Krahas dëmit, fyerja: më 4 mars 1999 u shpallën të pafajshëm dy marinsat në bordin e avionit që shkaktoi masakrën e teleferikut të Cermis. Ja si shkoi…
Më 4 mars 1999, një gjykatë ushtarake në Camp Lejeune në Shtetet e Bashkuara shpalli kapitenin Richard Ashby dhe navigatorin e tij Joseph Schweitzer të pafajshëm për masakrën e Cermis. Piloti i marinsave po drejtonte avionin që preu kabllot e teleferikut në Trentino duke shkaktuar njëzet të vdekur. Dënimi nuk mund të apelohet dhe arsyet nuk janë bërë të ditura. Pra, le të shohim se çfarë ndodhi në Cavalese, atë 3 shkurt 1998 dramatik, përmes artikullit “Maledetto Cermis” të Federica Ceccherini, marrë nga arkivat e Focus Storia.
NJË FUNDJAVË E QETË FRIKE
Shpatet me borë dhe diell të ndritshëm. Është vetëm herët pasdite dhe megjithatë tashmë është koha për të shkuar në shtëpi sepse në shkurt errësohet herët në Alpet e Trentino. Kështu skiatorët nga maja e malit Cermis (në Val di Fiemme) hipin në teleferikun që duhet t’i kthejë në luginë. Në një moment, një gjëmim i shurdhër: është një avion që udhëton me 700 kilometra në orë dhe po afrohet. Pas një kohe, ndikimi.
NDIKIMI FATAL
Në 15 dhe 12 sizmografët e Trentos regjistrojnë diçka. Është momenti në të cilin avioni, një EA-6B Prowler, rifitoi lartësinë me motorët në maksimum, pasi preu kabllon e çelikut të uzinës me krahun e djathtë, pas një kthese të papritur të bërë ndoshta për të shmangur pengesën. Teleferiku, me 19 turistë dhe operatorin në bord, bie për rreth tetëdhjetë metra, përplaset në tokë dhe rrëshqet tatëpjetë për 30 metra të tjera. Gjithçka ndodh në pak sekonda. Kur vjen ndihma, ata nuk mund të bëjnë asgjë më shumë për turistët dhe shoferin.
Ndërkohë, piloti luftarak ra në kontakt me komandën e bazës amerikane në Aviano, prej nga ishte nisur: “Godhim diçka, ndoshta një skilift”. Nga Aviano, në një konferencë për shtyp, me shpejtësi shpallet komisioni hetimor.
SHUMË SHKURTËR
Prowler, i përdorur nga marinsat për misione në lartësi të ulëta (atëherë në Bosnje), ishte në një fluturim stërvitor dhe, tashmë sipas rikonstruksioneve të para, ishte në një lartësi që shkelte rregullat. Avionit do t’i duhej të mbante një distancë minimale nga pengesa më e lartë: teleferiku në atë pikë ishte rreth 100 metra mbi tokë. “Aeroplani amerikan hyri në luginë shumë poshtë,” tha një dëshmitar okular, “dhe ne e pamë atë të zbriste përsëri kur ishte pothuajse mbi shtëpinë tonë. Pastaj papritmas u rrit me një zhurmë të madhe.”
KRIZA DIPLOMATIKE
Ishte 3 shkurt 1998 dhe kriza diplomatike iu afrua tragjedisë. Në shtypin italian u lëshuan akuza kundër bazave të NATO-s dhe lulëzuan edhe hipotezat: piloti donte të kalonte poshtë teleferikut; në fakt ishin dy avionë dhe ata po ndiqnin njëri-tjetrin. Për të rritur më tej tensionin ishin thashethemet për një video në të cilën, siç thuhej, ushtria vë bast për aftësitë akrobatike të pilotit. Megjithatë, të provosh ushtrinë në Itali nuk ishte e mundur.
JO FAJTOR
Për më tepër, kishte vetëm dy të pandehur të thirrur për t’u përgjigjur para gjykatës ushtarake të Karolinës për vrasje nga pakujdesia (edhe pse ishin katër në bord): piloti Richard Ashby dhe lundërtari Joseph Schweitzer. Në mbrojtje të tyre ata sollën faktin se teleferiku nuk ishte i shënuar në tabelat aeronautike dhe se altimetri në bord nuk funksiononte. Gjykata, ndërsa pranoi shpejtësinë e tepërt të avionit dhe lartësinë e ulët, i shpalli ata të pafajshëm.
PENGIMI I DREJTËSISË
Në vitin 1999, një tjetër proces gjyqësor, këtë herë për pengim të drejtësisë, për shkatërrimin e “videos fantazmë”. Dy marinsat u goditën nga ushtria (duke humbur të gjitha përfitimet ekonomike) dhe Ashby u dënua me 6 muaj burg (ai shërbeu 4).
Vetëm në vitin 2012 dihej më shumë për atë video: Schweitzer, në një intervistë, rrëfeu se e kishte djegur sepse nuk donte që e qeshura e tij para tragjedisë të lidhej në asnjë mënyrë me të vdekurit. Në film, një suvenir për t’u kthyer në shtëpi, mund të shihje malet në sfond: mbase kjo është arsyeja pse ata po fluturonin poshtë? Propozimi i një administrate amerikane për kompensim prej 40 milionë dollarësh u refuzua nga Kongresi. Në vitin 1999 shteti italian ndau 4 miliardë lireta për çdo viktimë që SHBA-ja, në bazë të marrëveshjeve të NATO-s, duhej të rimbursonte 75%.
Burimi: focus.it/ Përgatiti për botim: L Veizi
