Nga ROLAND QAFOKU
Sot burgu i Alcatraz-it në San Francisko të SHBA nuk “punon” më. Është thjesht një muze dhe famën e vjetër nuk e ka për metodat që gardianët vinin në përdorim ndaj të dënuarëve. Për dy vjet rresht, bash aty, ka qenë i strehuar gangsteri më i madh i të gjitha kohërave në SHBA por dhe në të gjithë botën. Për Al Capone-n e kemi fjalën. Është një qeli e ruajtur si ato ditë kur biznesmeni me pistoletë në sqetull vuante dënimin aty në muret e zhveshura nga lagështira, por që edhe në ato pak metra katrorë ai notonte në luks. Kishte një krevat përsëmbari, një tavolinë pune, një shandan, një kolltuk, një pasqyrë dhe një radio. Një radio? Ishin vitet ‘30-të dhe në SHBA ishte me të vërtetë e rrallë të kishe një radio. Por Al Capone jo vetëm që e kishte, por e mbante brenda në qelinë e tij. Dhe si “rob i mirë” që ishte ftonte në qeli edhe gardianët që tundoheshin nga ai dollap që fliste dhe dëgjonin sëbashku muzikë, lajme e emisione. Po tjetër? Po të hysh aty mëson në radhë të parë se sa i vështirë ishte ai burg. Por kjo nuk funksiononte për Al Capone-n që dinte të bënte marifete. Imagjinoni, burgu ishte një ishull me një sipërfaqe pak a shumë sa ajo e burgut, kishte formën e kështjellës dhe largësia më e afërt nga bregu i Oqeanit ishte 2.2 kilometra. Nuk kishte gjë më të sigurtë. Por përsëri kjo nuk vlente për Al Capone-n. Ai dinte ta rregullonte situatën. Për gjatë gjithë kohës që qendroi në atë burg, familjarët e tij të gjithë u vendosën në një hotel në breg të oqeanit. Po aty jetuan në këtë kohë edhe të gjithë pjestarët e bandës dhe kjo afërsi bënte që ai jo vetëm të vazhdonte aktivitetin dhe biznensin, por edhe burgu të mos i dukej burg. Të dhënat janë se Al Capone pothuajse për ditë kishte njerëz që e vizitonin. Dhe a e dini përse gardianët dhe administrata sillej mirë për të. Ai ishte modeli më i mirë i burgut. Jo thjesht në sjellje, jo thjesht në komunikim dhe mospjesmarrje në sherre dhe zënka. Për sa kohë qendroi pas hekurave, Al Capone kundërshtoi çdo organziimin për rebelim në burg apo tentativa për arratisje. Atëherë përveçse ti varnin në qafë një tabelë mirënjohjeje, çfarë mund të bënin tjetër drejtuesit e burgut? Kështu, ai Big Al-i, tmerri i Çikagos, autori i sa e sa vrasjeve, kontrabandës së Wiskey-t, veprimeve gansgtere e të tjera e të tjera si këto, u lirua një ditë të bukur me motivacionin “për sjellje të mirë në burg”.
Burgu i tmerrshëm Alcatraz
Një burg si ai. Sot SHBA mund ta quajë më të sigurtin por edhe më të çmendurin. I ndërtuar dhe i hapur më 1934, ai pati vetëm 21 vjet jetë. U ndërtua në formën e një kështjelle në ishull dhe kishte një siguri të padiskutueshme. Jo vetëm nga largësia ujore dhe kështjella, por edhe për faktin se askush nuk do të tentonte hedhjen në ujë, pikërisht ku peshkaqenët kishin shtëpinë e tyre. I vetmi rast largimi u shënua një vit përpara se të mbyllej ku tre të burgosur u arratisën, por uk u gjet asnjë shenjë e tyre pas hedhjes në ujë. Duket se peshkaqenët ishin gardianët më të mirë se ata që qëndropnin në tokë.
Kush ishte Al Capone? Si u bë kryemafiozi i të gjitha grupeve mafiopze të Çikagos dhe tërë Amerikës.
Hero gazetash? Biznesmen brilant? Vrasës i dhimbsur? Burrë i devotshëm në familje? I lindur më 17 janar 1899 në Brooklyn të New Jorkut, Alphonse Gabriel Capone i kishte të gjitha këto gjëra, por edhe asgjë prej tyre. Një njeri kontradiktor, ai ishte prudukt i kohës së tij, i talentit të tij dhe instiktit të tij. Ai ishte në shumë mënyra si stuhi perfekte, nuk mund të ekzistonte i vetëm në atë vend që jetoi.
Si u bë gangster djali i emigrantit italian.
