Nga Serena Console
Kampuar në një terminal aeroporti në pritje të azilit nga një vend perëndimor. Duket si komploti i filmit të mirënjohur me regji të regjisorit Steven Spielberg, por është historia me aktivistin kinez Chen Siming, i cili gjeti strehë në Aeroportin Ndërkombëtar Taoyuan të Taipeit, një javë më parë pasi u arratis nga Republika Popullore Kineze. Chen, një disident kinez që për vite me radhë përkujtoi masakrën e Tiananmenit të 4 qershorit 1989 – një temë absolutisht e ndaluar në Kinë – dhe u arrestua disa herë me rastin e përvjetorit, është i gatshëm të presë edhe muaj, nëse është e nevojshme, për të marrë strehim në Shtetet e Bashkuara ose Kanada.
“Metodat e policisë kineze ndaj meje po bëheshin gjithnjë e më mizore dhe të çmendura,” tha ai në një postim në X, ish-Twitter, sapo doli nga avioni. “Më ndaluan sipas dëshirës pa ndjekur procedurat ligjore, duke më marrë celularin dhe madje duke më bërë një vlerësim psikiatrik. Nuk mund të vazhdoja më të pranoja shkatërrimin e dinjitetit tim personal”, shkruan në rrjetin social Chen, i cili në vitin 2019 u zotua. për të financuar për të mbështetur demonstratat pro-demokracisë në Hong Kong.
Disidenti u largua nga Kina këtë verë, duke u strehuar fillimisht në Laos dhe më pas në Tajlandë. Por as në Bangkok, kryeqyteti i Tajlandës, Chen nuk besonte se ishte i sigurt. Disidenti nuk donte të përfundonte si Jiang Yefei dhe Dong Guangping, dy anëtarë të një partie të vogël politike opozitare kineze në Tajlandë, Federata për një Kinë Demokratike, të arrestuar në vitin 2015 në vendin e Azisë Juglindore dhe më pas të ekstraduar dhe të burgosur në Kinë. , pavarësisht protestave të Komisionerit të Lartë të Kombeve të Bashkuara për Refugjatët. Ai as nuk donte të bëhej një Lu Siwei i ri, avokati i famshëm i të drejtave të njeriut i arrestuar gushtin e kaluar në Laos ndërsa po udhëtonte për në Shtetet e Bashkuara. Kështu Chen hipi në një fluturim për në Guangzhou më 22 shtator të kaluar, me një ndalesë në Taipei. Megjithatë, ai kurrë nuk hipi në fluturimin e dytë. Dhe tani është në aeroport duke kërkuar azil në një vend perëndimor.
Disidenti që ndodhet prej më shumë se një jave në aeroportin e Tajvanit nuk dëshiron të përfundojë në burg siç u ndodhi shumë “kolegëve” të tij, të akuzuar për shkaktimin e “çrregullimit social”, një justifikim që Partia përdor për të burgosur disidentët. Për momentin është e vështirë të dihet se sa aktivistë janë pas hekurave në Kinë: shumë shpesh familjet dhe miqtë e të burgosurve nuk dinë për aktivitetin e tyre “klandestin” dhe për këtë arsye nuk e dinë se për çfarë akuzohen realisht të dashurit e tyre.
Shqetësimi është i madh dhe kjo është arsyeja pse çështja e Chen ka mbërritur në Bruksel. BE lëshoi një deklaratë për Këshillin e Kombeve të Bashkuara për të Drejtat e Njeriut më 26 shtator, duke përsëritur shqetësimin e saj për situatën shumë serioze të të drejtave të njeriut në Kinë. Duke përmendur kampet e riedukimit politik në Xinjiang, ndalimet arbitrare pa garanci procedurale në Hong Kong, masat e përhapura të mbikëqyrjes dhe kontrollit nëpërmjet përdorimit të teknologjive të njohjes së fytyrës dhe, përsëri, kufizimet sistematike dhe të ashpra në ushtrimin e lirive themelore, të tilla si besim apo fe, BE-ja i kërkon Kinës të respektojë detyrimet e saj sipas ligjit kombëtar dhe ndërkombëtar. Brukseli, lexojmë në dokument, fton Pekinin të respektojë plotësisht sundimin e ligjit.
