Kur në janar u konfirmua se SHBA-ja do t’i dorëzonte Kosovës 246 raketa antitank Javelin, presidenti serb Aleksandar Vuçiq, premtoi investime rekord në ushtri. Siç shkruan Frankfurter Allgemeine Zeitung (FAZ) Serbia ka paralajmëruar blerjen e obuseve, mbrojtjes kundërajrore kundër dronëve, helikopterëve dhe tashmë, gjatë vitir 2024 ushtria serbe do të pajiset edhe me një mijë dronë. “Kur presidenti serb, i dashuruar pas statistikave, fillon të bëjë “xhonglimin” me numrat, është e mençur që deklaratat e tij të merren me kujdes, sepse realiteti jo gjithmonë ndjek njoftimet”, shkruan gazetari Michael Martens në atë tekst për FAZ. Por, siç shton ai, Vuçiq nuk po flet kot për industrinë ushtarake – sistemet kineze FK-3 dhe armët e tjera janë blerë. Sipas institutit të Stokholmit SIPRI, vitin e kaluar Serbia investoi më shumë para në ushtri sesa pesë vendet e mbetura të Ballkanit Perëndimor së bashku, kujton FAZ. Ai po armatoset në mënyrë retorike”, shkruan gazeta dhe kujton se si Vuçiq shprehu admirimin e tij kur Azerbajxhani rifitoi kontrollin e Nagorno-Karabakut në një aksion për të cilin kishte dekada të tëra në mosmarrëveshje me Armeninë.
Çka do të thotë kjo për Kosovën?
Vuçiq, të cilin FAZ e quan “politikan më të fuqishëm në Beograd që nga Tito”, shpjegoi se si Azerbajxhani bëri gjithçka siç duhet – me vite forcoi ekonominë, ushtrinë, veçanërisht forcat speciale dhe priti me durim që rrethanat gjeopolitike të ndryshonin. “Ishte e qartë për opinionin publik se çfarë donte të thoshte në të vërtetë.” Nacionalistët kanë kohë që flasin hapur për këtë. Kur situata politike në botë të ndryshojë në favor të Serbisë – për shembull, me humbjen e Ukrainës ose me fitoren e Donald Trump në zgjedhje – mund të vijë momenti, thonë ata, për të rimarrë veriun e Kosovës, i cili është i banuar me serbë, përmes veprimeve ushtarake”, shkruan Martens. Ai citon Katarina Gjokiqin, eksperte ushtarake nga Instituti SIPRI, e cila thotë se nuk ka rrezik të madh për një konflikt konvencional ndërmjet Serbisë dhe Kosovës përderisa trupat e NATO-s janë të vendosura në Kosovë. Përveç kësaj, shton ajo, Serbia është ekonomikisht e varur nga BE-ja, kështu që nuk mund të përballojë sanksione. Ajo vazhdon duke folur për problemet e mëdha të Serbisë me personelin në ushtri, largimin e njerëzve, gjendjen e keqe të njësive tankiste. Siç vlerëson FAZ, një pushtim me tanke do të ishte një “sipërmarrje potencialisht katastrofike për Serbinë, nëse Kosova pajiset me raketat antitanke Javelin”, të cilat, siç u tregua në Ukrainë, shkatërrojnë efektivisht tanket. Një burim amerikan i gazetës thotë se Prishtina mund të presë me vite për këto raketa antitank sepse momentalisht ato po shkojnë në Ukrainë. Kujtohet edhe kundërshtimi i republikanëve amerikanë për dërgimin e raketave në Kosovë, prandaj supozohet se Trump, në rast fitoreje, mund ta pengojë atë dërgesë.
Sulm nga forcat speciale?
Sipas gazetës, ekspertët dhe “atashetë ushtarakë perëndimorë” nuk besojnë gjithsesi në një pushtim tankesh në Ballkan. “Në Prishtinë, ata ndoshta i konsiderojnë sulmet nga strukturat paraushtarake ose ilegale, të mbështetura nga Beogradi, si një kërcënim më të mundshëm dhe më real. Këtë e pamë vërtet në vitin 2023”, thotë Katarina Gjokiç, duke iu referuar përplasjes në Banjskë. “A është kjo arsyeja pse Vuçiq flet shpesh për rëndësinë e njësive speciale për Serbinë?”, pyet Martens në tekst, duke kujtuar se sa shumë e lavdëron presidenti Vuçiq Njësinë Speciale Cobra. Gjokiq tha gjithashtu se duhet të merret parasysh disponimi i serbëve në veri të Kosovës – nëse ata mendojnë se shqiptarët janë kërcënim për ta, atëherë është e mundur edhe rezistenca e popullatës vendase, transmenton Telegrafi. FAZ e interpreton si vijon: “Njësitë speciale serbe sigurisht që do ta kishin mbështetjen e banorëve në veri të Kosovës”. Por duhet kujtuar se këto njësi speciale kanë mungesë të të rinjve. Vuçiq njoftoi pranimin e pesë mijë personave në njësitë speciale, por një burim i FAZ, një “vëzhgues i trajnuar ushtarak nga Beogradi”, thotë se një numër i ulët treshifror i njerëzve janë regjistruar, dhe shumë prej tyre nuk do të jenë të përshtatshëm. Gazeta vlerëson se çështja e luftës dhe paqes në Ballkan është shumë e varur nga Shtetet e Bashkuara, të cilat i kanë negociuar të gjitha marrëveshjet e mëparshme të paqes pas konflikteve në Bosnje, Kosovë dhe Maqedoni. “Por shumë kanë frikë se po i afrohemi fundit të epokës Pax Americana – sigurisht nën Donald Trump si president, por edhe nëse ka një zgjedhje të re të Joe Biden, e cila është shkaktuar nga shumë kriza.”
Serbia po armatos masivisht Ukrainën
Siç thekson më tej gazeta, Vuçiq ka arritur të jetë “në mëshirën e Uashingtonit përmes dërgesës gjithëpërfshirëse të municioneve që arrijnë në Ukrainë përmes devijimeve të synuara”. “Natyrisht, Vuçiq e mohon publikisht këtë, ndër të tjera për shkak të ndjenjës pro-ruse në Serbi që aparati i tij mediatik është duke u rritur sistematikisht prej vitesh. Por prapaskenat e dinë të gjithë”, shkruan gazeta. Veçanërisht për t’u theksuar është raketa 122 milimetra e prodhuar nga kompania serbe Edepro, e cila ka një rreze veprimi prej rreth 40 kilometra – dy herë më shumë se shumica e raketave të atij kalibri. Siç shkruan FAZ, ajo është veçanërisht e përshtatshme për ukrainasit, sepse raketa mund të lëshohet nga lëshuesi i tipit Grad që ata kanë. “Kjo është diapazoni me të cilin Ukraina e kapërcen armikun.” Kjo i jep asaj avantazhe të mëdha”, thotë një ekspert ushtarak i paidentifikuar për FAZ. “Një burim i lidhur mirë në Beograd gjithashtu thotë me krenari se municionet e artilerisë serbe janë më të sakta se municionet bullgare, të cilat i furnizohen edhe Ukrainës”, shkruan gazeta. “Municionet serbe janë ende duke u përdorur në fushat e betejës së Ukrainës kundër Rusisë, jo në Ballkan. Nëse do të mbetet i tillë sot është më pak e sigurt se vetëm disa vite më parë”, përfundon Michael Martens në një artikull për FAZ.
