Mero Baze
Brenda dy ditëve kemi dy statistika, një nga SPAK dhe një nga Strasburgu.
SPAK, duke iu përgjigjur ankesave të kryeministrit Edi Rama lidhur me paraburgimet masive, shpjegoi se vetëm 40% të rasteve ka çuar në paraburgim, dhe këtë e konsideron në një farë mënyre mbrojtje nga akuzat që i bëhen. Në një farë mënyre, është duke thënë se mund të rekomandonte edhe 100% paraburgime për çdo rast. Është pak banale që i referohemi SPAK për paraburgimet dhe jo GJKKO, por meqë ata janë kthyer në noterë, praktikisht pretencat këtu janë kthyer në vendime gjykatash. Madje, në seancën gjyqësore shihet gjyqtari që pyet prokurorin se si t’ia lënë dënimin.
Rasti i dytë ishte sot. Vendimi i Gjykatës së Strasburgut, që shpall të paligjshëm arrestimin paraprak të Thoma Gëllçit, ish-drejtor i RTVSH, është një certifikim zyrtar dhe në mos gaboj, i pari i gjykatës më të lartë evropiane të të drejtave të njeriut që përballet me veprimtarinë e SPAK, duke e rrëzuar atë.
Pretencën e SPAK, se nuk ka guxuar asnjë shkallë që GJKKO dhe Gjykata e Lartë ta rrëzojnë për shkak të “opinionit publik”, siç shpjegoheshin në tavolina, e ka rrëzuar gjykata më e lartë evropiane.
Prokurori i çështjes ka qenë Dolereza Musabelliu. Gjyqtarë të çështjes kanë qenë Erjon Çela, Irena Gjoka dhe i mirënjohuri Erjon Bani.
Thoma Gëllçi u mbajt në paraburgim te 313, bashkë me kriminelë ordinerë në dhoma me katër vetë për më shumë se një vit, dhe nuk di nëse ka shpëtuar nga depresioni, për një krim që nuk ekziston, edhe pse çështja po vazhdon të gjykohet në Gjykatën e Lartë. Ai sot ka fituar vetëm të drejtën, si i dënuar padrejtësisht me paraburgim.
Tani, në këtë debat për paraburgimet, ku sot janë të përfshirë edhe 5 pedagogë të paraburgosur në Kamëz, duhet të vendosim një standard. Në këtë debat nuk mund të përgjigjesh me shifra dhe përqindje, por me raste të drejtësisë dhe raste padrejtësie. Parimi i drejtësisë është më mirë një i fajshëm i lirë se sa një i pafajshëm në burg.
SPAK thotë me krenari se vetëm 40% e rasteve kemi paraburgosur, por rasti i parë që ju gjykua nga të paraburgosurit i doli i gabuar.
Tani, kush mban përgjegjësi për dramën e Thoma Gëllçit dhe kush do të mbaj përgjegjësi për dhjetëra raste të tjera që do të dalin arrestime të gabuara në të ardhmen, kur çështjet të zbarkohen të gjitha në Strasburg?
Kush mendon se në Strasburg quhet normale që të arrestohesh një herë dhe pastaj të gjesh prova, mund të jetë përndjekës, por jo prokuror.
Kush mendon se në Strasburg quhet normale që në seancën paraprake, kur fut njerëz në burg, mund t’i thuash personit nën hetim, “e di ti ç’bëj unë”, “ndyrësirë”, “gënjeshtar patologjik”, “i pistë” etj., duhet të jetë gangster lagjeje, por jo prokuror.
Kush mendon se mund të intimidojë dëshmitarë, duke gërmuar në jetën e tyre private për t’i detyruar të bëjnë deklarime të rreme, nuk janë njerëz të drejtësisë, por perversë.
Dhe të gjitha çfarë këta kanë bërë në procesin e hetimit do të shkojnë një ditë në Strasburg dhe nuk do të dalin para syve të shqiptarëve, këta që kapardisin se po bëjnë fushata ndëshkimore kundër korrupsionit, duke ua hedhur “faktet” si ushqim për qentë e turmave, me detaje nga jeta e tyre private apo pasuritë e tyre, të cilat automatikisht konsiderohen krim.
Nëshkimi i korrupsionit duhet të çojë shoqërinë tonë tek kultura antikorrupsion dhe krijimi i një distance të administratës larg nga korrupsioni, jo krijimi i gjyqeve popullore, se ato i kemi pasur më të mirat në botë në kohë të komunizmit.
Rrasti i Thoma Gëllçit është i pari ballafaqim me drejtësinë e re sipas standardeve perëndimore, dhe drejtësia jonë ka mbetur në klasë. Përtej kësaj, Thoma Gëllçi mbeti për shkak të arrogancës së saj në burg, dhe dhjetëra të tjerë zyrtarë të mesëm dhe të lartë, pedagogë apo ekspertë, i kanë kaluar nëpër SPAK dhe Gjykatë me masa sigurie, si të burgosur apo detyrim paraqitjeje për çështje që në fund mund të rezultojnë fiasko.
Dhe ky është një bilanc lufte i panevojshëm i drejtësisë së re. Pandëshkueshmëria ndaj korrupsionit në Shqipëri është një plagë e rëndë, por kjo nuk shërohet me dënime propagandistike dhe spektakle burgosjeje, por me vendosjen e standardeve të larta të hetimit, të njëjta për të gjithë, dhe me prioritetet që duhet të ketë politika penale, në një vend që ka filluar të formalizohet pas vitit 2008. Gjithë të tjerat, pastaj, kthehen në gjueti shtrigash dhe në shkatërrim të jetëve njerëzore, të cilat nuk kanë çmim për t’u paguar.
