Më 23 korrik 2018, një zjarr i furishëm shpërtheu në rajonin e Atikës Lindore, në zonën bregdetare të Matit, vetëm disa kilometra në verilindje të Athinës. Në pak orë, flakët e nxitura nga era të fuqishme dhe temperaturat ekstreme shkatërruan gjithçka përpara: shtëpi, makina, pyje dhe jetë njerëzore.
Brenda një nate, 102 persona humbën jetën, shumë prej tyre të bllokuar në rrugicat që çonin drejt detit ose të djegur në automjete ndërsa përpiqeshin të largoheshin. Dhjetëra fëmijë, të moshuar, familje të tëra, u zhdukën pa mundur të shpëtonin nga tmerri që përfshiu vendin.
Ky u bë zjarri më i rëndë në historinë moderne të Greqisë dhe një nga më tragjikët në botë gjatë shekullit XXI, i dyti pas zjarreve të “Të Shtunave të Zeza” në Australi (2009) që shkaktuan 180 viktima.
Përmasat e katastrofës
Flakët përparuan me një shpejtësi të paprecedentë – në disa raste më shumë se 80 km/h – duke mos lënë kohë për evakuim apo koordinim të shpëtimit. Pamundësia për të reaguar në kohë, mungesa e një plani emergjent të përbashkët mes institucioneve shtetërore dhe infrastruktura e pamjaftueshme në zonat e prekura sollën një tronditje të thellë kombëtare dhe një valë të zemërimit publik.
Qeveria greke u përball me kritika të ashpra për paaftësinë në menaxhimin e krizës, ndërsa vetë qytetarët nisën të mbajnë zi kombëtare për një tragjedi që mund të ishte shmangur pjesërisht, po të ishin ndjekur protokollet emergjente dhe kontrolli urban në kohë.
Solidaritet ndërkombëtar
Përballë kësaj tragjedie të përmasave apokaliptike, shumë vende të botës ofruan ndihmën e tyre, në formën e mjeteve zjarrfikëse, personelit të kërkim-shpëtimit dhe ndihmave humanitare.
Ndër vendet e para që reaguan ishte edhe Shqipëria, e cila dërgoi trupa zjarrfikësish, ndihma logjistike dhe u shpreh në mënyrë të qartë solidaritet me popullin grek, me të cilin ndan histori, kufi dhe fate të përbashkëta. Ky gjest u vlerësua nga autoritetet greke dhe media si një shenjë miqësie dhe ndjeshmërie në një moment të errët.
Pasojë dhe reflektim
Zjarri i Matit nuk ishte vetëm një fatkeqësi natyrore, por një alarm i madh shoqëror dhe politik mbi rrezikun e planifikimit të keq urban, mungesës së mbikëqyrjes institucionale dhe ndryshimeve klimatike që e rrisin rrezikun e zjarreve të këtij lloji.
Në vitet që pasuan, Greqia ndërmori reforma në menaxhimin e emergjencave dhe në riorganizimin e shërbimeve zjarrfikëse, por kujtimi i atyre ditëve mbetet ende i gjallë. Familjet e viktimave, shumë prej të cilave ende kërkojnë drejtësi, janë kujtesa më e dhimbshme e një pasditeje korriku kur gjithçka mori fund brenda pak minutash.
Përgatiti: L.Veizi
