Në nëntor 1980, Jiang Qing u thirr për të dhënë llogari në një gjyqi spektakolar. Aktakuza e saj ishte rreth 20,000 faqe e gjatë, duke detajuar mijëra krime.
Jiang Qing u lind në mars 1914, në Zhucheng, provinca Shandong, Kinë. Ishte gruaja e tretë e liderit komunist kinez Mao Zedong dhe gruaja më me ndikim në Republikën Popullore të Kinës për një kohë deri në rënien e saj në 1976, pas vdekjes së Maos. Si anëtare e Bandës së Katërve ajo u dënua në vitin 1981 për “krime kundërrevolucionare” dhe u burgos…
…Jiang, e cila u rrit nga të afërmit e saj, u bë anëtare e një trupe teatrale në vitin 1929. Aktiviteti i saj në një organizatë të frontit komunist në 1933 çoi në arrestimin dhe ndalimin e saj. Pas lirimit ajo shkoi në Shangai. Ajo u arrestua përsëri në Shangai në 1934 dhe u largua për në Pekin pas lirimit të saj, por më vonë u kthye në Shangai, ku luajti role të vogla për kompaninë e majtë Diantong Motion Pictures nën emrin e saj të ri artistik, Lan Ping.
Kur japonezët sulmuan Shangain në vitin 1937, Jiang iku në kryeqytetin kinez të kohës së luftës në Chongqing, ku punoi për Studion Qendrore të Filmit të kontrolluar nga qeveria derisa i kaloi linjat nacionaliste. Ajo kaloi përmes Xi’an për t’u bashkuar me forcat komuniste në Yan’an dhe filloi të përdorte emrin Jiang Qing. Ndërsa ishte instruktore e dramës në Akademinë e Artit Lu Xun, ajo u takua me Maon për herë të parë kur ai mbajti një fjalim në shkollë.
Ata u martuan në vitin 1939 (teknikisht, ajo ishte gruaja e katërt e Maos; ai kishte një martesë të rregulluar në rininë e tij, por kurrë nuk e pranoi atë).
Gruaja e tij e parë, Yang Kaihui, u vra nga nacionalistët gjatë Luftës Civile Kineze.
Martesa u kritikua nga shumë anëtarë të partisë, veçanërisht pasi gruaja e tretë me të cilën Mao u divorcua Hè Zǐzhēn – një nga gratë e pakta që i mbijetoi marsit të gjatë të komunistëve të 1934–‘35 – u shtrua më pas në spital në Moskë. Ata kishin pesë fëmijë së bashku.
Disa liderë komunistë u skandalizuan nga marrëdhënia sapo u bë publike. Në moshën 45-vjeçare, Mao ishte gati dyfishi i moshës së Jiang-ut. Udhëheqësit e partisë ranë dakord për martesën me kusht që Jiang të qëndronte jashtë politikës për 20 vitet e ardhshme.
Më 28 nëntor 1938, Jiang dhe Mao u martuan në një ceremoni të vogël private pas miratimit nga Komiteti Qendror i Partisë. Për shkak se martesa e Maos me Hè Zǐzhēn nuk kishte përfunduar ende, Jiang thuhet se u detyrua të nënshkruante një kontratë martesore e cila përcaktonte se ajo nuk do të shfaqej në publik me Maon si shoqëruese të saj. Fëmija i vetëm i Jiang dhe Mao së bashku, një vajzë e quajtur Li Na, lindi në vitin 1940
Pas krijimit të Republikës Popullore të Kinës në vitin 1949, Jiang mbeti jashtë opinionit publik, përveçse për të shërbyer si zonjë e Maos për vizitorët e huaj ose për t’u ulur në komitete të ndryshme kulturore. Megjithatë, në vitin 1963, ajo u bë më aktive politikisht, duke sponsorizuar një lëvizje në formën teatrale Jingxi (opera e Pekinit) dhe në balet që synonte të futte format e artit tradicional kinez me tema proletare. Lëvizja e reformës kulturore e Jiang u rrit gradualisht në një sulm të zgjatur ndaj shumë prej figurave kryesore kulturore dhe intelektuale në Kinë dhe arriti kulmin me Revolucionin Kulturor që nga viti 1966 kishte filluar të përfshijë vendin.