E kush mund të bëhej tjetër. Ai vinte nga familja e Gabriel Caponi-t nga jugu i Italisë. Pra, i kishte të gjitha “mundësitë” për të arritur majën e kupolës mafioze. I ati zbarkoi në brigjet e Ellis Island të New York-ut në fillim të shekullit të kaluar për të vazhduar jetën në Brooklyn. Pikërisht në këtë lagje lindi Alphonse. Dhe një gabim në regjistrim bëri që mbiemri Caponi, të shkruhej Capone dhe të mbetej për tërë jetën. Por, për tërë jetën mbetën edhe bëmat e tij gjithashtu. Vetëm 10 vjeç kreu aksionin e parë. Rrahu mësuesin e tij dhe u përjashtua nga shkolla. Stacioni i ri i jetës ishte rruga dhe ai ishte bashkë me grupe të tëra djelmoshash që pushtonin rrugët. Dhe vetëm në moshën 16-vjeçare ai kishte mbi shpinë akuza të tilla si rrahje, grabitje dhe vjedhje. Por ama “s’kishte ku të fuste kokën” dhe kështu i dha lamtumirën New Jorkut për ti thënë “mirë se të gjeta” Çikagos. Aty ai jo thjesht do të niste një jetë të re, por do të ngrinte një perandori, një biznes kriminal që në momentin që e menaxhoi në një godinë në afërsi të qendrës së qytetit ajo mori emrin Caponeville. Whiskey derdhej lumë në qytetin më të dehur në botë, ndërsa grabitjet, gjobat, prostitucioni dhe aferat ishin “sektorët” e tij. Dhe ndërsa FBI vetëm në pak vite e shënoi në listën e saj mes 25 emrave më të inkriminuar në SHBA. Por vendimit të “Federalëve” Al Capone ia ktheu duke hapur mensa falas për të ngrënë supë të varfërit. Megjithatë, ky kamuflim mafioz nuk zgjati shumë. Mjaftoi një dokument dhe ai u arrestua. Por jo për akuzat e krimeve të rënda që ai i kishte kapicë, por për shmangie nga taksat. Po, po. E lexuat mirë. Al Capone u arrestua për mospagim taksash. Vetëm për këtë vepër penale kishte prova tw forta. Dhe përpara jurisë ai mbajti atë fjalim të famshëm duke iu drejtuar prokurorëve dhe gjykatësve me fjalët lapidar: Ju jeni klientët e mi! Dhe ai fjalim ishte një groposje për të gjithë.
Pasuria e Al Capone-s
Arriti majën pikërisht kur atëherë llogaritë thoshin: Al Capone fiton në javë 100 mijë dollarë. Më shumë, më mirë, më bukur dhe më pasur se kaq nuk kishte më. Por jo vetëm kaq. Një vilë për merak, një makinë “Cadillac” e blinduar që peshonte 7 tonë, një shpurë bodyguard-ësh, por mbi të gjitha drejtues i tregut të wiskey-t në të gjithë Çikagon, e bëri atë padiskutim më të famshëmin dhe më të pasurin. Duke vërtetuar shprehjen e famshme se prapa një pasurie përrallore, ndodhet një vepër kriminale po aq përrallore. Dhe Al Capone jetonte në kohën e tij. Ai ishte produkti i saj. Një lloj shteti brenda shteti. Mjafton të përmedim se bisha e tij me katër rrota që rrëshkiste në rrugë me emrin “Al’s Cadillac” ishte i dyti për nga siguria pas presidentit Franklin Delano Roosevelt. Kur ia konfiskuan, ishte CIA ajo që e përdori mjetin e tij. Dhe rëndësia e asaj makine, u duk akoma më shumë kur në një ankand më 20 nëntor 1971, Cadillac-u i Al-it u shit për 37 milionë dollarë. Fërkojini mirë sytë! Fiks 37 milionë dollarë.
Vdekja nga sifilizi
Sëmundja e sifilizit që e kishte prekur “të paprekshmin” Al, në fakt u diagnostifikua që në burgun e Alcatraz-it. Por ai jetoi edhe shumë vite të tjerë. Ishte një moment përpara se të vdiste që ai madje hoqi dorë edhe nga biznesi. Vetëm një vit përpara se të vdiste gjithçka ia la bandës së tij që drejtoi me aq “sukses”, por edhe familjes. Sëmundja e lodhi shumë derisa më 25 janar të vitit 1947 pësoi një infarkt që i mori jetën. Amanteti i tij u plotësua teksa në gurin e varrit u shkruajt: My Jessus Mercy. Asnjë amerikan, dje dhe sot, nuk mund të bëjë lidhje të Al Capones me besimin featr, e aq më tepër me mëshirën që ai i kërkoi Jessus-it në botën e përtejme. Fundja-fundja ky ishte Al Capone.
(Shkrim i publikuar në vitit 2007 në gazetën “Tirana Observer”, me disa shtesa dhe ndryshime)
