Në “The Lying Life of Adults” (Jeta gënjeshtare e të rriturve), një vajzë adoleshente është në kërkim të dikujt për t’i besuar.
Giovanna Trada, një adoleshente, bie papritmas në dashuri me një njeri të devotshëm, të quajtur Roberto, një teolog që e sheh duke mbajtur një meshë. E rritur nga intelektualë laikë, ajo kurrë nuk është pagëzuar dhe nuk njeh asnjë lutje, por, e ngazëllyer nga besimi i saj i ri, vendos të lexojë ungjijtë. Por fjala e Zotit është një zhgënjim. “Unë kisha filluar të lexoja me idenë se këto ishin fabula që do të më çonin drejt një dashurie ndaj Zotit si ajo e Robertos,” reflekton ajo. “Por ato tekste nuk ndoqën rrjedhën e një fabule, ato u shpalosën në vende reale, njerëzit kishin punë të vërteta, ishin njerëz që kishin ekzistuar vërtet. Dhe egërsia binte në sy më shumë se çdo ndjenjë tjetër.
Po, ishte një histori shqetësuese. “Ajo është e tmerruar nga Zoti pa gjak, Zoti ndëshkues që përshkruan, mënyra se si Jezusi nuk e respekton nënën e tij, por lejon babanë e tij qiellor ta torturojë atë, pa asnjë fjalë qortuese. Historitë, të cilat ajo imagjinonte se do të frymëzonin një dashuri të pastër, depërtuese, përkundrazi sollën konfuzion dhe neveri. “The Lying Life of Adults” (Jeta gënjeshtare e të rriturve) është historia e Giovanna-ës, në moshën e pjekurisë, një roman për ndriçimin e mjerë, të thyer të adoleshencës. Dhimbjet e pubertetit qëndrojnë në zemër të eksplorimeve imagjinare të Elena Ferrantes, duke sjellë së bashku syrin e saj mendjemprehtë për marrëdhëniet e plota prind-fëmijë, ndjeshmërinë e saj ndaj dëshirave fizike, zmbrapsjet dhe interesin e saj për vetërespekt dhe vetëprezantim. Është një roman i sunduar nga melodrama dhe çrregullimi i mendjes adoleshente, por ashtu siç është mënyra e Ferrantes, e treguar si klinikisht, ashtu edhe në mënyrë shtytëse.
Kur fillon romani, Giovanna është duke u larguar nga fëmijëria e saj magjepsëse. Ajo është mësuar të jetë bebja e syrit të babait të saj dhe interesit më të thellë të nënës së saj. Por prindërit e saj janë gjithashtu lumturisht të martuar, duke interpretuar gjithnjë historinë e romancës së tyre për të. Të dy arsimtarë, të shkolluar, tërheqës, Nella gjithashtu redakton romane romantike, ndërsa Andrea është një intelektual i majtë, i vogël. Miqtë e tyre të ngushtë të familjes, Mariano dhe Costanza, kanë dy vajza të bukura, të mirëlexuara, Angela dhe Ida, të cilat janë shoqet e saj më të mira. Në romanin e Ferrantes, ashtu si në jetë, adoleshenca është një proces skandaloz, traumatizues.
Trupi i saj fillon të ndryshojë; ajo është e vetëdijshme për këtë, paksa e tjetërsuar nga gjoksi i saj që lulëzon papritmas dhe aromat e reja. Notat e saj, pa përgjegjësi, po rrëshqasin. Dhe një ditë, ndërsa prindërit diskutojnë për këtë, duke besuar se ajo nuk mund t’i dëgjojë, babai i saj, zakonisht i çuditshëm, nxjerr një diagnozë mizore: “ajo po merr fytyrën e Vittorias”. Vittoria është motra e tij e larguar, një grua ku Giovanna e di se babai i saj sheh monstruozitet, si brenda, ashtu edhe jashtë saj. Ndërsa ai u largua nga mjedisi i varfër i rinisë së tij, Vittoria është ende atje, në vendin ku ata u rritën dhe punon si shërbëtore. Ata e shohin familjen e tij aq rrallë, sa Giovanna as nuk e mban mend fytyrën e hallës së saj; e tmerruar që babai i saj, miratimi i të cilit është forca e vetme që mundëson vetëvlerësimin e saj, po vjen ta gjejë atë të shëmtuar, ajo bëhet e fiksuar, duke parë përsëri Vittoria-n për ta zbuluar vetë.
