Komisioni i përhershëm i shkencave sociale, juridike dhe ekonomike, pranë Akademisë së Shkencave ka organizuar sot paradite ligjëratat akademike për ndryshimet dhe sfidat strukturore që shkaktoi pandemia e Covid-19 në zhvillimet aktuale e perspektive të teorive ekonomike, politikat ekonomike, paketat e rimëkëmbjes ekonomike, borxhit publik, tregjet e punës dhe profesioneve të reja.
Akad. Anastas Angjeli në ligjëratën “Sfidat e reja dhe ndryshimet e teorive ekonomike dhe strategjive të zhvillimit ekonomiko-social në periudhën e pandemisë Covid-19 dhe perspektivat afatgjata të zhvillimit dhe mirëqeverisjes” shtroi çështjen e përjetimit që nga viti 2008 të tri krizave të mëdha ekonomike dhe financiare.
Akad. Angjeli tha se po përjetojmë ndryshime epokale në ekonomi digjitale, inteligjencë artificiale dhe modele ekonomike inovative, ndërsa shtroi mes të tjerash çështjet e borxhit publik, rritjen e nivelit të të tij, rreziqet e shtimit të borxhit dhe a ka dështuar tregu, apo mendimi ekonomik po evoluon drejt një roli më të fortë të shtetit në ekonomi?
Në Shqipëri, politikat e konsolidimit fiskal bënë që borxhi publik të reduktohet nga 72.7 për qind e PBB në vitin 2015, në 66.3 për qind e PBB në vitin 2019.
Goditjet e njëpasnjëshme të tërmetit të 26 nëntorit 2019 dhe kriza shëndetësore e COVID-19, bënë që borxhi publik për vitin 2020 të ishte 76.1 për qind e PBB.
Akti normativ nr.25 datë 22.6.2021, në përputhje me udhëzimet fiskale të Komisionit Europian për vendet e BE, datë 2 qershor 2021, i ofron fleksibilitet të domosdoshëm buxhetit të shtetit si instrument për nxitjen e zhvillimit ekonomik të vendit dhe forcimin e kredibilitetit të qëndrueshmërisë së financave publike.
Mendimi ekonomik i së ardhmes përcaktohet nga inteligjenca artificiale dhe modelet ekonomike inovative; kriptomonedhat dhe rishikimi i teorisë monetariste moderne, tha akad. Angjeli
***
Akademik i asociuar Adrian Civici në ligjëratën: “Evolucioni dhe ndryshimet strukturore në tregun e punës dhe lindja e profesioneve të reja në periudhën post-Covid-19. Si duhet reaguar?” tha se në horizont po lindin me shpejtësi “profesione, zanate, prodhime, shërbime e modele të reja prodhuese e menaxheriale” të cilave ju përket e ardhmja.
Pandemia përshpejtoi një tendencë strukturore të tregjeve të punës dhe profesioneve të lidhura veçanërisht me: zhvillimet teknologjike në kuadrin e revolucionit 4.0 (Inteligjenca artificiale, automatizimi, robotika, inovacionet, start up-et, big-data) dhe thellimin e tipareve të reja të globalizmit.
Shifrat janë impresionuese:
85% e profesioneve dhe vendeve të punës të vitit 2030 – pra vetëm 9 vite larg – nuk ekzistojnë akoma dhe do krijohen në dekadën e ardhshme.
Në vitin 2030, mbi 70% e të diplomuarve nuk do munden të gjejnë dot një vend pune apo profesion ekzistues të konsoliduar.
Në 2 dekadat e ardhshme … mbi 80% e atyre që sot cilësohen si “profesione klasike të konsoliduara” do zhduken për t’u zëvendësuar me profesione “multifunksionale e pluri disiplinore” …
BE publikon një raport të veçantë “mjaft shqetësues” për disa milionë vende vakante.
Mbi 70% e këtyre vendeve vakante nuk mund të zihen duke paraqitur vetëm një diplomë universitare … por duke “dëshmuar nivelin e përvetësimit të kompetenceva dhe dijeve të reja të së ardhmes” ….
Riaftësimi/ riformimi profesional me profesionet e reja që po lulëzojnë mbetet sfida më e madhe e qeverive dhe e sistemeve arsimore e kualifikuese, tha akad. Adrian Civici.
Kjo është rruga e domosdoshme dhe më e dobishme për universitetet shqiptare, që kanë rrugë të gjatë e të vështirë për t’u përfshirë në këtë tendencë të re modernizim dhe integrimi më të plotë me zhvillimet bashkëkohore të profesioneve dhe tregjeve të punës.
