Pas përfundimit të Luftës së Dytë Botërore në vitin 1945, Gadishulli Korean – i cili për gati 35 vjet ishte nën pushtimin kolonial japonez – u nda përgjithmonë në dy zona ndikimi:
Në veri: nën kontrollin e Bashkimit Sovjetik;
Në jug: nën kontrollin e Shteteve të Bashkuara.
Linja ndarëse u vendos në paralelin 38, fillimisht si një ndarje e përkohshme për çarmatimin e Japonisë. Por në klimën e përkeqësuar të Luftës së Ftohtë, ndarja u kthye shpejt në ndarje ideologjike, politike dhe ushtarake të pakthyeshme.
Prania amerikane në Korenë e Jugut
Që nga viti 1945, SHBA vendosi një qeveri të përkohshme në Korenë e Jugut dhe mbajti forcat e saj në tokë për të mbështetur formimin e një administrate demokratike. Në këtë periudhë:
U themelua Republika e Koresë (Korea e Jugut) me presidentin Syngman Rhee, një nacionalist antikomunist.
Në veri, Kim Il-sung, me ndihmën sovjetike, shpalli Republikën Popullore Demokratike të Koresë.
Kjo krijoi dy Kore të ndara, me regjime armiqësore ndaj njëra-tjetrës.
Tërheqja e trupave amerikane
Në vitin 1949, në kuadër të politikës së brendshme amerikane për shkurtime buxhetore dhe një besimi të gabuar se konflikti në gadishull ishte nën kontroll, SHBA vendosi të tërhiqte shumicën dërrmuese të trupave të saj nga Korea e Jugut. Në qershor 1949:
Më shumë se 45.000 trupa amerikane u larguan;
Në vend mbetën vetëm një mision këshilltar ushtarak prej rreth 500 personash.
Kjo tërheqje la pas një Kore të Jugut të dobët ushtarakisht, me armatim të pakët, pa aviacion dhe me një ushtri që nuk ishte përballuar ndonjëherë me luftë të vërtetë.
Paralajmërimi i luftës
Nga ana tjetër, Korea e Veriut, me ndihmë të drejtpërdrejtë nga BRSS dhe Kina, kishte ndërtuar një ushtri të disiplinuar dhe të armatosur rëndë, të trajnuar me taktika sovjetike. Deri në vitin 1950, Kim Il-sung kishte mbledhur:
mbi 150.000 trupa të gatshme për sulm,
mbi 200 tanke T-34 të prodhimit sovjetik,
dhe një flotë të konsiderueshme artilerie.
Në këtë klimë të pasigurtë, tërheqja amerikane u perceptua si një sinjal dobësie, madje edhe si një “dritë jeshile” e pavullnetshme për agresionin nga Veriu.
Një vit më pas
Më 25 qershor 1950, vetëm një vit pas largimit të trupave amerikane, Korea e Veriut kaloi paralelin e 38-të dhe nisi një pushtim të plotë të Jugut.
Filloi kështu Lufta Koreane (1950–1953) — një konflikt brutal që përfshiu:
SHBA dhe forcat e OKB-së, që u kthyen për të mbrojtur Jugun;
Kinën komuniste, që hyri në luftë në mbështetje të Veriut;
dhe mijëra civilë që u kapën në mes të një konflikti të përgjakshëm.
Pasqyrë historike
Tërheqja e trupave amerikane në 1949 mbetet një mësim i hidhur i diplomacisë së pasluftës:
Ajo zbuloi rreziqet e nënvlerësimit të tensioneve ideologjike;
dhe tregoi se vakumi i pushtetit në zona të brishta mund të çojë shpejt në luftë.
Për shumë analistë, Korea e Jugut mbijetoi vetëm falë ndërhyrjes së menjëhershme të forcave ndërkombëtare, por kostoja ishte e jashtëzakonshme:
Mbi 3 milionë të vdekur, një gadishull i rrënuar, dhe një ndarje që vazhdon ende sot.
Përgatiti: L.Veizi
