Në një pasdite të fundjavës, shqetësimi më i madh për Andriy, një student 21-vjeçar i mjekësisë në një universitet të Kievit, nuk ishte kërcënimi i luftës. Shqetësimi i tij ishte nëse do t’i blinte të dashurës së tij varësen më të shtrenjtë prej ari për ditën e Shën Valentinit.
“E gjeta një të mirë”, tha ai duke qeshur, ndërsa qëndronte jashtë dyqanit të bizhuterive Love You në një qendër tregtare qendrore të Kievit.
“Kjo është shumë më e rëndësishme. Përveç kësaj, nuk do të ketë asnjë luftë. Të paktën ne shpresojmë që jo”, tha ai.
Daullet e luftës po bien gjithnjë e më fort në Ukrainë.
Me më shumë se 100,000 trupa të dislokuara në veri, lindje dhe në Krimenë e pushtuar në jug, së bashku me armatimin e ri të sofistikuar dhe pajisje për dukshmëri më të ulët si automjetet për gërmimin e llogoreve, një numër në rritje analistësh thonë se është e vështirë të arrihet në përfundimin se ushtria ruse është gati për të bërë asgjë tjetër përveç pushtimit të fqinjit të saj perëndimor – për herë të dytë në tetë vjet.
Ministria e Mbrojtjes e Rusisë tha se rreth 32 anije luftarake ishin nisur në ujërat e Detit të Zi verior. Flota përfshinte mjetin zbarkues amfib që mund të përdorej për vendosjen e këmbësorisë dhe njësive të blinduara në vijën bregdetare të Ukrainës.
Megjithëse Ukraina do të bënte një luftë të guximshme, një pushtim i ri rus do të ishte një fatkeqësi për Kievin, sipas vlerësimeve të inteligjencës perëndimore.
Javët e paralajmërimeve në rritje, kryesisht nga zyrtarët amerikanë, arritën nivele të reja më 11 shkurt, pasi zyrtarët e Shtëpisë së Bardhë thanë se një pushtim mund të vinte në pesë ditët e ardhshme.
Presidenti i SHBA-së, Joe Biden, dhe presidenti rus, Vladimir Putin, folën në telefon më 12 shkurt në një përpjekje për të parandaluar një luftë të re.
Sipas Shtëpisë së Bardhë, Biden e paralajmëroi Putinin se pushtimi i Ukrainës do të rezultonte në kosto “të shpejta dhe të rënda” për Rusinë dhe do të shkaktonte “vuajtje të gjerë njerëzore”.
Një zyrtar i administratës amerikane më vonë tha se thirrja nuk prodhoi “asnjë ndryshim thelbësor në dinamikë”.
“Mbetet e paqartë nëse Rusia është e interesuar të ndjekë qëllimet e saj në mënyrë diplomatike në vend se të përdorë forcën”, tha zyrtari.
Kremlini, ndërkohë e përshkroi thirrjen si “të balancuar”, por gjithashtu nuk sinjalizoi ndonjë ndryshim të madh në të menduar.
Mes prognozave të zymta, vendet perëndimore vazhduan të tërhiqen dhe të zhvendosin stafin e tyre diplomatik. Një kolonë me automjete të Ambasadës së SHBA-së u pa duke u nisur drejt perëndimit nga Kievi. Departamenti i Shtetit ka thënë se disa nga stafi i tyre do të zhvendosen në Lviv, një qytet i madh në Ukrainën perëndimore.
Kanadaja, e cila ka një popullsi të madhe emigrantësh ukrainas, tha gjithashtu se po zhvendoste Ambasadën e saj nga Kievi në Lviv.
Presidenti i Ukrainës, Volodymyr Zelenskiy, përsëri u përpoq të kundërshtonte paralajmërimet më të tmerrshme nga Shtetet e Bashkuara, të cilat kanë provokuar ankesa nga ai dhe këshilltarët e tij kryesorë në javët e fundit.
“Miku më i mirë i armiqve tanë është paniku në vendin tonë. Dhe të gjitha këto informacione thjesht po provokojnë panik dhe nuk mund të na ndihmojnë”, u tha Zelenskiy gazetarëve më 12 shkurt.
“Unë nuk mund të pajtohem apo të mos pajtohem me atë që nuk ka ndodhur ende. Deri më tani, nuk ka një luftë të plotë në Ukrainë”, tha ai.
‘Jo me lule’
Kreu i forcave të armatosura të Ukrainës, Valeriy Zaluzhniy, lëshoi gjithashtu një deklaratë sfiduese.
