13 korrik 1814
Më 13 korrik 1814, në Mbretërinë e Sardenjës, u themelua një forcë e re policore me karakter ushtarak – Arma e Karabinierisë, që me kalimin e kohës do të bëhej një nga institucionet më të qëndrueshme dhe më të rëndësishme të shtetit italian. Fillimisht u krijua nga Mbreti Viktor Emanuel I si një trupë elitare, e ngarkuar me ruajtjen e rendit publik dhe zbatimin e ligjit, në një epokë trazirash pas rrëzimit të Napoleonit.
Me shpërthimin e procesit të bashkimit italian në gjysmën e dytë të shekullit XIX, Karabinieria do të përfshihej gradualisht në përpjekjet e krijimit të një shteti të bashkuar dhe qendror. Në vitin 1861, me shpalljen e Mbretërisë së Italisë, ajo u njoh si “Forca e parë” e ushtrisë së re italiane – një status që simbolizonte rolin e saj jo vetëm në ruajtjen e rendit, por edhe në projektin kombëtar të Italisë moderne.
Gjatë gjithë historisë së saj, Karabinieria ka mbajtur një karakter të dyfishtë – si forcë ushtarake dhe si polici civile, e cila ka qenë shpesh në vijë të parë të ngjarjeve vendimtare të shtetit italian. Kjo dyfytyrësi do të pasqyrohej fuqishëm gjatë regjimit të Benito Musolinit, ku Karabinierët ndihmuan në shtypjen e opozitës, në ruajtjen e rendit fashist dhe në përforcimin e autoritetit të diktaturës. Por paradoksi i historisë qëndron në faktin se, pas kapitullimit të Italisë në vitin 1943, vetë Karabinierët do të ndihmonin në rrëzimin e Musolinit dhe shpërbërjen e regjimit të tij.
Kur Gjermania naziste pushtoi Italinë e veriut dhe shpërbëu një pjesë të madhe të ushtrisë italiane, edhe njësitë e Karabinierisë u goditën rëndë. Mijëra anëtarë të saj u internuan, u pushkatuan apo u dërguan në kampet e përqendrimit. Por një numër i konsiderueshëm i tyre iu bashkua Lëvizjes së Rezistencës italiane, duke luftuar për çlirimin e vendit dhe rivendosjen e një republike të lirë.
Në dekadat e pasluftës, Karabinieria mbeti shtylla kryesore e rendit publik në Itali, duke u angazhuar në përballjen me terrorizmin, mafian dhe emergjencat civile. Roli i saj u njoh edhe institucionalisht më 2001, kur ajo u bë një nga katër degët e Forcave të Armatosura italiane, përkrah Ushtrisë, Marinës dhe Forcës Ajrore. Ky status i veçantë i jep Karabinierisë një pozitë unike në botën demokratike – një trupë që vepron njëkohësisht si polici ushtarake, si polici civile dhe si instrument ndërhyrjeje kombëtare në kohë krize.
Sot, Karabinieria përfaqëson një nga institucionet më të besuara të shtetit italian, me një prani simbolike që shtrihet nga fshatrat më të largët deri në arenën ndërkombëtare. Por rrënjët e saj në ngjarjet dramatike të shekullit XIX dhe XX – ku është shfaqur herë si garant i ligjit, herë si vegël e pushtetit, e herë si mbrojtëse e popullit – i japin asaj një histori komplekse, që pasqyron vetë historinë e trazuar dhe dinamike të Italisë moderne.
Nëse dëshiron, mund të përfshi edhe një koment krahasues mbi rolin e saj në kontekstin e forcave të tjera të rendit europiane.
Përgatiti: L.Veizi