Ashtu siç ka ndodhur me vite të tëra, institucionet evropiane po kritikojnë qeverinë kineze për dështimin e saj në respektimin e të drejtave të njeriut dhe civile, madje duke rrezikuar të ketë sanksione (dhe kundërsanksione). Kështu ndodhi në vitin 2021, kur Kina shpalli sanksione për dhjetë politikanë dhe akademikë të rëndësishëm të Bashkimit Evropian dhe katër institucione të tij, në përgjigje të sanksioneve që Brukseli kishte miratuar kundër Pekinit për shkeljet e të drejtave të njeriut të kryera në vend në ujgurët, minoriteti etnik kryesisht mysliman, të cilët jetojnë kryesisht në rajonin perëndimor kinez të Xinjiang. Këtu, sipas hetimeve të ndryshme gazetareske dhe raporteve të OKB-së, qeveria kineze ka internuar miliona ujgurë në kampet e burgjeve, të përcaktuara si “transformim përmes edukimit”, për të nisur një proces sinicizimi.
Pak muaj më parë, në janar 2021, Brukseli ishte kufizuar në kritikimin e arrestimit të 53 aktivistëve pro-demokracisë dhe ish-deputetëve të opozitës nga Hong Kongu nga autoritetet e ish-kolonisë britanike, të akuzuar për shkelje të ligjit për sigurinë kombëtare. Ishte bastisja më e madhe nën ombrellën e rregullit që hyri në fuqi në vitin 2020 me urdhër të Pekinit.
Ish-kolonia britanike, nga një qendër e lulëzuar dhe e gjallë kulturore, gazetareske, politike dhe sociale, është bërë një vend ku autocensura dhe mungesa e mospajtimit veprojnë si mburojë nga interpretimi i lehtë i autoriteteve të një rregulli të paqartë. Që nga viti 2020, rreth 300 persona janë arrestuar për gjoja shkelje të ligjit të sigurisë kombëtare që ndalon dhe kriminalizon çdo akt shkëputjeje, rebelimi dhe përmbysjeje kundër Këshillit Shtetëror të Republikës Popullore të Kinës, dhe të dyshuar për komplot për të bashkëpunuar me entitete të huaja.
Për tregjet financiare dhe për disidentët kinezë, Hong Kongu përfaqësonte një strehë të sigurt nga sëpata represive (sociale dhe ekonomike) e Partisë Komuniste Kineze. Ky ishte rasti në vitin 1989, kur pas masakrës së Sheshit Tiananmen, shumë disidentë u larguan në koloninë e atëhershme britanike për të shprehur kritika kundër qeverisë kineze. Kështu ishte ende në vitin 2001, kur Hong Kongu kishte rënë nën kontrollin e Partisë Komuniste – pasojë e dorëzimit nga pushteti britanik në Kinë në 1997, i vendosur nga Konventa Sino-Britanike e vitit 1984 – dhe Kina hyri në Organizatën Botërore të Tregtisë. ( OBT) nën udhëheqjen e ekzekutuesit të “timonierit të vogël”, Jiang Zemin: në fillim të shekullit të ri, vendet perëndimore besonin se hyrja në OBT e asaj që konsiderohej “fabrika e botës” do të çonte në demokratizimi më i madh i Kinës. Por gjërat ndryshuan me ardhjen e Xi Jinping, i cili, si Sekretar, e bëri CCP edhe më të papërkulur.