“Ne kemi forcuar mbrojtjen e Kievit. Ne kemi kaluar luftën me përgatitjen e duhur. Prandaj, ne jemi gati të takojmë armiqtë – dhe jo me lule, por me [armë dhe raketa]”, tha Zaluzhniy.
Në intervistat me qytetarë rreth qendrës së Kievit, në një fundjavë jashtëzakonisht të ngrohtë të shkurtit, gjendja shpirtërore ishte një përzierje sfidash dhe shqetësimi – dhe në disa raste edhe indiferencë.
Disa, si Andriy, bënin shaka për ditën e Shën Valentinit. Të tjerë përmendën një rezultat kontravers që përfshin konkursin për të përfaqësuar Ukrainën në Eurovision 2022 – një ngjarje që tërheq vëmendjen e një pjese të gjerë të shoqërisë ukrainase.
Por, për të tjerët, si Lena, një drejtoreshë financiare 46-vjeçare në një kompani të madhe në Kiev, e cila ishte duke shëtitur pranë urës së famshme të xhamit të Kievit, ishte e vështirë të jesh optimist.
“Gjendja nuk është e mirë. Çfarë mendoni se duhet të bëjmë? Po, jam e shqetësuar”, tha ajo.
Lena, e cila tha se jeton me nënën e saj dhe katër mace, ka bërë disa përgatitje në rast të mungesave që mund të ndodhin për shkak të luftës. Ajo ka blerë ushqim shtesë, ka tërhequr para shtesë nga banka e saj dhe ka blerë ujë shtesë.
“Edhe pse tashmë e kam pirë të gjithë ujin”, tha ajo duke qeshur.
“Duhet të qëndrojmë të qetë. Paniku nuk do të ndihmojë askënd. Çfarë duhet të bëjmë? Të fillojmë të qajmë?”, tha ajo.
Volodymyr Ishchenko, i cili po ecte me gruan e tij, Svitlana, dhe po shtynte karrocën me djalin e tyre të mitur, tha se ata nuk kishin plan që të largohej nga Kievi edhe në rast të një pushtimi të plotë, që sipas tij nuk ka gjasa që të ndodhë.
Megjithatë, Svitlana tha se ajo nxiti paketimin e disa furnizimeve, si pelenat shtesë dhe formula, në rast se do të duhej të udhëtonin papritur në Ukrainën perëndimore, ku mund të qëndronin me të afërmit.
“Kjo nuk do të ndodhë. Mes miqve të mi, të afërmve, askush nuk e beson”, tha Ischenko, një inxhinier 41-vjeçar.
Në sheshin jashtë katedrales së Shën Michael, një çift i sapomartuar pozoi për fotot e dasmës përpara se të largohej me një limuzinë që po i priste.
Nikita, një student i inxhinierisë, 19-vjeçar, nga qyteti lindor i Kramatorsk, i cili po vizitonte të dashurën e tij në Kiev, tha se në shtëpi në Donbas – jo shumë larg vijës së frontit në konfliktin gati tetëvjeçar midis trupave qeveritare dhe forcave të mbështetura nga Rusia – askush nuk po i kushtonte vërtet vëmendje kërcënimit të një lufte të përshkallëzuar.
“Njerëzit janë duke jetuar momentin atje. Ata nuk kanë kohë për luftë. Ka gjëra më urgjente për të menduar”, tha ai.
“Njerëzit janë më të shqetësuar për punën e tyre, paratë, ngrohjen e shtëpive të tyre”, shtoi Nikita.
“Ne duhet të luftojmë luftën tonë”
Disa mijëra njerëz marshuan nëpër qendër të Kievit për të kundërshtuar çdo marrëveshje të mundshme që do të minonte sovranitetin ukrainas.
Pas këndimit të himnit kombëtar, duke brohoritur “Lavdi Ukrainës” dhe duke mbajtur pankarta ku thuhej “Ukrainasit do të rezistojnë” dhe “Pushtuesit duhet të vdesin”, protestuesit u nisën për në Sheshin e Pavarësisë, ose Maidan.
Ky shesh qendror ishte vendi ku në vitin 2013 dhe në vitin 2014, mijëra demonstrues kampuan për muaj të tërë dhe ishin thelbi i lëvizjes protestuese pro-evropiane, kundër korrupsionit që mblodhi forcë kur presidenti, Viktor Yanukovych, braktisi planet për lidhje më të ngushta tregtare me Bashkimin Evropian dhe në vend të kësaj u kthye nga Rusia.
