Nga vdekja e perandorëve dhe diktatorëve deri te lindja e shteteve të reja, duke kaluar nëpër beteja, armëpushim dhe ngjarje të tjera të rëndësishme: ja faqet e Historisë të shkruara në ditën e Krishtlindjes.
25 DHJETOR 274: PERANDORI AURELIAN SHENJTËRON TEMPULLIN E SOL INVICTUS I
veshur me një kurorë nga dielli, perandori Aurelian shenjtëron tempullin e Sol Invictus (dielli i pamposhtur, dmth “i pamposhtur”). Disku diellor bëhet kështu hyjnia kryesore e Perandorisë Romake dhe dies natalis solis invicti (“dita e lindjes së Diellit Invicti”) përsëritja që mbyll Saturnalia, festivale të rëndësishme të stinës së ftohtë. Kur Kostandini privilegjon krishterimin perëndive pagane dhe me Ediktin e Milanos (në 313) i jep lirinë e adhurimit perandorisë, 25 dhjetori bëhet festa e fesë së re dhe të fortë, gati për të pushtuar botën.
25 DHJETOR 336:
Lindja e Jezusit identifikohet në ‘dies natalis’ , pikërisht në atë të Diellit Ftues. Sipas studiuesve, citimi i parë zyrtar daton në vitin 336. Nga studimet e kryera nga Universiteti Hebraik i Jerusalemit, duket se djali i Marisë mund të ketë lindur në të vërtetë në atë datë. Në shekullin e pestë, Papa Leoni i Madh bën hapin tjetër dhe feston 25 dhjetorin si ditën e “Sakramentit të lindjes së Zotit”, duke i atribuar Krishtit një natyrë të dyfishtë, njerëzore dhe hyjnore.
Kultura
Si ishin Krishtlindjet e para në histori (në të vërtetë)?
25 DHJETOR 800: KARLI I MADH BËHET PERANDOR NË ROMË
“Karlit, Augustit më të devotshëm, i kurorëzuar nga Zoti, jeta dhe fitorja” . Me këtë formulë Papa Leoni III, natën e 25 dhjetorit të vitit 800, në bazilikën e Shën Pjetrit në Romë kurorëzon mbretin e Frankëve, një gjerman, për të thënë të vërtetën, si perandor i parë i romakëve të shenjtë. Empire, një domen që përfshin një pjesë të bukur të Evropës. Perandori i fundit i romakëve do të jetë Françesku II i Habsburg-Lorenës: në 1806, në fakt, perandoria që dikur i përkiste Karlit të Madh, Frederik Barbarosës dhe Karlit V të Habsburgut, në mbretërimin e të cilit “dielli nuk perëndoi kurrë”, shembet pas disfata në Austerlitz (1805). Në atë betejë Napoleoni nënshkroi kryeveprën e tij dhe mundi forcat e Koalicionit të Tretë.
25 DHJETOR 1066: UILLIAM PUSHTON ANGLINË
Duka i Normandisë, i cili zbarkoi në Ishujt Britanikë me një flotë të madhe pushtuese pikërisht në fund të shtatorit, mund anglo-saksonët në Betejën e Hastings, më 14 tetor dhe kurorëzohet në Abbey. Westminster në ditën e Krishtlindjes. Uilliam Pushtuesi është tani mjeshtri i ri i Anglisë.
25 DHJETOR 1194: TRE KURORA PËR NJË MBRET
Në Palermo, Henriku VI i Hohenstaufen, djali i perandorit Frederick Barbarossa, kurorëzohet mbret i Siçilisë. Pasardhësi i familjes suabiane u martua me Konstancën e Altavillës, vajzën e mbretit të ndjerë Roger II, dhe mbi bazën e këtij bashkimi ai pretendoi fronin. Ai do ta marrë atë, por me koston e një fushate të ashpër ushtarake përgjatë Italisë jugore. Por edhe para kësaj, me vdekjen e Barbarossa, Henri shkon në Romë për të marrë vajosjen papale dhe për t’u kurorëzuar perandor (1190). Në fund, ai do të ketë tre kurora në kokë: të Perandorisë së Shenjtë Romake, të Siçilisë dhe të Gjermanisë.
25 DHJETOR 1223: DJEPI I GRECCIO
Në Greccio (Rieti), Françesku i Asizit përkujton lindjen e Jezusit me krevatin e parë të gjallë. Nga ky episod, i pikturuar nga Giotto në afresket e Bazilikës së poshtme të Asizit, tradita e pranverës së Krishtlindjes.
