Ajo ka qenë në krye të renditjes botërore për lumturinë për gjashtë vjet dhe jo padrejtësisht. Jetëgjatësia e lartë, të ardhurat e banorëve të saj, bujaria sociale dhe shëndeti mendor dhe fizik i finlandezëve i japin bujarisht vendit titullin e “më të lumturit ” në botë. Po, nuk ka asnjë “sekret kombëtar” pas lumturisë finlandeze, por për shumë “kultura e saunës” është një faktor i rëndësishëm që përcakton mirëqenien e finlandezëve.
Atje, tradita e saunës vlerësohet shumë, deri në atë masë sa që në vitin 2020 u shtua në listën e Trashëgimisë Kulturore Jomateriale të UNESCO-s. Ndryshe nga vendet e tjera, ku sauna konsiderohet një aktivitet “i shtrenjtë”, në Finlandë është diçka si një pjesë integrale e qytetarëve. Shumë njerëz kanë një sauna në shtëpi, shumë finlandezë të moshuar madje kanë lindur në një sauna. Për të tjerët, konsiderohet gjithashtu një hapësirë e shenjtë dhe një vend për të gjetur paqen dhe qetësinë.
“Kryeqyteti i saunës në botë”
Tampere, e vendosur më pak se dy orë në veri të Helsinkit, ka fituar titullin “kryeqyteti i saunës në botë”. Sipas Guardian, 250,000 banorët e zonës kanë në dispozicion rreth 60 sauna publike. Më e vjetra prej tyre, e cila u ndërtua në vitin 1906, është Rajaportti. Funksioni i tij shkon përtej asaj të një sauna të “thjeshtë”, pasi për banorët është një dhomë shërimi, një pijetore, një strehë për qetësi dhe një vend ku njerëzit e të gjitha moshave lidhen.
Rëndësia e saunës për shoqërinë finlandeze është aq e thellë, sa për shumë njerëz ajo përcakton thelbin e jetës njerëzore. “Löyly”, fjalë që fjalë për fjalë përkthehet si avull ose nxehtësi, është në zemër të gjithë kësaj filozofie. Në thelb, është avulli i nxehtë që avullohet nga gurët e nxehtë në sauna dhe e shndërron hapësirën në një parajsë të ngrohtë dhe të lagësht, në gjendje të relaksojë ngadalë edhe muskujt më të ngushtë. Sipas Guardian, kuptimi i ‘löyly’ është diçka që njeriu mund ta perceptojë, vetëm kur hyn në saunë./E.Ç
