Stella Creasy dhe Peter Hain*
Asnjëri prej nesh nuk e mbështet organizatën, por ajo që po ndodh nuk arrin as të mbrojë të drejtën e protestës dhe as ta bëjë të zbatueshme ligjërisht. Ka një rrugë tjetër.
A është terrorizëm vërtet një prift me një pankartë paqësore?
Si parlamentarë që jemi të pasionuar për demokracinë dhe liritë civile, e dimë se të dyja janë nën kërcënim. Një numër gjithnjë në rritje organizatash nxisin dhunë dhe frikësim për të arritur qëllime politike. Deputetët përballen me kërcënime, u këshillohet të mos zhvillojnë takime me qytetarët ballë për ballë, dhe ende po vajtojnë për dy kolegë të vrarë gjatë 10 viteve të fundit. Protestat dhe kërcënimet anti-migrantë po nxiten nga e djathta ekstreme në të gjithë vendin. Megjithatë, përpjekjet për t’i adresuar këto po e dobësojnë gjithnjë e më shumë besimin publik te politika, duke i dhënë zemër atyre që nxisin urrejtje duke pretenduar se ka një “trajtim me dy standarde”. Pa ndryshim, rreziku që dikush të lëndohet – ose të vritet sërish – vetëm do të rritet.
E shtyrë nga ekstremizmi vendas e i huaj, si dhe nga algoritmet e rrjeteve sociale, po përhapet gjithnjë e më shumë prirja që veprimi i drejtpërdrejtë të përfundojë në dhunë fizike ose shkatërrim për të tërhequr vëmendjen. Proskriptimi (ndalimi me ligj i organizatave) është mjeti kryesor që kanë qeveritë për t’i dhënë fund këtij fenomeni. Por me gati 100 organizata dhe qindra britanikë të shpallur “terroristë” javët e fundit, po bëhet gjithnjë e më e vështirë të ruhet koherenca në perceptimin publik. Që një ligj të funksionojë, ai duhet të jetë i zbatueshëm dhe legjitim. Dhe për të mbrojtur demokracinë, nuk duhet të krijohet – apo të shihet – si një mjet për t’i shpëtuar ministrat nga përballja me pakënaqësinë. Proskriptimi e fut një person që shpreh paqësisht kundërshtimin në të njëjtën kategori me dikë që vendos një bombë ose qëllon me armë.
Pse votuam ndryshe për Palestine Action, por ramë dakord për problemin
Ne votuam ndryshe muajin e kaluar për çështjen e ndalimit të Palestine Action, dhe asnjëri prej nesh nuk e ka mbështetur ndonjëherë këtë grup. Por të dy biem dakord se ajo që po ndodh tani nuk mbron të drejtën e protestës dhe nuk e bën atë të zbatueshme ligjërisht.
Kemi tre bindje të përbashkëta:
Askush – përfshirë politikanët dhe policinë – nuk duhet të përballet me kërcënime të dhunshme ose frikësim për të kryer punën që i kërkohet, edhe nëse ne nuk pajtohemi me mënyrën si e bëjnë.
Çdokush duhet të jetë i lirë të protestojë dhe të angazhohet në ndërhyrje jo të dhunshme, pa u futur në të njëjtën kategori me ISIS-in, al-Kaidën apo IRA-n.
Legjislacioni për mbrojtjen e të drejtave civile dhe kundër frikësimit duhet të jetë i paanshëm: duke mbrojtur edhe ata që duam t’i mundim në kutinë e votimit, duke u dhënë qytetarëve mundësinë të dëgjohen dhe deputetëve të bëjnë punën e tyre.
Si duhet të reagojë qeveria?
Para së gjithash me arsye të shëndoshë. Duhet të lëshohet urgjentisht një udhëzim për policinë, për të parandaluar kaosin që po krijon zbatimi i proskriptimeve, duke vendosur një test proporcionaliteti për çdo ndërhyrje. Ndalimi i Palestine Action u justifikua si një mënyrë për të ndalur ata që nxisnin dhunë të drejtpërdrejtë. Por ndjekja e personave me pankarta, të cilët mund të mos kenë as lidhje me grupin por ndihen fort për çështjen palestineze, e ngatërron në vend që të qartësojë qëllimin e qeverisë. Njerëzit duhet të jenë të lirë të protestojnë për tragjedinë në Gaza; fokusi duhet të jetë te ajo që ndodh në Palestinë, jo në Sheshin e Parlamentit.
