Në fillim të shekullit XVI, Perandoria Osmane ishte në një fazë të fuqishme të zgjerimit territorial. Nën udhëheqjen e sulltan Sulejmanit të Madhërishëm (Sulejman Kanuniu), osmanët synonin të forconin kontrollin e tyre në Ballkan dhe të shtriheshin më tej në drejtim të Evropës Qendrore. Beogradi, në atë kohë një qytet strategjik në kufirin midis Perandorisë Osmane dhe Mbretërisë së Hungarisë, kishte rëndësi të madhe ushtarake dhe ekonomike.
Beogradi para pushtimit
Beogradi në fillim të viteve 1500 ishte nën kontrollin e Mbretërisë së Hungarisë. Ai konsiderohej një nga fortesat më të rëndësishme të krishtera në Evropën Juglindore, sepse kontrollonte pikën ku bashkoheshin lumenjtë Sava dhe Danubi, një nyje kyçe për komunikimet dhe mbrojtjen nga sulmet osmane.
Më parë, në vitin 1456, sulltan Mehmeti II kishte tentuar ta pushtonte Beogradin, por ishte ndalur nga mbrojtja e fuqishme e Janos Hunyadit dhe një kryengritje popullore e nxitur nga prifti Giovanni da Capistrano. Pas kësaj disfate, osmanët nuk patën sukses për dekada.
Fushata e vitit 1521
Në verën e vitit 1521, sulltan Sulejmani vendosi ta merrte Beogradin përfundimisht. Ai kishte sapo trashëguar fronin nga babai i tij, Bajaziti II, dhe donte të afirmonte fuqinë e tij me një fitore të madhe ushtarake.
Në korrik 1521, ushtria osmane e Sulejmanit, me mbi 100,000 trupa, marshoi drejt Beogradit.
Qyteti ishte i mbrojtur nga një garnizon hungarez me rreth 7000 ushtarë.
Sulmi filloi në fund të korrikut dhe vazhdoi për disa javë me bombardime intensive dhe rrethim të plotë.
Osmanët përdorën artileri të rëndë për të shembur muret mbrojtëse të qytetit.
Dorëzimi dhe pasojat
Më 28 gusht 1521, pas një rrethimi të ashpër, Beogradi ra në duart e osmanëve. Qyteti u plaçkit, banorët e tij u deportuan në territore osmane, dhe Beogradi u përfshi në administratën osmane si pjesë e Sanxhakut të Smederevës dhe më vonë si pjesë e Vilajetit të Budinit.
Pushtimi i Beogradit ishte një nga fitoret më të rëndësishme të Sulejmanit dhe hapi rrugën për ekspansionin osman drejt Hungarisë dhe më vonë në Betejën e Mohacs-it (1526), ku u shkatërrua ushtria hungareze dhe vetë mbreti Lajos II humbi jetën.
Rëndësia historike
Pushtimi i Beogradit shënoi fillimin e përparimit osman drejt Evropës Qendrore.
Beogradi mbeti nën kontrollin osman për gati 170 vjet, deri në vitin 1688, kur u mor përkohësisht nga Habsburgët.
Ky ishte një nga sukseset më të mëdha të Sulejmanit gjatë pjesës së hershme të sundimit të tij.
Përgatiti: L.Veizi
