nga Henry Hill
Fjala “ikonë” përdoret shpesh me tepri në gjuhën e përkujtimit. Por në politikën konservatore britanike, Norman Tebbit – i cili ndërroi jetë sot – ishte me të vërtetë një ikonë. Një politikan që ndoshta, përjashto vetë Zonjën e Hekurt, iu afrua më shumë mishërimit të fenomenit të thatçerizmit.
Pse? Sepse ai nuk vinte nga shtresa aristokrate, siç ndodhte me politikanët e kohës së Harold Macmillan; por edhe Edward Heath nuk vinte prej andej, dhe nuk fitoi shumë dashamirësi për këtë arsye. (As vetë Margaret Thatcher nuk i përkiste atij formati.)
Ndoshta kishte diçka “ekzotike” në faktin që vinte nga klasa punëtore – një fenomen i rrallë në politikën konservatore të asaj kohe, kur vetë Britania ishte shumë më e ndarë sipas klasave shoqërore.
Por Tebbit nuk ishte një “kafshë e rrallë” për t’u ekspozuar në majë të partisë, dhe as do të kishte lënë një gjurmë të tillë në ndërgjegjen publike po të kishte qenë i tillë. Ai mishëroi vetë një ndryshim të thellë e sizmik në politikën britanike: përpjekjen vendimtare dhe tejet të suksesshme të Partisë Konservatore për të fituar një pjesë të madhe të votës së klasës punëtore.
Shpesh, mitet revolucionare e ekzagjerojnë transformimin që përshkruajnë. Konservatorizmi i klasës punëtore ekzistonte shumë përpara Thatcherit – qoftë në shfaqjet e tij protestante dhe unioniste në Ulster, Skoci e Liverpool, qoftë në prirjen më të përhapur, të përshkruar nga George Dangerfield në veprën Vdekja e Çuditshme e Anglisë Liberale (1935), ku punëtorët mbështesnin një parti që nuk kishte durim për teetotalizmin.
Por edhe pse dikur pub-et e vendit mund të përfytyroheshin si “fortesa politike” për partinë e Lord Salisbury, është vështirë të imagjinojmë çfarë do të mendonte ai për një burrë të klasës punëtore që drejtonte Partinë Konservatore dhe Unioniste. Megjithatë, ironikisht, aftësia për t’u përshtatur me kohën ka qenë gjithmonë – deri së fundmi – pika më e fortë e kësaj partie.
Por të mishërosh një ndryshim nuk mjafton për të qenë një ikonë. Vetëm kjo të bën një simbol – ose më mirë një kukull – një objekt pasiv që ngrihet lart për të treguar se partia po ndryshon.
Ajo që e bëri Tebbit një ikonë ishte se ai besonte në atë ndryshim dhe luftonte për të. Ai ishte një luftëtar, në një kohë kur partisë i duheshin pikërisht të tillë. Një besimtar i vërtetë në atë që në fillim ishte një revolucion i pasigurt, një shtyllë e fortë për lidershipin ndaj forcave të reaksionit të butë që, po t’u jepej rasti, do ta kishin flakur si atë, ashtu edhe eksperimentin e saj.
Do të ishte një politikë e shëmtuar ajo që përbëhet vetëm nga partizanë të tërbuar në të dy anët. Por do të ishte po aq e zbrazët një politikë që lë vend vetëm për pajtuesit. Një politikan që është në gjendje të flasë për të “vetët” në mënyrë autentike, e ka rrugën e hapur drejt zemrës së fraksionit të vet – por kjo nuk do të thotë se nuk mund ta bëjë këtë detyrë me dinjitet, dhe Tebbit e bëri pikërisht kështu.
Shembulli më i mirë për këtë janë paraqitjet e tij brilante në konferencat e partisë. Natyrisht, më e famshmja është shprehja e tij (tashmë e famë-keqe) për të hipur në biçikletë dhe për të kërkuar punë. Por më domethënësja, në dritën e zhvillimeve të mëvonshme, ishte ajo që ndodhi në konferencën e vitit 1992.
“Don’t you want to be part of a European union?” – pyeti ai sallën; dhe britma “JO!” sa nuk e hoqi çatinë. Kjo e tërboi John Major-in, natyrisht. Pyetja është nëse ndonjëri prej tyre e imagjinonte vërtet se do të arrinte të shihte Britaninë të dilte nga BE-ja.
Tebbit pagoi një çmim të rëndë për karrierën e tij politike. Gjatë shpërthimit të bombës në Brighton, ai mbeti nën rrënoja për një orë, por më tragjike ishte paraliza e bashkëshortes së tij, Margaret, për të cilën u kujdes me përkushtim. Si një besimtar i vërtetë që ishte, ai mbeti i angazhuar në parti dhe më vonë në kauzën euroskeptike. Madje, kaloi një dekadë në qendër të vëmendjes pa u ngjitur në ajër, dhe në epokën digjitale, nuk ngurroi të përfshihej në debatet e komenteve nën blogun e tij në Telegraph, duke u përballur me këdo.
Guximi, energjia, autenticiteti – këto i kishte me shumicë, dhe janë pikërisht përbërësit që e bëjnë një figurë politike ikonë.
Dikush mund të vërë në dyshim përkufizimin tim, që nuk përqendrohet te përmbajtja e bindjeve të tij. Por kjo është e qëllimshme. Ai patjetër mbante shumë qëndrime me të cilat lexuesit e këtij gazete do të kishin qenë – dhe ndoshta ende janë – në kundërshtim të thellë, sidomos për çështjet sociale, ku ai ishte shumë larg shoqërisë moderne.
Por një ikonë nuk është domosdoshmërisht hero – përveçse ndoshta në kuptimin e lashtë grek; për të njohur një ikonë, nuk është e nevojshme të jesh dakord me të – as me të gjitha, madje as me ndonjë nga bindjet e saj. Çdo lëvizje ka ikonat e veta, dhe një nga pikat e forta – ose më mirë, kushtet themelore – të demokracisë është të pranosh që në jetën publike ka vend për më shumë se një.
Në fakt, me sy të kthyer pas, Partia Konservatore duket se ishte më e fortë dhe më gjallëruese kur në krye të saj ishte një figurë e fuqishme që, herë pas here, mund të vinte në siklet edhe vetë liderin.
Burimi: theguardian.com/ Përgatiti për botim: L.Veizi