Kultura
Shën Françesku, frati revolucionar në emër të Zotit
25 DHJETOR 1776: UASHINGTONI NË LUMIN DELAWARE
Natën midis 25 dhe 26 dhjetorit, George Washington dhe ushtria e tij kalojnë lumin Delaware, i cili në atë kohë është i ngrirë. Episodi është një nga bëmat legjendare të kryera nga heroi i Luftës Amerikane për Pavarësi (1775-1783), një veprim komando që lejon gjeneralin të fitojë në befasi kundër forcës ekspeditare britanike.
25 DHJETOR 1914: ARMËPUSHIMI GJATË LUFTËS SË PARË BOTËRORE
Pas mesnate, në zona të ndryshme të frontit, trupat franceze dhe gjermane pushuan së qëlluari, dalin nga llogoret dhe në tokën e askujt shkëmbejnë dhurata me armikun. Armëpushimi i Krishtlindjeve zgjat disa ditë, pastaj fillon përsëri masakra e Luftës së Madhe.
25 DHJETOR 1926: PERANDORI YOSHIHITO VDES
Perandori i Japonisë Yoshihito vdes dhe Hirohito e pason atë në “fronin e krizantemës”, i cili sundon deri në vdekjen e tij në 1989.
Kultura
15 gjëra që (ndoshta) nuk i dinit për Japoninë
25 DHJETOR 1939: KËNGA E KRISHTLINDJEVE MBËRRIN
Në radion CBS të SHBA për herë të parë, transmetohet një këngë e Krishtlindjeve nga Charles Dickens. Të tregosh historinë e koprracit Ebenezer Scrooge, i vizituar në prag të Krishtlindjes nga tre shpirtra (Krishtlindja e së shkuarës, e tashmes dhe e së ardhmes), nuk është askush tjetër veçse aktori dhe regjisori Orson Welles, fituesi i ardhshëm i Oskarit.
25 DHJETOR 1947: LINDI TAJVANI
Hyn në fuqi Kushtetuta e Republikës së Kinës e hartuar nga Kuomintang, Partia Nacionaliste Kineze, e cila kundërshton Partinë Komuniste Kineze të Mao Tze-Tung. Në fakt do të zbatohet vetëm për Tajvanin. Të dy fraksionet vijnë nga vitet e luftës civile (1927-1949), e cila shpërtheu pas përfundimit të Perandorisë Qiellore dhe çliroi territorin nga kryekomandantët. Pasi arrihet armëpushimi, Kina kontinentale kalon nën kontrollin e Maos, i cili shpall lindjen e Republikës Popullore të Kinës. Republika e Kinës është reduktuar kështu në një shtet të përbërë nga ishulli i Tajvanit (i njohur gjithashtu si Formosa) dhe disa arkipelagë. Udhëheqësi i nacionalistëve, gjenerali Chiang Kai-Shek, u bë president i saj deri në vdekjen e tij në 1975.
25 DHJETOR 1977: CHARLIE CHAPLIN VDES
Në moshën 88-vjeçare, Charlie Chaplin vdes në Zvicër . Aktori dhe regjisori i madh britanik, shpikësi dhe interpretuesi i Charlot, zhduket në prag të Krishtlindjeve në rezidencën e tij në Corsier-sur-Vevey, në liqenin e Gjenevës. Dy muaj më vonë eshtrat e tij vidhen nga varrezat e vogla të fshatit zviceran ku ai është varrosur. Gruaja e tij Oona merr një shënim shpërblimi, të cilin ajo refuzon ta paguajë. Arkivoli u gjet majin e ardhshëm në një fushë. Janë identifikuar dhe arrestuar autorët.
25 DHJETOR 1989: FUNDI I CEAUŞESCU NË RUMANI
Diktatori RUMUN Nicolae Ceauşescu dënohet me vdekje nga një gjykatë ushtarake dhe ekzekutohet me gruan e tij Elena. President që nga viti 1967, ai kishte marrë kontrollin absolut të vendit falë policisë sekrete Securitate, duke vendosur një regjim totalitar dhe duke e lënë urie kombin.
25 DHJETOR 1991: DORËHEQJA E GORBAÇOVIT
Michail Gorbachev jep dorëheqjen si president i BRSS. Kështu largohet nga skena perestrojka, programi i reformës që ai inauguroi në 1985 dhe që shpërndau bllokun komunist.