Dhuna shpërtheu në Maidan në shkurt të vitit 2014 dhe Yanukovych u largua nga vendi. Menjëherë pas kësaj, Rusia pushtoi Gadishullin e Krimesë dhe nxiti luftë në Ukrainën lindore.
Duke qëndruar në Maidan, Oleksandr Antonovets, një mësues 63-vjeçar në pension, i cili tani stërvit kuajt për gara, mbajti një flamur ukrainas me autograf që ai tha se i ishte paraqitur atij në shenjë falënderimi për mbështetjen që iu dha demonstruesve që kishin kampuar më 2013-2014.
Ai tha se është i përgatitur për të luftuar, për t’u bashkuar me një kryengritjeje ose rezistence, nëse do të vinte.
Ai tha se ishte mirënjohës për armatimin që po ofronin Shtetet e Bashkuara: qindra miliona dollarë armatime, duke përfshirë raketat antitank të njohura si Javelins.
“Ne duhet të luftojmë luftën tonë. Faleminderit për Javelins, por është lufta jonë. Nëse lufta vjen në Kiev, sigurisht, disa njerëz do të ikin. Por, shumë prej nesh do të qëndrojnë për të luftuar”, tha ai.
Duke ecur në një park të vogël jo shumë larg Stadiumit Olimpik, Nikolai, një 63-vjeçar nga qyteti Slovyansk i Donbasit, tha se po vizitonte Kievin për të parë vajzën dhe nipin e tij.
“Kam jetuar në vitin 2014, mbaj mend atë që ndodhi atëherë, predha artilerie binin kudo. Të gjithë ishin të tmerruar”, tha ai, duke iu referuar betejës dymujore në të cilën forcat qeveritare rimorën qytetin nga luftëtarët e mbështetur nga Rusia në fillim të konfliktit të Donbasit që vrau më shumë se 13,000 njerëz.
“Nuk e shoh tani. Nuk mendoj se do të ketë një luftë të re”, tha ai.
“Ku do të shkoj?”, u shpreh tha ai kur u pyet se çfarë do të bënte nëse Rusia e pushton Kievin.
“Ajo për të cilën shqetësohem janë fëmijët, për nipërit e mbesat e mia. Ata janë të pafajshëm. Dhe ata janë të bllokuar në këtë rrëmujë”, tha ai.
Duke ecur me qenin e tij Kody, Dima, një programues nga qyteti lindor i Kharkhivit, i cili shkruan kodin për një zhvillues lojërash në sektorin e IT në zhvillim të Kievit, tha se miqtë e tij në ushtri ishin të bindur se mund të bënin një luftë të mirë në Rusinë e pushtuar.
Ai tha se e dashura e tij është e shqetësuar dhe dëshiron të largohet nëse shpërthen lufta, por ai nuk e ka në plan.
“Rusia mendon se Ukraina është vendi i saj. Ky është problemi”, tha Dima.
“Ajo për të cilën mund të biem dakord është kjo: plumbave nuk u intereson nëse je ukrainas apo rus. Nëse ka një luftë të re, do të ketë shumë vdekje. Por, ne do të luftojmë”, shtoi ai.
“Si mund të keni një luftë si kjo në shekullin 21?”, tha Kateryna, një nënë 27-vjeçare duke ecur me djalin e saj 4-vjeçar, Nika, në rrugën e tyre për të parë të afërmit në një pjesë tjetër të Kievit.
“Të ikim? Ta lëmë Kievin? Ku do të shkonim? Kjo është shtëpia jonë. Nuk kemi plane të largohemi”, tha ajo.
Duke shëtitur me gruan e tij nëpër Lypky, një lagje luksoze e Kievit që historikisht ka qenë shtëpia e zyrtarëve qeveritarë, tregtarëve dhe të rinjve, Mykola, një inxhinier në pension, tha se gjendja shpirtërore në qytet ishte shqetësuese, por jo alarmante.
Ai tha se ata nuk po planifikonin të largoheshin nga Kievi në rast pushtimi: “Dhe pse do ta bënim këtë? Kjo është shtëpia jonë?”.
Ai tha se ishte e vështirë të dihej se çfarë të mendohej, duke vënë në dukje deklaratat e zyrtarëve amerikanë të cilët kanë thënë se nuk e dinë nëse Putini ka vendosur ende të sulmojë.
Por nëse ka luftë, tha ai, “natyrisht do të ketë rezistencë. Ukraina do të luftojë”.
“Po, faleminderit për armët, Javelins. Por, ata nuk do të bëjnë ndryshimin vendimtar për ne. Kjo do të jetë lufta jonë”, tha ai./REL