Jiang arriti kulmin e fuqisë dhe ndikimit të saj në 1966, duke fituar famë për fjalimet e saj të zjarrta në tubime masive dhe përfshirjen e saj me grupet radikale të Gardës së Kuqe të revolucionit. Një nga të paktët njerëz të cilëve Mao i besonte, ajo u bë zëvendëskryetarja e parë e Revolucionit Kulturor dhe fitoi fuqi të gjera mbi jetën kulturore të Kinës. Ajo mbikëqyri shtypjen totale të një shumëllojshmërie të gjerë aktivitetesh kulturore tradicionale gjatë dekadës së revolucionit. Megjithatë, ndërsa entuziazmi fillestar i revolucionit u zbeh në fund të viteve 1960, po ashtu u zbeh edhe rëndësia e Jiang. Ajo u rishfaq në vitin 1974 si një udhëheqëse kulturore dhe zëdhënëse e politikës së re të Maos për “vendosje”.
Mao vdiq më 9 shtator 1976 dhe radikalët në parti humbën mbrojtësin e tyre. Një muaj më vonë, u shfaqën postera në mur që sulmonin Jiang dhe tre radikalë të tjerë si Banda e Katërve, dhe sulmet u bënë gjithnjë e më armiqësore. Jiang dhe anëtarët e tjerë të Bandës së Katërve u arrestuan menjëherë më pas. Ajo u përjashtua nga Partia Komuniste në vitin 1977.
Rënia e Jiang Qing ishte e papritur. Pas vdekjes së Maos në shtator 1976, i ashtuquajturi “Grusht shteti i Tetorit” uli Bandën e Katërve si pjesë e luftës për pushtet për të pasuar themeluesin e Republikës Popullore. Lajmi për arrestimin e Jiang Qing nxiti festime në rrugët e Shangait.
Gjyqi i saj, së bashku me pjesën tjetër të Bandës së Katër, ishte një pjesë thelbësore e ngritjes dhe konsolidimit të pushtetit të Dèng Xiǎopíng-ut, duke fshirë përkrahësit e Revolucionit Kulturor të Maos dhe duke hedhur themelet për reformat ekonomike që përcaktuan reformën dhe hapjen e Kinës.
Në nëntor 1980, Jiang Qing u thirr për të dhënë llogari në mishërim të një gjyqi spektakolar, rezultati i tij i paracaktuar dhe qëllimi kryesor i propagandës së tij. Aktakuza e saj ishte rreth 20,000 faqe e gjatë, duke detajuar mijëra krime, megjithëse rrallë specifikonte rolin e Jiang Qing në to. Në një material të raportuar në “Bota u kthye përmbys” të Yang Jisheng, Jiang Qing iu përgjigj paralajmërimit të gjyqtares se ajo duhet të kishte frikë duke qëlluar kundër, “Ke frikë nga ti? Ti ke frikë nga unë!” Shkëmbimi ishte vetëm prolog i një spektakli serial.
Gjatë dy muajve të gjyqit, Jiang Qing e shpalli kryegjyqtaren “fashiste”, guxoi gjykatën t’i priste kokën dhe u tërhoq vazhdimisht zvarrë nga salla e gjyqit, duke bërtitur parulla revolucionare.
Së bashku me sulmin dhe sfidën, mbrojtja thelbësore e Jiang Qing ishte se ajo po ndiqte urdhrat e Maos
Dënimi me vdekje që Jiang Qing mori në fund të janarit erdhi me një shtyrje prej dy vitesh, dhe më pas në 1983 dënimi u ndryshua zyrtarisht në burgim të përjetshëm. Ai mandat përfundoi më 14 maj 1991, kur Jiang Qing u vetëvar në një banjë spitali, ku ishte liruar për arsye mjekësore.
Përgatiti për botim: L.Veizi
