Opinion nga Noa Galili, përshtatur në shqip
Në fillim të javës, temperaturat në Rripin e Gazës arritën në 37°C. Në të njëjtën kohë, zëdhënësi i Forcave të Mbrojtjes së Izraelit (IDF) lëshoi një paralajmërim urgjent në arabisht për banorët e Gazës: hyrja në det është e ndaluar dhe kushdo që e shkel këtë urdhër, rrezikon jetën!
Gati e gjithë popullsia e Gazës është zhvendosur.
Qindra mijëra janë grumbulluar në çadra apo mes rrënojave të ndërtesave të shkatërruara. Për të marrë ushqim apo ndihmë, duhet të ecin kilometra të tërë nën diellin përvëlues. Nuk ka energji elektrike për të ndezur ventilatorë e as ventilatorë dhe uji i pijshëm mezi gjendet. Nuk ka asnjë mënyrë për t’i shpëtuar vapës vdekjeprurëse.
Kështu, shumë banorë i drejtohen detit. Aty përpiqen të zënë ndonjë peshk të vogël për të ushqyer familjet, të lajnë rrobat dhe trupin, apo të gjejnë sadopak freski nga nxehtësia përvëluese.
Ata e dinë se deti është i rrezikshëm. Edhe përpara luftës ishte i tillë, për shkak të kufizimeve të vendosura nga Izraeli mbi zonat e lejueshme të peshkimit. Por tani rreziku është shumë më i madh. Që nga fillimi i luftës, dhjetëra banorë janë qëlluar për vdekje në ujë, shumica prej tyre gjatë peshkimit.
“Peshkatarët bënin shaka me familjet para se të hynin në det – ‘Sot ose hani, ose qani mbi trupin tim,’” tregon Zakaria Baker nga Unioni i Peshkatarëve në Gaza. “Më kujtohet peshkatari i fundit i vrarë nga Marina izraelite, pak ditë para armëpushimit. Kishte hyrë vetëm 300 metra në det. Nuk mundëm të nxirrnim trupin për 10 ditë, sepse ishte shumë e rrezikshme. Pamja ishte tronditëse – trupi ishte copëtuar nga peshqit.”
Peshkimi dikur ishte një burim thelbësor ushqimi dhe të ardhurash për Gazën, por tani është shkatërruar pothuajse plotësisht nga lufta. Sulmet ajrore, bombardimet dhe sulmet detare kanë dëmtuar rëndë infrastrukturën e nevojshme, varkat, puset e peshkut dhe pajisjet portuale.
Edhe gjatë armëpushimeve, Izraeli ndalon peshkimin. Si pasojë, çmimi i peshkut është rritur duke u kthyer në “luks” për shumicën e banorëve. Në të njëjtën kohë, sasia e peshkut të freskët në treg ka rënë në nivele kritike. Midis tetorit 2023 dhe prillit 2024, të ardhurat nga peshkimi ranë në vetëm 7.3% të mesatares ditore të vitit 2022, një humbje prej 17.5 milionë dollarësh, pa llogaritur dëmet në puset dhe pajisjet ndihmëse.
Në një kohë kur ndihma humanitare hyri me shumë vështirësi në Rripin e Gazës, industria e peshkimit mund të kishte ndihmuar sado pak për të lehtësuar krizën ushqimore. Por shkatërrimi i saj e ka thelluar më tej katastrofën.
Ndalimi i hyrjes në det dhe i peshkimit është pjesë e një politike urie nga ana e Izraelit. Zhdukja e sistemeve të ushqimit dhe e prodhimit të pavarur i ka mundësuar Izraelit ta shndërrojë ndihmën humanitare në një mjet presioni dhe shantazhi në luftë.
Por, sipas të drejtës ndërkombëtare, si forcë pushtuese dhe palë në konflikt, Izraeli ka për detyrë të sigurojë mirëqenien e popullsisë civile. Ai duhet të ndalojë menjëherë sulmet ndaj peshkatarëve dhe infrastrukturës së peshkimit, të heqë kufizimet mbi detin dhe të lejojë hyrjen e pajisjeve për rindërtimin e sektorit.
“Më mungon deti, çdo pjesë e tij,” thotë Muhamedi, një peshkatar i ri, në një studim të organizatës izraelite Gisha, e cila mbron të drejtën e lëvizjes për palestinezët. “Më mungon gjithçka… ta nxjerr varkën, valët…”
Ndalimi i detit nuk është vetëm bllokim i një burimi jetese dhe ushqimi, por edhe mohim i strehës së fundit përballë vapës që vret.
Me sistemet e ujit, higjienës dhe kanalizimeve në kolaps, pjesërisht për shkak të mungesës së karburantit që pengon funksionimin e puseve dhe impianteve të trajtimit, banorëve u mohohet edhe ajo pak mundësi për t’u larë, për t’u freskuar dhe për të ruajtur një grimë dinjitet njerëzor./kb
