Cunami humanitar, kriza energjitike, inflacioni: këto janë efektet fillestare të pushtimit famëkeq. Por edhe zgjidhjet e mundshme
Një muaj nga fillimi i konfliktit midis Rusisë dhe Ukrainës dhe është koha për të bërë një bilanc. Sa na kushtoi vendimi famëkeq i Vladimir Putinit? Sa u kushtoi ukrainasve apo qytetarëve rusë? Ispi, Instituti për Studime Politike Ndërkombëtare, bëri disa analiza. Në gjashtë “fotografi” ekonomike dhe sociale ISPI shpjegon efektet fillestare por edhe ato të ardhshme nëse konflikti do të zgjaste shumë.
Urgjenca më e keqe humanitare që nga periudha e pasluftës – Tridhjetë ditë lufte ishin të mjaftueshme për të krijuar një cunami civilësh drejt vendeve në kufi me Ukrainën. Agresioni rus në fakt ka krijuar urgjencën më të keqe humanitare që nga Lufta e Dytë Botërore, shkruan ISPI. Numrat e vërtetojnë këtë: tashmë 1.4 milionë ukrainas nuk kanë akses në ujë të pijshëm dhe 4.6 milionë të tjerë kanë akses të kufizuar. Por ikja është problemi i vërtetë: 90,000 ukrainas largohen nga shtëpitë e tyre çdo ditë. Një cunami refugjatësh, të paktën 3.8 milionë në muajin e fundit. Shumica e tyre mbërrijnë në Poloni. Këtyre u shtohen edhe të zhvendosurit: 6.5 milionë për shumicën dërrmuese (4.3 milionë) janë fëmijë.
Në Rusi goditja për njerëzit e zakonshëm – Nëse shkojmë në anën tjetër të konfliktit, në Rusi, sigurisht që nuk mund të jemi të lumtur. “Ndryshime të vështira dhe të thella ekonomike”, deklaroi Putin pas sanksioneve të ashpra të vendosura nga Perëndimi. Por në vetëm një javë, shkruan ISPI, qytetarëve të thjeshtë u është dashur të pësojnë një rritje të inflacionit: + 2% që mund të arrijë + 17% në fund të marsit. Më të prekurat janë gjërat e importuara dhe ato elementare. Sulme në dyqane nga frika e mungesës së furnizimit. Dhe ky është vetëm fillimi duke pasur parasysh se PBB-ja ruse, e cila para luftës pritej të rritej me 3% në vitin 2022, do të bjerë midis -6 dhe -15%. Sigurisht që varet nga sa do të zgjasë konflikti.
Bursa mban por vetëm me truk – Bursa e Moskës humbi 45% në fillim të konfliktit dhe me ardhjen e sanksioneve dhe për këtë arsye autoritetet vendosën ta mbyllnin për një muaj (nuk kishte ndodhur asnjëherë as gjatë kriza ekonomike e vitit 1998). Pas rihapjes, Moex, i cili përfshin 50 kompanitë më të mëdha të listuara në bursën e Moskës, u rrit me 4% (madje Gazprom u rrit me 13%). Por me një truk, thonë ekspertët e ISPI: banka qendrore ruse ndalon shitjet e shkurtra (një praktikë spekulimi ku investitorët “bastojnë” në rënien e një aksioni) për të parandaluar investitorët e huaj që të zvogëlojnë humbjet e tyre. Kësaj i shtua edhe një fond sovran i pasurisë së Kremlinit me 10 miliardë dollarë fuqi zjarri që bleu për të mbështetur çmimet.
Gazi dhe lëndët e para do të tërheqin Perëndimin – Por nëse nga pikëpamja ekonomike Rusia dhe bursa e saj nuk janë gjigantë, produktet që ajo eksporton janë dhe kjo sigurisht që do të ketë një ndikim për botën perëndimore. Vështirë se do të jetë e mundur të zëvendësohet gazi, nafta, mineralet dhe lëndët e tjera të para të prodhuara nga Rusia dhe të blera shumë në të gjithë botën. Kjo sigurisht që do të krijojë një spirale inflacioniste për vendet e pasura, ndërkohë që vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme do të goditen nga rritja e çmimeve të ushqimeve.
Çmimi i naftës merr flakë – Ndalimi i importit të naftës së papërpunuar ruse, nëse nga njëra anë nuk do të ketë efekte të mëdha tek ata që përdorin pak prej saj (shih SHBA dhe Gb), nga ana tjetër, do të shkaktojë kostoja e fuçisë rritet në qiell. Zgjidhja mund të jetë rritja e prodhimit edhe për vendet që deri dje nuk ishin vërtet “miq”, si Irani, i cili aktualisht po kalon sanksione që frenojnë eksportet e tij. “Çmimet e naftës bruto – shkruan Ispi – do të binin dhe bashkë me to edhe të ardhurat ekonomike për të cilat Moska tani ka nevojë dëshpërimisht”.
Zona komerciale e ndalim-fluturimit – BE, SHBA dhe Japonia kanë ndaluar hapësirën ajrore për avionët rusë. Si pasojë, Moska lëshoi një kundërsanksion të ngjashëm. Kjo në fakt ka zgjatur distancat tregtare (dhe për rrjedhojë kostot). Kompanitë kanë ndryshuar rrugët e fluturimeve të tyre: dy orë më shumë për një fluturim nga Frankfurt në Pekin, ose midis Londrës dhe Tokios.
Burimi: tgcom.it/ Përgatiti: L/Veizi
