Katedralja e Këlnit (Kölner Dom) është një nga veprat më të mëdha dhe më të famshme të arkitekturës gotike në botë, dhe sigurisht monumenti më i vizituar i Gjermanisë. Historia e saj është një rrëfim i jashtëzakonshëm mbi besimin, ambicien, durimin dhe vazhdimësinë e vizionit njerëzor për më shumë se gjashtë shekuj.
Fillimet – Shekulli XIII
1248 – Punimet për ndërtimin e katedrales filluan me urdhër të Arkipeshkopit Konrad von Hochstaden. Arsyeja kryesore ishte ruajtja dhe nderimi i Relikeve të Tre Mbretërve Magj (Shtatoret e tyre u sollën në Këln në vitin 1164 nga Milani).
Arkitektura e saj u frymëzua nga stili gotik francez, sidomos nga Katedralja e Amiens-it, por me përmasa edhe më të mëdha.
U synua që kjo katedrale të bëhej jo vetëm qendër e adhurimit, por edhe simbol i fuqisë së Kishës dhe qytetit.
Shekujt XIV – XV
Punimet përparuan ngadalë për shkak të kostove të larta dhe sfidave teknike.
U përfunduan pjesë të korit dhe absidës, të cilat u përdorën për shërbesa edhe para përfundimit të të gjithë ndërtesës.
Në këtë periudhë u ngritën disa nga dritaret e mëdha me xhama të pikturuar, që sot janë ndër më të vjetrat në Evropë.
Ndërprerja e madhe
Rreth 1560 punimet pothuajse u ndalën krejtësisht. Arsyet përfshinin mungesë fondesh, ndryshimin e prioriteteve politike dhe fetare, si dhe rënien e stilit gotik në modë.
Për më shumë se 300 vjet, Katedralja e Këlnit qëndroi e papërfunduar, me një vinç të madh prej druri në majë të njërit prej kullave – një pamje që u bë simbol i qytetit.
Megjithatë, ajo mbeti një pikë pelegrinazhi dhe krenarie qytetare.
Shekulli XIX – Ringjallja
Në fillim të shekullit XIX, pas periudhës napoleone, u ringjall interesi për përfundimin e katedrales, i nxitur nga romantizmi dhe ndjenja kombëtare gjermane.
Në 1842, me mbështetjen e Mbreti Frederiku Vilhelmi IV i Prusisë dhe me financim publik, punimet rifilluan sipas planit origjinal të mesjetës (projektet e ruajtura ishin të paprekura!).
U përdorën teknologjitë e reja të kohës, por u respektuan format dhe dekorimet gotike autentike.
Përfundimi – 1880
Më 14 gusht 1880, pas 632 vjetësh nga fillimi, Katedralja e Këlnit u përfundua plotësisht.
Me 157 metra lartësi, ajo u bë ndërtesa më e lartë në botë për një periudhë të shkurtër (deri në vitin 1884, kur u përfundua Monumenti i Uashingtonit).
Kullat e saj binjake e bëjnë katedralen gotike më të madhe në Evropën Veriore.
Pas 1880 – Simbol i qëndrueshmërisë
Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Katedralja u godit disa herë nga bombardimet, por qëndroi në këmbë, ndërsa qyteti përreth u shkatërrua thuajse tërësisht.
Sot ajo është pjesë e Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s (që nga viti 1996).
Vizitohet nga mbi 6 milionë njerëz çdo vit dhe vazhdon të jetë një simbol i Këlnit dhe i gjithë Gjermanisë.
Përgatiti: L.Veizi
