Katharine Viner*
Gjykata e Lartë ka vendosur në favor të Guardian pasi aktori dhe regjisori britanik paditi për shpifje për akuzat e sjelljes seksuale të pahijshme.
Ndonjëherë mjafton të tërheqësh një fill.
Kështu filloi për dy gazetare të Guardian në pranverën e vitit 2021, kur ato nisën të hetonin pretendimet për sjelljen e Noel Clarke, aktor dhe regjisor i njohur britanik.
Sirin Kale dhe Lucy Osborne folën me shumë burime, përfshirë mbi 20 gra, të cilat ndanë historitë e tyre për përvojat me Clarke. Akuzat e tyre përfshinin një sërë sjelljesh të pahijshme: ngacmime seksuale, prekje të padëshiruara, sjellje seksuale të papërshtatshme, marrje dhe shpërndarje të fotografive e videove eksplicite pa leje, dhe bullizëm.
Akuzat shtriheshin gjatë një periudhe nga viti 2004 deri më 2019 dhe ishin baza e një serie të fuqishme artikujsh dhe një podkasti të Guardian, çka çoi në padinë që Clarke ngriti ndaj gazetës.
Gjyqi gjashtë-javor u zhvillua në mars dhe prill 2025 në Gjykatën e Lartë, dhe vendimi erdhi sot. Gjykatësja Steyn vendosi se ajo që kishte publikuar Guardian ishte e vërtetë dhe se botimi ishte në interes të publikut.
Ajo vlerësoi punën e reporterëve dhe redaktorëve tanë si të thelluar dhe të kujdesshëm, duke theksuar përpjekjet e mëdha për të hetuar, testuar dhe verifikuar informacionin e marrë, si dhe për të mos publikuar akuza që nuk mund të mbështeteshin me prova.
Ky është një fitore e madhe për gratë që folën me ne, për Guardian-in dhe për gazetarinë investigative në Britani.
Gjatë më shumë se një dekade si kryeredaktore e Guardian, pothuajse çdo ditë kam marrë vendime të vështira. Por vendimi për të mos u tërhequr nga padia për shpifje e Noel Clarke nuk ishte një prej tyre. Që në fillim besova se ky ishte një rast që duhej ta çonim deri në fund – kryesisht për gratë që folën me ne në hetimin fillestar, por edhe për ato që më pas dëshmuan në gjykatë.
E mbaj mend mirë kur më treguan për herë të parë për hetimin: ajo që më bëri më shumë përshtypje ishte shkalla e madhe e akuzave.
Edhe pas lëvizjes #MeToo, është ende e rrallë të gjesh gra që janë të gatshme të flasin me gazetarë për raste të abuzimit seksual – sidomos kur bëhet fjalë për dikë më të fuqishëm dhe të famshëm. Megjithatë, çdo herë që merrja përditësime nga ekipi i hetimit, numri i grave rritej. Brenda pak ditësh kishim më shumë se një duzinë burimesh.
Kur botuam hetimin e parë, kishim 22 dëshmi të drejtpërdrejta, të mbështetura nga punë e madhe verifikimi. Deri në fund, kishim folur me mbi 100 burime.
Në gjyq, patëm 26 dëshmitarë, disa prej të cilëve udhëtuan nga jashtë për të dëshmuar.
Gratë që dëshmuan në gjykatë nuk u tërhoqën, edhe pse përballeshin me taktika frikësuese, para dhe gjatë procesit. Ishte prekje emocionale të shihje kaq shumë gra që flisnin publikisht, me guxim dhe vendosmëri për përvojat më të errëta të jetës së tyre.
Siç shkroi Michaela Coel, aktore dhe regjisore britanike, për dëshmitaret tona:
“Të flasësh për këto incidente kërkon shumë forcë, sepse disa i quajnë ‘zona gri’. Por ato janë larg së qeni gri. Këto sjellje janë jo profesionale, të dhunshme dhe mund ta shkatërrojnë perceptimin e një personi për veten, për vendin në shoqëri dhe për karrierën e tyre.”
Një nga dëshmitaret, Gina Powell, ish-punonjëse e Clarke, ishte një burim i rëndësishëm për raportimet tona dhe dëshmitare në gjykatë. Ajo e akuzoi Clarke për sulm seksual dhe tha se nuk besonte se ai duhej të ishte “afër grave të reja në industrinë e filmit”. Gjykatësja e cilësoi atë si një dëshmitare të ndershme dhe mbresëlënëse, që nuk e teproi asnjëherë. Për të tha:
“Guximi nuk është mungesa e frikës, por aftësia për ta përballuar atë – dhe zonja Powell tregoi guxim dhe integritet të admirueshëm.”
Guardian qëndroi pranë Gina-s dhe të gjitha grave që folën. E gjithë media do të përfitojë nga guximi i tyre, falë këtij vendimi që e konfirmon drejtësinë e asaj që bënë.
Kjo është fitorja e tyre.
Por është edhe një drejtësim i rëndësishëm për Guardian-in – për reporterët, redaktorët dhe avokatët tanë. Gazetaria investigative është e rrezikshme dhe e kushtueshme, veçanërisht kur përfshin akuza për abuzim seksual.
Ka gjithmonë kërcënime për padi, që marrin kohë dhe energji. Ka kosto emocionale për dëshmitarët, që shpesh janë viktima – dhe që me të drejtë hezitojnë të kalojnë sërish traumën në gjykatë.
Kjo vlen edhe për gazetarët tanë. Gjashtë prej nesh u morën në pyetje në gjykatë. Një reporter u pyet për tre ditë rresht. Një tjetër u përball me pyetje shumë personale. U hodhën akuza të pabaza për një “konspiracion”. Por të gjithë u paraqitën shkëlqyeshëm – duke mbrojtur gazetarinë në interes të publikut dhe qëndrimin e Guardian.
Për më tepër, ekziston kërcënimi i kostove të tmerrshme financiare. Në një moment, ndoshta për të na detyruar të tërhiqeshim, Clarke kërkoi 70 milionë paund dëmshpërblim.
Guardian ka fatin që mbështetet nga Scott Trust – pronarët tanë, që i përkushtohen gazetarisë në interes të publikut dhe jo fitimeve apo interesave politike. Ata na qëndruan pranë në çdo hap.
Shumë pak raste shpifjeje arrijnë në gjyq, pikërisht për shkak të rrezikut të madh financiar dhe reputacional. Por ky ishte një rast ku unë besova se Guardian duhej të qëndronte i palëkundur – të besonim te gratë, te gazetarët tanë dhe te drejtësia.
Sot është një ditë e mirë për Guardian-in, për median që vepron në interes të publikut – dhe për gratë.
*Katharine Viner është kryeredaktore e Guardian/ Përgatiti për botim: L.Veizi
