Anija e mallrave Razoni ngriti spirancën të hënën në mëngjes në Odessa, duke u bërë anija e parë tregtare që niset nga porti ukrainas që nga fillimi i pushtimit rus më 24 shkurt. Kështu, korridori detar që prej disa muajsh qeveritë e Kievit dhe Moskës kanë negociuar me ndërmjetësimin e Turqisë dhe Kombeve të Bashkuara, bëhet realitet. Objektivi është heqja e më shumë se 20 milionë tonëve drithëra të bllokuara nga lufta dhe zbutja e krizës ushqimore që ekziston në rajone të ndryshme të planetit, veçanërisht në vendet e Afrikës dhe Azisë që janë më të varura nga prodhimi bujqësor i Ukrainës.
“Transportuesi i parë me shumicë që nga agresioni rus është larguar nga porti. Falë mbështetjes së të gjithë partnerëve tanë dhe OKB-së, ne kemi arritur të zbatojmë marrëveshjen e nënshkruar në Stamboll. Është e rëndësishme për ne të sigurojmë sigurinë ushqimore në botë”, shkroi në Twitter ministri ukrainas i Infrastrukturës Oleksandr Kubrakov.
Anija tregtare, që mbante flamurin e Sierra Leones, u largua nga Odessa pak pas orës 9:00 të mëngjesit (08:00 në kohën e gadishullit spanjoll) e ngarkuar me 26,527 tonë misër me destinacion portin libanez të Tripolit. Ai do të duhet të kërkohet në ujërat turke – ku pritet të arrijë të martën pasdite – përpara se të vazhdojë në Liban. Kjo është një nga kërkesat e bëra nga pala ruse. Negocimi i detajeve me Moskën ka vonuar për disa ditë zbatimin e korridorit, sipas zëdhënësit turk dhe këshilltarit presidencial Ibrahim Kalin
“Përgatitjet kanë arritur në pikën që të lejojnë anijet të largohen nga porti i Odessa. Anijet janë të ngarkuara dhe gati për të nisur, por ne kemi nevojë për një koordinim të mirë logjistik. Ka mbetur një ose dy detaje për të rënë dakord në negociatat me rusët”, tha Kalin gjatë një interviste me kanalin turk Kanal 7 të dielën.
Në fakt, të premten, presidenti ukrainas, Volodímir Zelensky, shkoi në port për të mbikëqyrur punën e ngarkimit të grurit së bashku me ambasadorët e vendeve të G-7 dhe siguroi se disa anije ishin gati të largoheshin.
Trafiku përgjatë korridorit monitorohet nga një qendër koordinimi në Universitetin e Mbrojtjes Kombëtare në Stamboll, e cila përfshin përfaqësues ushtarakë nga Ukraina, Rusia dhe Turqia, si dhe vëzhgues të OKB-së.
Palët e përfshira në koordinim do të marrin pjesë në inspektimet e anijeve që dalin ose hyjnë në portet e Ukrainës, një nga kërkesat e Rusisë për të parandaluar përdorimin e korridorit për dërgimin e armëve në Ukrainë. Burimet ukrainase, megjithatë, konsiderojnë se kjo kërkesë ruse është thjesht një mënyrë për të penguar trafikun në korridorin detar. Nuk është për t’u habitur që armët që vendet e NATO-s dërgojnë në Kiev mbërrijnë përmes kufirit të saj tokësor perëndimor. Angazhimi i Moskës ndaj marrëveshjes u vu gjithashtu në pikëpyetje pasi forcat e saj të armatosura bombarduan infrastrukturën e portit të Odessa vetëm një ditë pas nënshkrimit, më 22 korrik në Stamboll.
Pengesa tjetër e madhe për korridorin është prania e minave detare të vendosura nga Ukraina në portet e saj të Detit të Zi për të ndaluar një pushtim të mundshëm amfib rus. Më në fund, është vendosur që të mos vazhdohet me çminimin e porteve, pasi do të duheshin disa muaj punë, ndërsa marrëveshja e arritur në Stamboll vlen vetëm për 120 ditë. Përveç kësaj, fermerët ukrainas duhet të zbrazin kapanonet sa më shpejt të jetë e mundur për t’i lënë vend drithit që filloi të korrej muajin e kaluar.
Në vend të çminimit, autoritetet ukrainase lëshuan javën e kaluar një njoftim detar përmes sistemit Navtex, i cili tregon koordinatat që duhet të ndjekin anijet për të shmangur minat dhe për të hyrë në portet e Odessa dhe Chornomorsk, të përcaktuara për daljen e drithërave përgjatë atij të Yuzhni.
Pas hyrjes në port, anijet do të udhëhiqen nga anije më të vogla ukrainase. Megjithatë, këto dërgesa të para të grurit do të transportohen në anije që ishin tashmë në portet e Ukrainës dhe që ishin bllokuar atje nga lufta.
OKB-ja përgëzoi palët për largimin e transportuesit me shumicë nga Odessa, i cili, sipas një zëdhënëseje, shpreson të jetë “i pari nga shumë të tjerë”. Përveç kësaj, ai njoftoi se Programi Botëror i Ushqimit planifikon të marrë me qira një anije të Kombeve të Bashkuara për të ngarkuar 30,000 tonë metrikë grurë në Ukrainë për të ndihmuar vendet më në nevojë.
Fillimin e operacioneve e ka mirëpritur edhe Brukseli. “Bashkimi Evropian mirëpret nisjen e anijes së parë tregtare nga Odessa,” tha zëdhënësi i Punëve të Jashtme Peter Stano, duke shtuar se Bashkimi shpreson për “zbatimin e marrëveshjes së plotë dhe rifillimin e eksporteve të Ukrainës në portet e të gjithë botës”. Përveç kësaj, Stano shpjegoi se Libani ka qenë vendi i parë i destinacionit për grurin ukrainas, sepse është një nga më të prekurit nga lufta për shkak të “varësisë” së tij të lartë nga eksportet nga Ukraina.
Nga ana e tij, Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg falënderoi Turqinë për “rolin e saj themelor” në arritjen e marrëveshjes. Aleatët e NATO-s mbështesin fuqimisht zbatimin e plotë të marrëveshjes për të lehtësuar krizën globale të ushqimit të shkaktuar nga lufta e Rusisë në Ukrainë”, përfundoi ai.