Prindërit e Giovanna-ës përpiqen ta sigurojnë atë se “fytyra e Vittoria-s” është vetëm një shaka brenda tyre, një kujtesë krahasuese me një kohë të shkuar të tyren, që nuk harrohet lehtë. Ata gjithashtu shqetësohen, në mënyrë korrekte, se përrallat e mbrapshta të Vittoria-s për ta, do të krijojnë një pengesë midis tyre dhe vajzës së tyre. Ajo tha se kisha patkonj si një kalë, shikoja, por nuk i pashë gjërat që mund të më shqetësonin. “Jeta gënjeshtare e të rriturve”. Por Giovanna këmbëngul, dhe takimi është caktuar. Problemi thellohet kur ajo hedh sytë nga halla e saj dhe, në vend që ta gjejë atë të shëmtuar, mendon se ajo ka “një bukuri aq të padurueshme, sa ta konsiderosh të shëmtuar bëhet si domosdoshmëri”. Edhe në këto gjëra të vogla, Giovanna fillon të kuptojë se prindërit e saj nuk mund të jenë autoritete absolute, se ata mund t’i thonë asaj gjëra të gabuara apo edhe gënjeshtra, të lindura nga vetëruajtja.
Anasjelltas, Vittoria duket krejtësisht e çiltër; ajo fiton besimin e mbesës së saj të re, duke i folur asaj sikur të ishte moshatare, duke rrëfyer në detaje grafike 11 takimet e saj seksuale me Enzon, të dashurin e saj të martuar prej shumë kohësh. Ajo mbush veshët e saj me fjalë për vëllain e saj Andrea, i cili i tregoi gruas së Enzos për lidhjen e tyre, duke prishur romancën e tyre dhe duke e lënë atë zemërthyer. Miqësia e tyre e çuditshme e tërheq Giovanna-ën në një botë të re, më të ashpër, përqendruar te halla e saj dhe familja e improvizuar e hallës së saj: e veja e Enzos, Margherita, me të cilën ajo u bë përfundimisht e afërt dhe tre fëmijët, Corrado, Tonino dhe Giuliana.
Ata jetojnë në Pascone, një lagje e klasës punëtore, ku kultivimi cerebral dhe italishtja e lëmuar, e vlerësuar në rrethin e prindërve të saj, zëvendësohet nga ndjenja e sinqertë – seksi, zemërimi, dashuria – dhe dialekti i Giovanna-ës ka qenë gjithmonë i ndaluar të flasë. Për herë të parë Giovanna duhet të ndeshet me rrëfimet konkurruese – jo vetëm prindërit e saj kundrejt hallës, por atë çfarë prindërit i thoshin asaj drejtpërdrejt kundrejt fjalëve të ashpra që ajo ka dëgjuar prej tyre. Andrea dhe Nella gjithmonë e kanë nxitur vajzën e tyre që të jetë e përkushtuar ndaj librave. Vittoria gjithashtu beson te studimi; ajo e udhëzon Giovanna-ën t’u kushtojë vëmendje të madhe njerëzve të tjerë, veçanërisht prindërve të saj, për të parë mënyrën se si janë gjërat në të vërtetë.
“Ajo tha se kisha patkonj si një kalë, pashë, por nuk i shihja gjërat që mund të më shqetësonin”, kujton Giovanna. Më pak se fshehurazi, ajo dëshiron që mbesa e saj të mbledhë prova të tradhtive të prindërve të saj. Përfundimisht kjo është e suksesshme, dhe Giovanna zbulon se nëna dhe babai i saj kanë tradhtuar martesën që ajo aq shumë e idealizoi. Andrea largohet nga shtëpia e familjes dhe Nella shuhet; Giovanna e gjen veten të neveritur, si nga përçmimi seksual i babait të saj, ashtu edhe nga nënshtrimi i nënës së saj. Përkundër gjithë kësaj, ajo nuk mund ta lërë plotësisht besimin e saj tek i ati. Profesioni i tij i shëmtisë së saj ka mbjellë një farë të vogël dhe ajo beson se është aq e shëmtuar, sa do të ishte më mirë thjesht të mbështeteshe në të.
