Më 1 gusht të vitit 527, pas vdekjes së xhaxhait të tij, Justinit I, Justinian I u bë sundimtar i vetëm i Perandorisë Bizantine. Ai është një nga perandorët më të rëndësishëm në historinë e Bizantit dhe shpesh cilësohet si “romaku i fundit”, për disa arsye kyçe:
Gjuha dhe trashëgimia romake
Justinian ishte perandori i fundit që përdori latinishten si gjuhë zyrtare të perandorisë, para se greqishtja të bëhej gjuhë dominuese në administratë. Kjo i dha atij një lidhje të drejtpërdrejtë me trashëgiminë e Perandorisë Romake. Ai kishte një vizion për të ribashkuar Perandorinë Romake, që ishte ndarë në Perandorinë Perëndimore dhe Lindore.
Prejardhja
Justinian lindi rreth vitit 482 në fshatin Tauresium, i cili sot njihet si Gradishta, afër Shkupit në Maqedoninë e Veriut. Prejardhja e tij etnike nuk është plotësisht e dokumentuar, por prindërit e tij besohet të kenë qenë ilirë, trakë, ose një përzierje e të dyve. Ai nuk ishte nga elita e vjetër aristokratike romake, por u ngrit nëpërmjet aftësive dhe mbështetjes së xhaxhait të tij.
Reformat dhe trashëgimia
Justinian I është i njohur për një sërë reformash dhe arritjesh madhore:
Kodifikimi i ligjit romak – ai porositi përmbledhjen e ligjeve romake në Corpus Juris Civilis, që më vonë do të bëhej bazë për të drejtën në Evropë.
Ndërtimet madhështore – përfshirë Kishën e Shën Sofisë në Kostandinopojë.
Luftërat për ribashkimin e perandorisë – dërgoi gjeneralin Belisarius për të rimarrë territore të Perandorisë Romake në Perëndim, përfshirë Italinë, Afrikën e Veriut, dhe pjesë të Spanjës.
Feja dhe qeverisja
Justinian e pa veten si përfaqësues i Zotit në Tokë. Ai ndërhyri aktivisht në çështjet kishtare dhe promovoi krishterimin ortodoks. Gjatë sundimit të tij, ai u përpoq të forconte unitetin fetar dhe autoritetin perandorak mbi Kishën.
Trashëgimia
Sundimi i Justinianit (527–565) është konsideruar si epoka e artë e hershme e Bizantit. Ai ishte një nga perandorët më ambiciozë dhe ndikimi i tij ndjehet edhe sot në historinë ligjore, fetare dhe arkitekturore të Europës dhe Lindjes së Mesme.
Për këtë arsye, Justiniani mbetet një figurë kyçe në historinë e qytetërimit perëndimor dhe lindor – një perandor romak në trupin e një bizantini, që u përpoq të rilindte lavdinë e Romës së lashtë.
Nëse dëshiron, mund të shtoj edhe detaje për ndonjë fushë specifike të sundimit të tij, si luftërat, kodet ligjore, apo ndërtimet monumentale.
Përgatiti: L.Veizi
