Në 19 qershor 1862, Kongresi i Shteteve të Bashkuara miratoi një ligj që ndalonte skllavërinë në të gjitha territoret federale që nuk ishin ende shtete. Ky ishte një hap vendimtar në rrugën drejt heqjes së skllavërisë në të gjithë vendin, edhe pse nuk prekte menjëherë shtetet që kishin hyrë në Konfederatën jugore gjatë Luftës Civile (1861–1865), të cilat ende mbanin sistemin e skllavërisë aktiv.
Ky akt ligjor i vitit 1862 ishte pararendës i Proklamatës së Emancipimit, të shpallur nga Presidenti Abraham Lincoln më 1 janar 1863, e cila deklaronte të lirë skllevërit në të gjitha zonat që ishin në rebelim kundër Shteteve të Bashkuara. Megjithatë, zbatimi i kësaj proklamate ishte i ndërlikuar, sidomos në territoret e thella jugore ku autoriteti federal nuk kishte kontroll praktik.
Galveston, Texas – Liria që erdhi me vonesë
Edhe pas përfundimit të luftës në prill 1865, në shumë pjesë të Jugut, veçanërisht në Texas, skllevërit nuk ishin njoftuar ende për lirimin e tyre. Kjo zgjatje e padrejtë ndodhi për arsye të izolimit gjeografik, mungesës së komunikimit dhe rezistencës së pronarëve të skllevërve ndaj urdhrit të lirimit.
Vetëm më 19 qershor 1865, kur Gjenerali Gordon Granger mbërriti në Galveston, Texas, bashkë me trupat e Unionit dhe shpalli Urdhrin Nr. 3, u informuan zyrtarisht afro-amerikanët e skllavëruar në Teksas se ishin të lirë. Urdhri shpallte se:
“Të gjithë skllevërit janë të lirë. Kjo përfshin barazi absolute në të drejtat personale dhe të pronës mes ish-pronarëve dhe skllevërve.”
Kjo ditë u kthye menjëherë në një festë komunitare për afro-amerikanët në Texas dhe në vitet në vijim u njoh me emrin Juneteenth (një bashkim i fjalëve “June” dhe “nineteenth” – 19 qershor).
Juneteenth – Nga kujtim lokal në festë kombëtare
Që prej vitet 1866, Juneteenth u shënua çdo vit me mbledhje publike, predikime, këngë, vallëzime, dhe festa komunitare. Për një kohë të gjatë, kjo festë ruhej vetëm në komunitetet afro-amerikane, por me kalimin e dekadave, u shtri në shumë shtete të tjera.
Në vitin 1980, Texas u bë shteti i parë që e njohu zyrtarisht Juneteenth si festë shtetërore. Më pas, dhjetëra shtete të tjera e ndoqën këtë shembull.
Më në fund, në 17 qershor 2021, Presidenti Joe Biden e shpalli Juneteenth si festë federale, duke e kthyer atë në simbol kombëtar të lirisë, kujtesës dhe drejtësisë historike.
Përgatiti: L.Veizi
