Shumë pranë hotelit luksoz Bayerischer Hof, i cili ka pritur Konferencën e Sigurisë së Mynihut që nga koha e Luftës së Ftohtë, Marrëveshja famëkeqe e Mynihut u nënshkrua 86 vjet më parë.
Kalendari tregonte 30 shtator 1938.
Nga frika e një lufte në Evropë, kryeministrat e atëhershëm të Mbretërisë së Bashkuar, Neville Chamberlain dhe Francës, Édouard Daladier, bashkë-nënshkruan me Hitlerin dhe Musolinin aneksimin e Sudetenland – një rajon kryesisht gjermanishtfolës i Çekosllovakisë – në Rajhun e Tretë.
Pritja ishte të qetësohej Hitleri. Rezultati ishte pikërisht i kundërt.
Një vit më vonë, nazistët pushtuan Poloninë, duke shkaktuar Luftën e Dytë Botërore.
Kjo përsëritje e historisë tani ka frikë nga evropianët përndryshe të përçarë përgjithmonë, pasi (dhe) zhvillimet në Ukrainë – me Uashingtonin dhe Moskën si rregullatorë – janë përtej tyre.
Dhe e shoqëruar me aludime për “demokracinë”, me ndërhyrje të papërpunuara të stilit Trump – parazgjedhor dhe ndryshe – në favor të së djathtës ekstreme evropiane.
“27” po i shikojnë me vonesë, të hutuar, në epokën Trump 2.0, pavarësisht qëllimit të deklaruar të presidentit të 47-të të SHBA-së, “America First”, për t’i dhënë fund menjëherë kësaj “lufte qesharake”, ndërsa vështrimi i tij është i përqendruar te Kina dhe kërcënimi i aleatëve dhe armiqve me një luftë tjetër, në këtë rast tregtare.
Të njëjtën sindromë të lepurit të “kockosur” përballë semaforëve – por nga drejtimi i kundërt – e përjetuan evropianët tre vjet më parë, kur në Konferencën e Sigurisë së Mynihut në 2022 vlerësuan si të ekzagjeruara vlerësimet e atëhershme të amerikanëve dhe britanikëve se Rusia do të pushtonte Ukrainën.
Ndodhi vetëm dy ditë pas përfundimit të asaj seance.
Që në fillim të këtij shkurti – pak para se lufta në Ukrainë të mbushte tre vjet – ndarja e “27” ishte evidente në samitin informal të mbrojtjes të BE-së, në pritje të propozimeve të Komisionit Evropian… mars të lumtur.
Por koha tani po mbaron.
Kjo u bë e qartë nga zëvendëspresidenti amerikan J.D. Vance dhe sekretari amerikan i Mbrojtjes Peter Hagseth, duke folur në tokën evropiane në 24 orët e fundit – si bartës të revizionizmit të Trump – në sfondin e situatës në Ukrainë.
Pagimi i “faturës”
Për “sherifin e ri në qytet” të Uashingtonit, atëherë, “Evropa nuk është më prioritet” dhe “Xha Semi” nuk është “pinjoll” për të paguar për mbrojtjen evropiane.
Prandaj, “27” duhet të “zbërthehet”, duke nxjerrë mësime nga “aleati model” Polonia, e cila ka rritur shpenzimet e saj për mbrojtjen në 4.7% të PBB-së – afër 5% që Trump kërkon nga NATO-ja, në funksion të samitit të ardhshëm të NATO-s në qershor.
Sipas udhëheqjes së re në Uashington, për më tepër, evropianët e sfiduar ekonomikisht dhe të papërgatitur në mbrojtje do të duhet të paguajnë “mermerin” e arkitekturës së sigurisë së pasluftës të Kontinentit të Vjetër, në sfondin e zgjerimit të vazhdueshëm të NATO-s drejt lindjes.
Por tani “nuk mund të presësh që prania [ushtarake] e Amerikës të zgjasë përgjithmonë”.
Agjencia Bloomberg ka nxjerrë tashmë një “kostum” të parë të pasluftës: 3.1 trilion dollarë gjatë 10 viteve të ardhshme.
Dhe për armaturën mbrojtëse të europianëve ndaj agresionit rus, duke u detyruar de fakto të blejnë pajisje të reja, kryesisht “made in USA”.
Dhe për mbrojtjen e Ukrainës “të cunguar” territorialisht – edhe me trupat paqeruajtëse evropiane – me Kievin që ndërkohë i ka dhënë “argjendat” e tij (toka të rralla etj.) si “garanci” për SHBA-në.
Me sa duket ky është çmimi që duhet paguar nëse Europa dëshiron të ketë një vend në tryezën e negociatave.
Këtë e ka thënë qartë një nga të vetat, deri vonë një nga kryeministrat më jetëgjatë në radhët e “27”-ve – dhe veçanërisht në një vend me “skifter” fiskal: holandezi Mark Rutte, Sekretar i Përgjithshëm aktual. të NATO-s.
Për të qenë “pjesë e diskutimit, ajo që duhet të bëjnë miqtë e mi evropianë është të paraqesin plane specifike”, deklaroi ai në formën e një ultimatumi.
Por edhe nëse gjenden burimet për këtë – me viktima më të mundshme që ka të jetë shteti i mirëqenies i Evropës tashmë në vështirësi – mbetet një pyetje kryesore se kush do të negociojë në anën e BE-së dhe nën çfarë vizioni strategjik.
Duket “xhuxhi” i mungon lidershipi i fortë, fuqia negociatore dhe me boshtin franko-gjerman “rakitar”.
“Bretkosat dhe buallet”
Donald Trump tani e trajton Evropën si të varur dhe të padenjë për një rol gjeostrategjik, ndërsa me revizionizmin e tij – nga ukrainas në Gaza, Grenlandë, Kanada si “shteti i 51-të i SHBA-së” dhe Kanali i Panamasë – legjitimon revizionistët e tjerë në mbarë botën.
Nuk është vetëm presidenti rus Putin.
Në nivelin tonë rajonal është edhe presidenti turk Erdogan, aleat i NATO-s dhe Putinit.
“Një mikun tim, një djalë që më pëlqen, e respektoj”, sipas një deklarate të presidentit amerikan, kur ai e vlerësoi atë me përmbysjen e regjimit të Asadit në Siri, për të cilin Trump nuk e ka sqaruar ende qëndrimin e tij ndaj kurdëve, ndërsa Ankaraja kërkon të përdorë vendin fqinj (dhe pjesërisht të pushtuar) për planet e saj hegjemoniste, nga Lindja e Mesme Juglindore deri te Lindja e Mesme.
Gjithsesi, në “sytë” e Trump ajo me rolin kryesor ishte dhe mbetet Kina.
Qasja e tij ndaj Rusisë mund të synojë prishjen e boshtit Pekin-Moskë.
Deklarata e tij në favor të një samiti me presidentët e Kinës, Xi Jinping dhe Rusisë, Vladimir Putin, “kur gjërat të qetësohen pak” – duke u fokusuar në reduktimin e arsenalit bërthamor dhe shpenzimet e mbrojtjes – ndërsa “minon” marrëdhëniet transatlantike, dërgon një mesazh të qartë alarmi në Evropë.
Aq më tepër në vazhdën e samitit të fundit të “rezistencës ndaj establishmentit evropian” të drejtuesve të Eurogrupit të ekstremit të djathtë Patriots në Madrid, i treti më i madh në Parlamentin Evropian, nën sloganin e frymëzuar nga Trump “Make Europe Great Again”./ S,M
