7 Gusht 1998 – Afrika Lindore
Mëngjesin e 7 gushtit 1998, qytetet e gjalla të Nairobisë, kryeqytetit të Kenias, dhe Dar es Salaam, kryeqytetit të Tanzanisë, u zgjuan si zakonisht, mes zhurmës së trafikut dhe ritmit të ditës afrikane. Por pak pas orës 10:30 të mëngjesit, dy shpërthime të koordinuara dhe shkatërruese tronditën të dy qytetet njëkohësisht, duke goditur ambasadat e Shteteve të Bashkuara të Amerikës në secilin vend.
Në Nairobi, një kamion i mbushur me eksploziv shpërtheu jashtë ambasadës amerikane – një ndërtesë shumëkatëshe në qendër të qytetit – duke shkaktuar shkatërrim masiv dhe duke vrarë 213 njerëz, shumica dërrmuese civilë kenianë që ndodheshin në rrugë ose në zyrat përreth. Rreth 4,000 të tjerë u plagosën, shumë prej tyre rëndë, për shkak të xhamave të copëtuar dhe rrënojave që u hodhën me forcë nga shpërthimi.
Në të njëjtën kohë, në Dar es Salaam, një tjetër kamion-bombë shpërtheu pranë ambasadës amerikane, duke vrarë 11 persona dhe plagosur 85 të tjerë. Edhe këtu, viktimat ishin kryesisht punonjës vendas ose kalimtarë.
Kush e kreu sulmin? – Hija e një emri të panjohur: Osama bin Laden
Sulmet u kryen nga militantë islamikë të lidhur me organizatën terroriste al-Qaeda, të udhëhequr nga një figurë ende relativisht e panjohur për shumicën e amerikanëve: Osama bin Laden. Edhe pse SHBA-të e kishin tashmë në listën e tyre të terroristëve të rrezikshëm, bombardimet e vitit 1998 e sollën atë për herë të parë në vëmendjen e publikut ndërkombëtar, veçanërisht të amerikanëve, si një kërcënim real, global dhe i organizuar.
Hetimet e mëvonshme zbuluan se sulmet ishin organizuar nga anëtarë lokalë të Xhihadit Islamik Egjiptian, një grup ekstremist që më vonë do të bashkohej zyrtarisht me al-Qaeda. Qëllimi i tyre ishte të ndëshkonin SHBA-në për praninë dhe ndikimin e saj në Lindjen e Mesme dhe Afrikë, dhe për mbështetjen ndaj qeverive që ata i konsideronin “armiq të Islamit”.
Pasojat dhe reagimi amerikan
Në ditët që pasuan, SHBA mobilizoi FBI-në dhe agjencitë e inteligjencës, duke filluar një ndjekje të gjerë për organizatorët e sulmeve. U arrestuan dhe u gjykuan disa persona të përfshirë në komplot, ndër ta:
Fazul Abdullah Mohammed – i cili ishte i përfshirë në logjistikën e sulmeve dhe që do të vritej më vonë në Somali më 2011.
Abd al-Rahim al-Nashiri dhe të tjerë, që do të lidheshin më vonë edhe me sulme të tjera terroriste.
Më 20 gusht 1998, SHBA ndërmori një hakmarrje ushtarake, duke bombarduar:
Kampet e stërvitjes së al-Qaedës në Afganistan
Një fabrikë farmaceutike në Sudan (që SHBA pretendonte se prodhonte komponentë për armë kimike)
Këto sulme nuk arritën të ndalonin rrjetin e al-Qaedës, por shënuan një fillim të luftës së gjatë dhe të pashpallur kundër terrorizmit islamik global, e cila do të kulmonte më 11 shtator 2001, me sulmet në New York dhe Washington.
Trashëgimia dhe rëndësia historike
Bombardimet e ambasadave të SHBA-së në Kenya dhe Tanzani ishin më shumë se një akt barbar. Ato ishin:
Shenjë paralajmëruese për një rrezik të ri që po rritej në errësirë: terrorizmi transnacional
Shkëndija e parë publike që e vendosi Osama bin Ladenin dhe al-Qaedën në hartën e kërcënimeve globale
Pika e kthesës në mënyrën se si SHBA dhe vendet perëndimore e kuptonin sigurinë e tyre – jo më të kërcënuar vetëm nga shtete, por edhe nga rrjete të decentralizuara të militantëve
Një kujtim për të mos u harruar
Tani, çdo vit më 7 gusht, Kenya dhe Tanzania mbajnë ceremoni përkujtimore në nder të viktimave të asaj dite të zezë. Në Nairobi është ngritur një park përkujtimor në vendin ku ndodhej ambasada, dhe emrat e viktimave janë gdhendur në gur. Familjet e tyre dhe brezat e ardhshëm mbajnë gjallë kujtimin, por edhe një mesazh të fortë: terrori nuk do të fitojë mbi njerëzimin.
Përgatiti: L.Veizi