Qeveria duhet të jetë shumë më transparente për mënyrën si garanton të drejtat tona kushtetuese. Nuk ka liri fjale nëse gjysma e një debati politik jeton me frikën se do të synohet për shkak se mendon ndryshe. Nevojiten mekanizma për të ndalur ata që përdorin dhunën, kërcënojnë migrantët ose ngacmojnë gratë, në vend që të përdorin fjalën për të arritur qëllimet e tyre. Lord David Anderson, ish-revizor i pavarur i ligjeve kundër terrorizmit, ka argumentuar se proskriptimi duhet të jetë gjithmonë i kufizuar në kohë – dhe ne pajtohemi. Ai duhet të synojë vetëm terroristët e vërtetë, qëllimi i qartë i të cilëve është të vrasin civilë të pafajshëm.
Nevoja për ligj të ri dhe konsistencë
Asnjë shtet demokratik nuk duhet të marrë vendime arbitrare dhe duhet të kërkojë në mënyrë aktive konsensusin e qytetarëve. Aktualisht, mënyra se si bëhet proskriptimi – debate të shkurtra në të dy dhomat e Parlamentit dhe, në rastin e Palestine Action, futja e tij në një votim të përbashkët me dy grupe të ekstremit të djathtë – nuk e kalon këtë test. Për të pasur fuqinë për të shpallur një grup si “terrorist”, qeveria duhet të bëjë shumë më tepër për t’i treguar publikut pse dhe si merret ky vendim.
Rastet e fundit zbulojnë boshllëqe të mëdha në ligj. Legjislacioni mbi rendin publik fokusohet te praktika të caktuara; urdhërat e proskriptimit synojnë grupe terroriste të caktuara. Por nuk ka asgjë që adreson rastet kur një organizatë nxit në mënyrë të përsëritur dhe të qëllimshme përshkallëzimin e frikësimit për të arritur objektivat e saj. Grupet ekstreme krijojnë një klimë dhune, duke lënë refugjatët të presin të sulmohen me zjarr, qytetarët hebrenj të sulmuar, të zinjtë dhe myslimanët të jetojnë në frikë, dhe gratë gjithnjë e më të demonizuara.
Për të ruajtur ekuilibrin, duhet të hiqen vepra të tilla si “mbështetje e nxitur në mënyrë të pakujdesshme” për një grup të ndaluar, dhe të fokusohemi te ata që e organizojnë këtë kriminalitet. Sqarimi i momenteve kur sjellja kërcënon demokracinë – si e dallueshme nga kritika ndaj politikave shtetërore – do ta ruante më mirë seriozitetin e akuzave për terrorizëm. Për të ndaluar grupet që jo vetëm rastësisht bëhen të dhunshme, por e kanë qëllim të shpallur dhunën dhe frikësimin, nevojitet një vepër e re penale, e dalluar nga shkeljet ekzistuese të rendit publik. Kjo do të ndante qartë veprimin e drejtpërdrejtë jo të dhunshëm nga dhuna ndaj pronës apo terrorizmi.
Pse status quo-ja është e papranueshme
Alternativa – pranimi se dëmtimi i individëve është një rrezik i pashmangshëm i protestës sepse njerëzit ndihen fort për diçka – nuk është e pranueshme. Terrorizmi është diçka tjetër nga frikësimi i kundërshtarëve, por të dyja janë ose duhet të jenë vepra kriminale. Mungesa e këtij dallimi po ndikon gjithnjë e më shumë në mënyrën si policia e trajton protestën dhe po minon të drejtën legjitime për të protestuar.
Kushdo që mendon se kjo situatë është e thjeshtë – ose një grusht autoritar pushteti nga qeveria, ose një përpjekje e sinqertë për të ndaluar dhunën – nuk është duke parë realitetin. Status quo-ja ka sjellë barazimin e dëshmisë paqësore me terrorizmin, dhe kjo nuk mund të vazhdojë. Por as nuk mund të mbyllim sytë para një problemi që kërcënon aftësinë tonë për të debatuar, për t’u pajtuar ose jo, dhe për të vendosur në demokraci. Pa veprim, do të fitojnë ata me zë më të lartë dhe me mjetet më vdekjeprurëse.
*Stella Creasy është deputete e Laburistëve.
*Peter Hain ka qenë deputet laburist dhe tani është anëtar i Dhomës së Lordëve.
Përgatiti për botim: L.Veizi
