30 korrik 1971 – Tragjedia ajrore mbi Morioka
Përgatiti: L. Veizi
Më 30 korrik 1971, një nga fatkeqësitë më të mëdha ajrore në historinë e Japonisë ndodhi mbi qiejt e qytetit Morioka, në prefekturën Iwate, kur një aeroplan pasagjerësh i kompanisë All Nippon Airways (ANA), tip Boeing 727-281, u përplas në ajër me një avion luftarak F-86F Sabre të Forcave Ajrore të Japonisë. Si pasojë, 162 persona humbën jetën, duke e renditur këtë ngjarje ndër aksidentet më tragjike të aviacionit civil japonez të asaj kohe.
Rrethanat e ngjarjes
Avioni i kompanisë All Nippon Airways ishte ngritur nga aeroporti Sapporo (Chitose) dhe ishte në rrugën për në aeroportin Tokyo Haneda, duke transportuar 155 pasagjerë dhe 7 anëtarë të ekuipazhit. Ndërkohë, avioni ushtarak F-86F Sabre ishte pjesë e një stërvitjeje rutinë, i pilotuar nga një kadet i ri në trajnim, i cili po kryente një fluturim nën mbikëqyrjen e instruktorëve të Forcave Ajrore.
Për arsye që mbetën të debatueshme, dy avionët u gjendën në të njëjtin sektor lartësie, dhe për shkak të komunikimeve të pasakta dhe mungesës së koordinimit mes kontrollit të trafikut civil dhe atij ushtarak, ndodhi përplasja.
Përplasja
Sipas hetimeve zyrtare, avioni luftarak u përplas me krahun e majtë të Boeing-ut, duke shkaktuar humbjen e menjëhershme të kontrollit nga ekuipazhi i aeroplanit civil. Avioni i ANA-s u shkatërrua në ajër dhe rrënojat ranë mbi një zonë malore pranë qytetit Shizukuishi, duke i vrarë të gjithë personat në bord.
Piloti i avionit ushtarak arriti të hidhej me parashutë dhe mbijetoi, çka ngjalli reagime të forta publike dhe politike.
Pasojat dhe hetimet
Ngjarja shkaktoi zemërim të madh publik në Japoni. U shtrojnë pyetje të mëdha rreth rolit të ushtrisë në hapësirat ajrore civile dhe mungesës së koordinimit mes kontrollorëve të fluturimit ushtarak dhe civil. Hetimet treguan se kadeti në avionin luftarak kishte bërë manovra të papërshtatshme, por përgjegjësia e plotë i takonte gjithashtu edhe sistemit të kontrollit të fluturimeve, i cili kishte lejuar dy avionët të operonin në të njëjtën lartësi pa paralajmërim të mjaftueshëm.
Në vitin 1973, piloti i F-86, 22-vjeçari Kazumi Hirose, u dënua me dy vjet burg me kusht, çka u kritikua si një dënim shumë i lehtë në raport me pasojat katastrofike.
Trashëgimia
Kjo tragjedi shërbeu si një pikë kthese për përmirësimin e sigurisë ajrore në Japoni. U përforcua ndarja mes trafikut ajror civil dhe atij ushtarak, u rritën investimet në sistemet e radarëve dhe komunikimit, dhe u vendosën protokolle të reja për koordinimin ndërmjet aviacionit civil dhe ushtrisë.
Ngjarja mbetet ende një nga aksidentet më të rënda ajrore në historinë e Japonisë, dhe një simbol i rrezikut që paraqet ndërhyrja ushtarake në hapësirat ajrore të banuara pa koordinim të plotë.
