Botohet për herë të parë/ Çfarë njoftonte „Agjensia Telegrafike Hungareze“ për pushtetin që partizanët kishin në pjesën e dytë të Luftës së Dytë
Nga Armand PLAKA për Fjala.al
Një njoftim deri diku “i çuditshëm” duket se vinte jo vetëm për hungarezët në atë kohë kur fatet e Luftës tashmë po merrnin një drejtim të kundërt me projeksionet e Boshtit, pjesë e të cilës ishte dhe shteti hungarez.
Bëhet fjalë për një nga formacionet më të lakuara partizane e kundërshtare të Gjermanisë dhe Boshtit në atë kohë, partizanët e Marshallit Tito në ish-Jugosllavi. Nga ky informacion i shkurtër në volum, por i rëndëisshëm në përmbajtje, duket se ka diçka edhe në lidhje me Shqipërinë. Por ajo që të habit më shumë, është fakti se qysh në atë kohë, Tito dhe ushtria e tij kishin formuar ndërkaq një “shtet të vetin”, sigurisht në territoret që ata mund të kontrollonin, siç merret me mend.
Lajmi vinte nga “Agjensia Telegrafike Hungareze”, e cila botonte në atë kohë buletine edhe në gjuhën gjermane, si gjuha më e rëndësishme, ajo e aleatëve të tyre më të mëdhenj për momentin.
Meqenëse nuk kishin korrespondentë as në Moskë e as në shtabin e Titos, ata i referoheshin shtypit të një vendi neutral, Suedisë në këtë rast, e cila mund të depërtonte në ato kohë si në Moskë, ashtu dhe në Berlin.
Kështu, më konkretisht aty shkruhej:
Moska rreth “Shtetit të Titos”
Stokholm, 30 dhjetor 1943 – Me rastin e vizitës së një delegacioni ushtarak sovjetik pranë Titos, gazetat ruse shkruajnë – sikurse njofton nga Moska gazeta suedeze “Aftontidningen” – rreth një “Shteti të Titos”. Ushtria e rregullt e Titos kap shifrën e 250 mijë vetëve që formojnë kësisoj 26 divizione, duke përfshirë këtu: këmbësori, kavaleri dhe trupa e divizoneve të koracuara. Qeveria e Titos është tërësisht e pavarur, posedon një bankë shtetërore të vetën, shtyp karmonedha të vetat, ka një administratë hekurudhore të vetën dhe nxjerr në botim rreth njëqind gazeta. Në verë të këtij viti, Tito lidhi marrëdhënie me partizanët në Shqipëri, Bullgari, Rumani dhe Greqi.
Po në këtë buletin, duke iu referuar një tjetër gazete ruse, silleshin fakte të tjera rreth gjendjes në ish-Jugosllavi ku thuhej se:…. tashmë Tito zotëron një të tretën e territorit, ndërsa vetëm në gjysmën e parë të vitit 1943, partizanët e Titos kishin mundur të vrisnin 35 mijë gjermanë dhe të kapnin 16 mijë robër lufte.
Sigurisht se duke qenë burime sovjetike, merret me mend se ato ishin shumë të interesuara të nxirrnin edhe shifra fiktive dhe të bënin propagandë në favor të kauzës së vet dhe të aleatit të tyre më të madh në Ballkan, por sidoqoftë, disi i çuditshëm mbetet fakti se qysh në atë kohë, Tito paskësh qenë në gjendje të krijonte jo vetëm një administratë të vetën me “këshillat antifashistë”, por edhe bankë dhe kartmonedha të vetat, sikurse të administronte edhe linja hekurudhore .
Ndërsa përsa i përket botimeve të shumta (dmth. gazetave e buletineve) janë një fakt që mund të besohet lehtësisht, nëse mbajmë parasysh panoramën shumëkombëshe dhe territorin e madh që zinte ish-Jugosllavia, kështu që është një fakt thuajse tërësisht i besueshëm, sikurse dhe lajmi mbi vendosjen e marrëdhënieve të Titos me partizanët në Ballkan, ata shqiptarë, grekë, rumunë e bullgarë. Të paktën me ata shqiptarë rezulton t’i ketë vendosur madje edhe më herët.
