturimeve njerëzore.
Pas një udhëtimi të suksesshëm kthimi, Apollo 11 u ul në Oqeanin Paqësor më 24 korrik 1969. Të tre astronautët u pritën si heronj në mbarë botën.
Ndikimi i përjetshëm i një ngjitjeje të paarritshme
Ajo që nisi më 16 korrik 1969 nuk ishte thjesht një fluturim hapësinor. Ishte një kulm i shkencës, kurajos dhe ambicies njerëzore. Ishte një dëshmi e faktit se, kur njerëzit bashkojnë dijen, vullnetin dhe vizionin, as qielli nuk është kufi.
Misioni i Apollo 11 nuk i dha vetëm SHBA-së një fitore në garën hapësinore. Ai ndryshoi mënyrën se si njerëzimi e sheh veten: si një specie që mund të lërë planetin e saj dhe të prekë trupat qiellorë të universit.
Në epokën e sotme, kur rikthimi në Hënë dhe udhëtimi drejt Marsit janë përsëri në axhendë, 16 korriku mbetet një përvjetor simbolik – një kujtesë se ëndrrat më të mëdha janë të realizueshme… edhe kur ndodhen 384,400 kilometra larg.
Përgatiti: L.Veizi
