Në datën 7 gusht 2008, shpërtheu zyrtarisht konflikti ushtarak midis Gjeorgjisë dhe Rusisë, i njohur si lufta Ruso-Gjeorgjiane, ose lufta pesë-ditore, për shkak të kohëzgjatjes së saj. Konflikti shpërtheu mbi kontrollin e Osetisë së Jugut, një rajon separatist brenda territorit të Gjeorgjisë, i cili mbështetej nga Rusia. Paralelisht, Abkazia, një tjetër rajon separatist gjeorgjian me lidhje të ngushta me Rusinë, u përfshi gjithashtu në luftime.
Sfondi politik dhe etnik
Tensionet kishin vite që përvëlonin. Pas shpërbërjes së Bashkimit Sovjetik në vitin 1991, Gjeorgjia rifitoi pavarësinë, por përballë saj qëndronin ambiciet separatiste të Osetisë së Jugut dhe Abkazisë, të cilat dëshironin të shkëputeshin dhe të bashkoheshin me Rusinë, apo të ishin të pavarura nga Tbilisi. Rusia i mbështeste politikisht, ekonomikisht dhe ushtarakisht këto rajone.
Marrëdhëniet mes Gjeorgjisë dhe Rusisë u përkeqësuan ndjeshëm pas vitit 2004, kur në pushtet në Tbilisi erdhi presidenti Mikheil Saakashvili, një lider pro-perëndimor që synonte integrimin e Gjeorgjisë në NATO dhe Bashkimin Evropian. Kjo gjë u perceptua si kërcënim direkt nga Kremlini.
Shpërthimi i luftës
Në natën midis 7 dhe 8 gushtit 2008, forcat gjeorgjiane ndërmorën një ofensivë për të rimarrë kontrollin mbi kryeqytetin e Osetisë së Jugut, Tskhinvali. Rusia reagoi menjëherë duke nisur një ndërhyrje ushtarake në shkallë të gjerë, nën justifikimin e “mbrojtjes së qytetarëve rusë” (pasi shumë banorë të Osetisë së Jugut kishin marrë pasaporta ruse).
Zhvillimet ushtarake
Brenda pak ditësh, ushtria ruse, e mbështetur nga forcat separatiste osetiane dhe abkaze, zmbrapsi forcat gjeorgjiane, avancoi në territorin e Gjeorgjisë dhe shkatërroi infrastrukturë ushtarake dhe rrugore. Luftimet u përqendruan në Transkaukazi, një rajon me rëndësi strategjike që lidh Detin e Zi me Kaspikun, dhe ku kalojnë korridore energjetike vitale për Perëndimin.
Armëpushimi dhe pasojat
Me ndërmjetësimin e Bashkimit Evropian, veçanërisht presidentit francez Nicolas Sarkozy, më 12 gusht 2008 u arrit një marrëveshje armëpushimi gjashtëpikëshe. Por edhe pas nënshkrimit të marrëveshjes, trupat ruse qëndruan për javë të tëra në disa pjesë të territorit gjeorgjian.
Pas përfundimit të luftimeve, Rusia njohu pavarësinë e Osetisë së Jugut dhe Abkazisë, gjë që u dënua nga Perëndimi. Vetëm pak shtete ndjekën këtë njohje. Gjeorgjia, nga ana tjetër, i konsideron këto territore si të pushtuara ilegalisht nga Rusia.
Pasojat dhe ndikimi gjeopolitik
Për Gjeorgjinë, lufta ishte një goditje e rëndë për ambiciet e saj euroatlantike dhe integrimin në NATO.
Për Rusinë, ishte një demonstrim force dhe një sinjal i qartë se Moska do të ndërhynte me forcë në “oborrin e saj të pasëm”.
Për Perëndimin, ishte një alarm për mënyrën e re agresive të politikës së jashtme ruse, që më pas do të ripërsëritej në Krime në vitin 2014 dhe më vonë në pushtimin e Ukrainës më 2022.
Lufta e parë evropiane e shekullit XXI
Lufta Ruso-Gjeorgjiane u konsiderua nga shumë analistë si konflikti i parë ndërkombëtar i armatosur në Evropën e shekullit XXI, duke sinjalizuar fundin e një epoke iluzionesh për paqe të qëndrueshme pas Luftës së Ftohtë.
Përgatiti: L.Veizi