Paraqitja e zemërimit pubertet nga Ferrante kapërcen nga faqja në faqe, duke mos u larguar kurrë nga agonia e poshtërimeve të vogla, si kur Giovanna përpiqet të flasë me inteligjencë përpara tërheqjeve të saj, ose atyre më të dhunshme, si kur mëson se një shoqe shkolle i tha asaj që “as bytha nuk është e keqe, thjesht vendos një jastëk mbi fytyrë dhe do të kishe një dreq më të shkëlqyeshëm”. Ajo fillon të veprojë në mënyra mjaft konvencionale të adoleshencës: të vishet në mënyrë provokuese, të jetë e ngrysur me prindërit e saj, të neglizhojë punën e shkollës dhe të flirtojë me djem më të rritur. Burrat fillojnë t’i ngulin sytë te gjinjtë e saj, dhe ajo është e entuziazmuar nga pushteti që ka dhe e revoltuar nga shthurja që ajo sjell. Ajo i drejtohet ashpërsisht hallës së saj si një autoritet i ri, por më pas fillon ta pyesë gjithashtu, e zhgënjyer nga një anë sentimentale e fshehur që shfaqet.
“Ndoshta duhet ta kisha vëzhguar hallën time me të njëjtën vëmendje me të cilën ajo më kishte nxitur të vëzhgoja prindërit e mi,” mendon ajo, në mënyrë që të kishte vënë re se “pas ashpërsisë që më kishte magjepsur ishte grua budallaqe pak më e butë, “me shëmtinë e banalitetit”. Më në fund ajo sheh Roberton, një djalë i cili u rrit në Pascone dhe i cili studion teologji në Milano, por që është fejuar me shoqen e vjetër të Giovanna-ës, Giuliana. Studimi i tij i veçantë është keqardhja, të cilin ai e përshkruan si “një gjilpërë që duhej të tërhiqte fillin nëpër fragmente të shpërndara të ekzistencës sonë… ishte thika që do të shponte ndërgjegjen për mos ta vënë në gjumë”.
“The Lying Life of Adults” (Jeta gënjeshtare e të rriturve), Giovanna po kërkon pikërisht një gjilpërë dhe fije të tillë. Adoleshenca ka sjellë njohuri, por në vend që të hyjë në një rrëfim për të rritur, të formuar bukur, bota e saj ka rënë në pjesëza. Ajo mëson për misteret e mëdha të moshës madhore, por ato sjellin vetëm një konfuzion më të madh tek ajo. Mëson se të rriturit gënjejnë, atëherë kujt t’i besojmë? Ajo mëson për seksin, por si të kuptojë diçka që nuk mund të përshkruhet nga një mbiemër i vetëm, por merr “kaq shumë – turp, butësi, tragjizëm, lumturi, kënaqësi, neveri – dhe kurrë në të njëjtën kohë, por të gjitha së bashku”? Ekziston një humnerë e zbrazët e autoritetit në jetën e saj, dhe ajo ende nuk është e përgatitur të mbetet pa të.
Ky është një lloj konfuzioni i madh që i çon njerëzit drejt fesë dhe në besimin e Vittoria-s dhe Robertos, Giovanna sheh potencialin e qartësisë. Në vend të kësaj, ajo gjen një histori tjetër të dominimit të burrave dhe vuajtjeve të pakuptimta. Të gjitha shtigjet duket se çojnë përsëri tek autoriteti mashkullor – edhe Vittoria, e cila ngjitet në kujtesën e besimeve të Enzo-s si një fener – dhe i gjithë autoriteti mashkullor duket se është i destinuar të shtypë, të dreqosë e më pas të bëjë seks mbi gratë. Strukturat që rregullojnë jetën rreth Giovanna-ës, nga besimi i krishterë tek akademia, te familja patriarkale, janë të gjitha dyshuese, por edhe të pashmangshme – ose, të paktën, secila arratisje është një gënjeshtër që çon në një ferr të ri. “Jeta gënjeshtare e të rriturve” merr një trajektore të caktuar rrethore, nga ndriçimi i tmerrshëm deri te dyshimi. Mund të jetë zhgënjyese, por Ferrante siguron që nuk është kurrë e mërzitshme. Kërkimi spiral si përgjigje ka gjithçka me urgjencën e një drame të serializuar dhe shënohet nga zbulime tronditëse. Giovanna mund të jetë ende në kërkim, deri në fund të romanit, për mënyrat e bashkimit të rrëfimit të saj, por Ferrante di saktësisht se si ta tregojë një histori. Ra.My.Fjala.al/
Burimi: huffpost.com
