Më 13 korrik 1793, një nga figurat më të spikatura dhe më kontradiktore të Revolucionit Francez, gazetari dhe politikani radikal Jean-Paul Marat, u vra ndërsa ndodhej në vaskën e banjës së tij, ku trajtonte sëmundjen e lëkurës që e mundonte prej kohësh. Vrasësja ishte Charlotte Corday, një e re aristokrate nga provinca e Normandisë dhe simpatizante e fraksionit politik Girondin, një grup liberal që kundërshtonte vijën e ashpër të jakobinëve.
Marat ishte një figurë komplekse: mjek me formim shkencor, teoricien politik, publicist dhe një prej zërave më të fuqishëm të revolucionit. Ai u bë i njohur për retorikën e tij të zjarrtë dhe qëndrimin e pamëshirshëm kundër armiqve të revolucionit, të cilët i denonconte përditë në gazetën e tij L’Ami du peuple (Miku i Popullit). Në shkrimet e tij, ai bënte thirrje për veprim të menjëhershëm, dënime të rënda, madje edhe dhunë revolucionare, duke u kthyer në frymëzuesin ideologjik të spastrimeve politike të vitit 1793.
Por ndikimi i tij i madh dhe mënyra radikale e të bërit politikë e kthyen Marat në një simbol të frikshëm për kundërshtarët. Charlotte Corday, e shqetësuar nga dhuna që përhapej në emër të revolucionit dhe me bindjen se Marat ishte motori i kësaj atmosfere terrori, vendosi të vepronte. Ajo arriti të futej në banesën e tij, duke pretenduar se kishte informacione për armiqtë e revolucionit. Marat e priti në vaskë dhe gjatë bisedës, Charlotte nxori një thikë të fshehur dhe e goditi për vdekje në kraharor.
Vrasja e Marat u bë menjëherë një ngjarje mitike. Ai u shpall martir i Revolucionit, një dëshmor që kishte sakrifikuar jetën për idealet republikane. Trupi i tij u vendos në Panteon si nderim për “shenjtorin e popullit”, ndërsa piktura e famshme e Jacques-Louis David, “Vdekja e Marat”, e përjetësoi momentin si një ikonë të dhimbshme të revolucionit.
Ndërkohë, Charlotte Corday u dënua dhe u ekzekutua me gijotinë katër ditë më vonë, më 17 korrik 1793. Me gjakftohtësi, ajo e quajti vrasjen një akt për të shpëtuar Francën nga tirania.
Vrasja e Marat shënoi një kthesë të rëndësishme në klimën politike të asaj kohe. Jakobinët e përdorën vdekjen e tij për të forcuar më tej kontrollin mbi pushtetin dhe për të justifikuar fazën më të errët të revolucionit – periudhën e Terrorit. Në fund, edhe vetë ata që e lavdëruan Marat si martir, do të bien nën hijen e gijotinës që ai e kishte mbështetur me aq zell.
Figura si Marat janë shembuj të skajshmërisë që mund të marrë ideali kur përzihet me pushtetin dhe fanatizmin. Në shumë revolucione të mëvonshme, nga ajo Ruse te lëvizjet maoiste, shfaqen figura të ngjashme që përfaqësojnë ndërthurjen e pasionit ideologjik me brutalitetin praktik. Marat mbetet një simbol i dyzuar: përkrahësit e shohin si tribun të popullit, ndërsa kritikët si pararendës të terrorit politik modern. Edhe Charlotte Corday, e cila e vret në emër të lirisë dhe arsyes, nuk shpëton dot nga tragjizmi i një kohe ku idealet dhe krimet ecin krah për krah. Revolucioni, siç dëshmon edhe kjo ngjarje, shpesh ha bijtë e vet – por në rrëfimin e Marat-it, ai i ha edhe shokët dhe armiqtë njëherësh.
Përgatiti: L.Veizi
