25 qershor 1962
Në mes të shekullit të 20-të, Shtetet e Bashkuara po përballeshin me sfida të mëdha lidhur me rolin e fesë në jetën publike, veçanërisht në arsim. Ndarja e kishës nga shteti, një parim thelbësor i garantuar nga Amendamenti i Parë i Kushtetutës, ishte sfiduar nga praktika e përhapur e lutjeve të organizuara në shkollat publike si pjesë e ceremonive ditore. Përkundër pluralizmit fetar dhe rritjes së diversitetit fetar në shoqëri, shumë shkolla ruanin zakonet që ishin më tepër një reflektim i kulturës dhe besimeve kristiane tradicionale.
Rasti Engel v. Vitale
Vendimi u mor në lidhje me çështjen Engel v. Vitale, ku një grup prindërsh në Nju Jork kundërshtuan lutjet e detyrueshme ose të organizuara në shkollë. Ata argumentuan se këto lutje përbënin një formë prozelitizmi dhe shkelje të lirisë fetare dhe të ndarjes së kishës nga shteti.
Gjykata e Lartë, me një shumicë të ngushtë 5 me 4, vendosi se:
Lutjet e organizuara nga autoritetet shkollore përbëjnë një shkelje të Parimit të Ndarjes së Kishës dhe Shtetit.
Edhe pse lutjet nuk ishin të detyrueshme, fakti që ato organizoheshin dhe promovoheshin nga institucioni publik shkollor e bënte këtë veprim të paligjshëm.
Ky parim është themelor për të garantuar se shteti nuk favorizon asnjë fe specifike dhe respekton lirinë fetare të të gjithë qytetarëve.
Ndikimi i vendimit
Vendimi nxiti debate të gjera në gjithë Amerikën dhe në botë, me mbështetës që e panë atë si një fitore të madhe për lirinë fetare dhe mbrojtjen e të drejtave individuale. Kundërshtarët e tij argumentuan se kjo përbënte një kufizim të lirive fetare dhe një largim nga traditat kulturore të vendit.
Në praktikë, ky vendim:
Ndërpreu praktikën e lutjeve zyrtare në shkollat publike.
Forcoi vendimin për të mos lejuar asnjë formë prozelitizmi fetar nga institucionet shtetërore.
Shërbeu si precedent për vendime të tjera të rëndësishme që kufizuan ndikimin e fesë në institucione publike, përfshirë mësimin e fesë në shkolla dhe simbolet fetare në ambiente publike.
Dimensioni sociopolitik dhe kulturor
Në një vend me një histori të pasur fetare dhe një shpërndarje të gjerë të besimeve, vendimi nxiti një reflektim të thellë mbi rolin e fesë në jetën publike dhe private. Ai ndezi debatet mbi:
Balancën midis lirisë fetare dhe sekularizmit.
Rolindjen e pluralizmit dhe respektit për minoritetet fetare.
Sfida që lidhen me identitetin kulturor dhe lidhjen e komuniteteve me trashëgiminë fetare.
Sot
Pavarësisht se është marrë më shumë se gjysmë shekulli më parë, vendimi Engel v. Vitale mbetet një nga themeluesit e jurisprudencës amerikane mbi ndarjen e kishës nga shteti dhe vazhdon të përmendet në debatet mbi fetarizmin dhe sekularizmin në arsim dhe jetën publike.
Përgatiti: L.Veizi
