2 qershor 1979
Më 2 qershor 1979, në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, Komisioni i Përzgjedhur i Dhomës së Përfaqësuesve për Vrasjet (House Select Committee on Assassinations – HSCA) lëshoi raportin përfundimtar mbi vrasjen e presidentit John Fitzgerald Kennedy (1917–1963). Raporti, ndryshe nga gjetjet zyrtare të Komisionit Warren (1964), pranoi mundësinë se vrasja “mund të ketë qenë rezultat i një komploti”, edhe pse nuk arriti të përcaktonte autorët, motivet apo përmasat e këtij komploti të mundshëm.
Komisioni Warren, i ngritur menjëherë pas vrasjes, pati konkluduar se Lee Harvey Oswald kishte vepruar i vetëm. Por hetimet e mëvonshme të HSCA-së (1976–1979), të bazuara mbi dëshmi të reja ballistike dhe dëgjimore, përfshirë një regjistrim audio të dyshuar nga një motorçiklist i policisë, ngritën dyshime të arsyeshme se mund të ishin dëgjuar katër të shtëna, çka bie ndesh me narrativën e tre të shtënave të Oswaldit.
Raporti i HSCA-së gjithashtu kritikoi rëndë FBI-në, CIA-në dhe Komisionin Warren për hetime të pamjaftueshme dhe për mbajtjen e informacionit të rëndësishëm sekret. Në veçanti, komisioni përmendi mospërputhje të dëshmive mjekësore, mosrespektimin e dëshmive balistike dhe lidhjet e paqartësuara të Oswaldit me agjenci të zbulimit, përfshirë FBI-në dhe CIA-n.
Një nga aspektet më të diskutueshme ishte udhëtimi misterioz i Oswaldit në qytetin e Meksikos, në shtator 1963, ku ai vizitoi ambasadën sovjetike dhe atë kubane, vetëm pak javë para atentatit. Ky udhëtim, ende i paqartë në detaje, ka nxitur spekulime për përfshirje të palëve të huaja ose ndërlidhje me agjentë të dyfishtë.
Kronologji e shkurtër e ngjarjeve:
22 nëntor 1963, ora 12:30 – Presidenti John F. Kennedy u qëllua për vdekje në Dallas, Teksas, ndërsa ndodhej në një autokolonë presidenciale përmes Dealey Plaza. Ai ishte ulur në makinën presidenciale përkrah bashkëshortes së tij Jacqueline Kennedy, guvernatorit të Teksasit John Connally dhe bashkëshortes së tij Nellie. Guvernatori Connally u plagos rëndë në atentat.
12:36 – Autokolona mbërriti me shpejtësi në Parkland Memorial Hospital, ku Kennedy u shpall i vdekur rreth orës 13:00. Ai ishte 46 vjeç.
70 minuta pas atentatit, policia arrestoi Lee Harvey Oswald, një ish-marinar amerikan, në një teatër në Dallas. Ai u akuzua për vrasjen e Presidentit Kennedy dhe më pas edhe për vrasjen e policit J.D. Tippit, që ishte qëlluar për vdekje rreth 45 minuta pas atentatit presidencial.
24 nëntor 1963, ora 11:21 – Gjatë transferimit të Oswaldit nga burgu i qytetit në burgun e qarkut, ai u qëllua për vdekje në transmetim të drejtpërdrejtë televiziv nga Jack Ruby, një operator nate i njohur në Dallas me lidhje të dyshimta me botën e nëndheshme. Oswald vdiq pak minuta më vonë në të njëjtin spital ku kishte vdekur Kennedy.
Ruby u gjykua dhe u dënua për vrasjen e Oswaldit, por vendimi u rrëzua në apel. Ai vdiq nga kanceri në vitin 1967, në pritje të rigjykimit.
Hapja e dosjeve dhe vazhdimi i polemikave:
Publikimi i pjesërishëm i dosjeve të klasifikuara të HSCA-së në vitet 1990 dhe 2017, dhe kërkesa publike për transparencë, ka nxitur edhe më shumë teoritë e komplotit dhe ka thelluar dyshimet për fshehje të qëllimshme të së vërtetës. Disa dokumente mbeten ende të klasifikuara, pavarësisht urdhrit të Presidentit Trump për publikimin e tyre.
Historianë dhe studiues kritikë theksojnë se vrasja e Oswaldit vetëm dy ditë pas atentatit të Kennedy-t la shumë pyetje të hapura. Mungesa e një procesi gjyqësor ndaj Oswaldit dhe zhdukja e menjëhershme e të vetmit të dyshuar zyrtar, ushqeu idenë e një mbulimi të qëllimshëm institucional, të cilin shumë e shohin si një “komplot në vetvete”.
Përfundim:
Raporti i datës 2 qershor 1979 përbën një kthesë të rëndësishme në qëndrimin zyrtar të Kongresit amerikan, duke hapur rrugën për një rishikim më kritik të një prej ngjarjeve më traumatike të shekullit XX në SHBA. Për shumëkënd, kjo ishte një njohje e vonuar se e vërteta e plotë rreth vrasjes së Kenedit nuk është thënë ende.
Përgatiti për botim: L.Veizi
