Nga Leonard Veizi
Ka burra që thyejnë hekurat dhe burra që thyejnë vetveten. “Papillon” është historia e një shpirti që zgjodhi të mos thyhej. Në një botë ku dënimi nuk është vetëm fizik, por edhe shpirtëror, ku liria ndëshkohet më shumë se krimi, lind një rrëfim që tejkalon muret e burgut dhe kthehet në një meditim për qëndresën, dinjitetin dhe absurditetin e drejtësisë së imponuar me grusht. Kjo nuk është thjesht një histori arratisjeje – është një poezi e dhimbshme për njeriun që nuk pranon të nënshtrohet…
…Në brigjet e largëta të Guajanës Franceze, aty ku oqeani përplaset me muret e gurta të një bote pa kthim, lind historia e një burri që nuk pranoi të gjunjëzohej para fatit. “Papillon” apo “Flutura” siç vjen në shqip, nuk është thjesht një film – është një rrëfim mbi guximin, durimin dhe miqësinë e lindur në skajet më të errëta të ekzistencës. Ekrani bëhet një dritare nga e cila shohim shpirtin njerëzor duke luftuar për frymën e fundit të lirisë.
Interpretimet
“Flutura”, i realizuar në vitin 1973, bazohet në librin autobiografik të Anri Sharier, një njeri që kaloi vite të tëra në burgjet koloniale franceze. Në këtë version klasik, Stiv Mekuin sjell në jetë figurën e Fluturës, ndërsa Dastin Hofman interpreton Luigji Dega-n, një falsifikator të pasur dhe inteligjent, i cili bëhet miku dhe aleati më i afërt i protagonistit.
Ngjarja
Flutura, një i burgosur i pafajshëm, dënohet për vrasje dhe dërgohet në një burg famëkeq në Guajanën Franceze – një skaj i harruar i botës ku liria duket si një ëndërr e paarritshme. I vendosur të shpëtojë dhe të hakmerret ndaj sistemit që e burgosi padrejtësisht, ai nis një rrugëtim të gjatë plot rreziqe dhe humbje. Në këtë odise të pamëshirshme, ai gjen tek Dega jo vetëm një aleat, por edhe një arsye më shumë për të qëndruar gjallë.
Lufta për liri
Bashkë, Flutura dhe Dega përballen me izolimin e egër, dhunën dhe poshtërimin e pandërprerë. Çdo tentativë arratisjeje përfundon me ndëshkime të rënda – nga qelitë e vetmisë e deri tek i ashtuquajturi “Kampi i Ferrit”. Megjithatë, Flutura nuk e humb kurrë shpresën, duke ruajtur një zjarr të brendshëm që asnjë mur apo pranga nuk mund ta shuajë. Arratisja finale, përmes një udhëtimi të rrezikshëm në det, është kulmi i një beteje të gjatë për jetën dhe dinjitetin.
Mesazhi
Filmi nuk është vetëm një histori arratisjeje. Është një meditim mbi shpirtin e pathyeshëm njerëzor dhe mbi miqësinë si formë shpëtimi. Flutura i jep Degas guximin për të përballuar realitetin mizor, ndërsa Dega i jep Fluturës forcën e heshtur të një besimi që nuk lëkundet.
Sistemi dhe padrejtësia
Në prapaskenë shfaqet portreti i zymtë i një sistemi penal të padrejtë, të mbështetur nga kolonializmi, ku jeta e të pafajshmëve shpërfillet dhe dinjiteti shkelet çdo ditë. Ky është një akuzim i hapur ndaj abuzimit të pushtetit dhe mungesës së humanizmit.
Përfundim
“Flutura” mbetet një nga dramat më të fuqishme të kinemasë, një dëshmi se liria nuk është thjesht mungesa e zinxhirëve, por gjendja e shpirtit që refuzon të dorëzohet. Me interpretimet brilante të Stiv Mekuin dhe Dastin Hofman, filmi është një kujtesë e përhershme se shpresa mund të mbijetojë edhe në skëterrën më të errët.