Zhvendosja demokratike e Hong Kongut është emblema e politikës së presidentit kinez, e cila mori një rinovim të tretë gjatë Kongresit të 20-të të PCC, duke tejkaluar kufijtë e dy mandateve të paraqitura pas kllapave të zeza të Revolucionit Kulturor të Mao Ce Dunit. “Nën udhëheqjen e Xi, situata e të drejtave të njeriut në Kinë është përkeqësuar në shumë mënyra: në Hong Kong, me miratimin e Ligjit të Sigurisë Kombëtare në qershor 2020, liria e shprehjes dhe tubimi paqësor janë shtypur praktikisht. Persekutimi i pakicave islamike në Xinjiang ka marrë përmasa masive, me ndalimin e qindra mijëra njerëzve në kampet e riedukimit”, pohon për Today Riccardo Noury, zëdhënës i Amnesty International Italia. “Në të gjithë Kinën, ka pasur arrestime, gjyqe dhe dënime të mbrojtësve të të drejtave të njeriut, gazetarëve të pavarur, aktivistëve të të drejtave sociale dhe, për disa vite, avokatëve,” shpjegon Noury.
2023 ishte një vit i veçantë për Presidentin Xi: fundi i masave anti-Covid, papunësia në rritje e të rinjve, protestat në fabrikën e Foxconn dhe ato të lidhura me kolapsin e sektorit të pasurive të paluajtshme e shtynë popullsinë kineze të merrte pozicione më kritike kundër një sistemi në të cilin ata nuk besojnë më.
Gjeneratat e reja rezultuan të jenë më të prirur për mobilizimin social, duke hyrë në galaktikën e “aktivistëve aksidentalë”: këta nuk janë disidentë afatgjatë, por të rinj që e kanë bërë avokimin si mision të tyre për t’u marrë me problemet e përditshme të shoqërisë civile. Kështu ndodhi nëntorin e kaluar me “protestat e letrës A4”, demonstratat që shtynë qeverinë e Pekinit të heqë përfundimisht kufizimet shëndetësore të vendosura për Covid-in.
Për shkak të problemeve të brendshme, politike dhe sociale, Kina e Xi Jinping rrezikon të humbasë rolin e saj vendimtar si bashkëbiseduesja ekonomike dhe diplomatike e botës. Dhe shkaku mund të jetë njeriu që ka udhëhequr fuqinë e dytë botërore që nga viti 2012. Presidenti kinez mban mbi supe peshën e disa zgjedhjeve të rrezikshme: zhdukjen e sipërmarrësve të rëndësishëm dhe zhdukjen e ministrave “të besuar” (si ai i Punëve të Jashtme dhe Mbrojtjes), një ligj i ri për spiunazhin që e bën të vështirë për kompanitë e huaja. për të bërë biznes, zhvendosja e kapitalit dhe e huave nga sektori privat në ndërmarrjet shtetërore dhe represioni ideologjik dhe kulturor, për të përmendur disa. Pa harruar kërcënimin e pushtimit të ishullit të Tajvanit, përplasjen teknologjike me Shtetet e Bashkuara dhe mbështetjen e paqartë për Rusinë, të izoluar nga komuniteti ndërkombëtar për shkak të luftës në Ukrainë.
Nga periudha e reformave të nisura nga Deng Xiaoping deri në ringjalljen e marksizëm-leninizmit nga Xi, shumë gjëra kanë ndryshuar. Ryan Hass, drejtor i Qendrës Kineze në Brookings, është i bindur për këtë dhe në CNBC në SHBA citon “ngurtësinë ideologjike dhe dëshirën për kontroll” të Xi-t, i cili “është në kontrast me pragmatizmin që ka përcaktuar periudhën e reformës dhe hapjes së Kinës”. Por ka edhe një galaktikë analistësh skeptikë që besojnë se problemet e Kinës janë gjithmonë të njëjta dhe se CCP kërkon çdo herë të mbulojë krizën aktuale, siç po ndodh aktualisht me sektorin e pasurive të paluajtshme.
Ajo që ka ndryshuar është ndjenja e mosbesimit të popullit kinez, i cili nuk e sheh më Partinë-Shtetin si garantuesin e rritjes së shfrenuar dhe të mirëqenies ekonomike. Dhe nëse Partia dhe Xi duan të sigurojnë stabilitetin e stabilitetit shoqëror dhe udhëheqjes, ata do të bënin më mirë të dëgjonin popullin kinez dhe t’u përgjigjen nevojave të tij. Pa futur disidentët në burg.
Burimi: today.it/ Përgatiti për botim:L.Veizi
