Argjentina e viteve 1970 ishte një vend në krizë: pas dekadash lëkundjesh midis qeverive ushtarake dhe civile,
me inflacion në rritje,
përplasje të dhunshme mes grupeve të majta dhe të djathta,
dhe me një popullatë të polarizuar nga trashëgimia e Peronizmit – lëvizja popullore e themeluar nga Juan Domingo Perón, tri herë president dhe figurë karizmatike.
Nga Evita te Isabel
Juan Perón ishte i njohur për lidhjen e tij me Evita Perón, gruaja e dytë e tij, e cila u bë ikonë popullore dhe simbol i të varfërve, para se të vdiste tragjikisht në 1952.
Pas viteve në mërgim (nga 1955), Perón u kthye në Argjentinë në vitin 1973 dhe u rizgjodh president për herë të tretë, me Isabel Martínez de Perón, gruan e tij të tretë, si nën-presidente. Isabel ishte një ish-valletare e re që Perón e kishte takuar gjatë një udhëtimi në Panama në vitet ’50, dhe që me kohë ishte futur në orbitën politike të tij.
29 Qershor 1974 – Ngjitja në pushtet
Në verën e 1974-ës, Juan Perón ishte në gjendje të rëndë shëndetësore, i sëmurë rëndë me zemër. Më 29 qershor, ai u tërhoq përkohësisht nga detyra, duke ia kaluar për herë të parë gruas së tij – Isabelës – përgjegjësitë presidenciale si kryetare e shtetit dhe e qeverisë.
Më 1 korrik 1974, Juan Perón vdiq, dhe Isabel automatikisht mori postin e Presidentes së Republikës së Argjentinës, sipas kushtetutës. Ajo nuk ishte zgjedhur drejtpërdrejt presidente, por ngjitja e saj ishte plotësisht kushtetuese dhe me kompetenca të plota ekzekutive.
Një precedent botëror
Isabel Perón u bë: Femra e parë në historinë moderne të botës që ushtron funksionin presidencial me kompetenca të plota (jo si zëvendëse, regjente apo monarke);
Presidentja e parë në historinë e Argjentinës;
Një simbol i avancimit formal të grave në politikë, edhe pse kushtet e ardhjes së saj në pushtet ishin të jashtëzakonshme.
Sfidat e presidencës së saj
Presidenca e Isabel Perón ishte e vështirë që në fillim:
Inflacioni dhe kriza ekonomike e trashëguar nga Perón rëndohej më tej.
Dhuna politike shpërtheu – me grupe të majta revolucionare si Montoneros, dhe njësi parapolicore të së djathtës ekstreme si AAA (Alianza Anticomunista Argentina) që kryenin atentate.
U shfaqën tensione me ushtrinë, opozitën dhe vetë radhët e peronizmit.
Një figurë pa përvojë politike, Isabel u ndikua fort nga këshilltarët, veçanërisht nga José López Rega, sekretar personal dhe ministër, që kishte lidhje me forca të errëta politike dhe ezoterike.
Rrëzimi nga pushteti – 1976
Më 24 mars 1976, pas dy vitesh kaosi ekonomik dhe represioni të egër, Isabel Perón u rrëzua nga një grusht shteti ushtarak, i cili instaloi një diktaturë ushtarake brutale që do të sundonte vendin deri më 1983.
Ajo u arrestua dhe u mbajt në arrest shtëpiak për disa vite, derisa u lejua të emigronte në Spanjë. Që nga ajo kohë, ajo ka jetuar në heshtje, e larguar nga politika, me vlerësime të përziera për rolin e saj në histori.
Pasqyrë historike
Isabel Perón ishte një lidere e rastësishme, më shumë simbol i një tranzicioni të dhunshëm sesa arkitekte e vetë pushtetit. Por:
Ajo shënoi një pikë kthese në historinë e grave në pushtet;
Presidenca e saj tregoi se ngjitja në majë nuk garanton sukses, veçanërisht në kushte politike të trazuara;
Emri i saj mbetet në histori si gruaja e parë presidente në botë me pushtet real ekzekutiv, para se të ndiqej nga lidere të tjera si Vigdís Finnbogadóttir (Islandë), Corazon Aquino (Filipine), Margaret Thatcher (Britani) dhe të tjera.
Përgatiti: L.Veizi
