Nga Samuel Charap
Donald Trump është i zhgënjyer nga Vladimir Putini. “Bisedat nuk kanë asnjë vlerë,” ka deklaruar Trump për telefonatat e tij me presidentin rus rreth përfundimit të luftës në Ukrainë. “Bëjmë një bisedë të shkëlqyer,” i tha BBC-së. “Unë them: ‘Mirë, duket se jemi afër marrëveshjes,’ dhe pastaj ai shemb një godinë në Kiev.”
Kjo frustrim është shndërruar në mbështetje shtesë për Ukrainën dhe në premtime për të rritur presionin ndaj Rusisë. Trump njoftoi javën e kaluar se Shtetet e Bashkuara do t’u shesin armë vendeve evropiane, të cilat do t’ua dërgojnë Ukrainës, dhe paralajmëroi tarifa “jashtëzakonisht të ashpra” nëse Rusia nuk pranon një armëpushim brenda 50 ditësh.
Trump duket se ka arritur në përfundimin se Putini është pengesa kryesore për paqen në Ukrainë – një paqe që Trump ka premtuar se do ta sjellë. Megjithëse është dërguar një i dërguar i posaçëm në Moskë, janë shkëmbyer disa propozime të ftohta dhe janë bërë disa telefonata mes dy presidentëve, Putini jo vetëm që ka vazhduar agresionin, por madje e ka përshkallëzuar atë.
Trump mund të ketë të drejtë: ndoshta Putini mendon se nuk ka arsye për kompromis, se ende mund ta kontrollojë situatën në Ukrainë përmes forcës. Por nëse Trump beson se diplomacia është provuar dhe ka dështuar, ai gabon. Disa telefonata dhe vizita të izoluara nuk mjaftojnë për të përmbyllur një luftë. Dhe askush – ndoshta as vetë Putini – nuk e di saktësisht se çfarë do të pranonte në një proces real negociatash, ku të gjitha palët do të detyroheshin të bënin lëshime. Derisa të vihet në provë përmes një procesi të tillë, nuk mund të jemi të sigurt se Putini do të luftojë pavarësisht çdo rrethane.
Në historinë moderne, negociatat për t’i dhënë fund konflikteve të mëdha kanë qenë të dhimbshme dhe të gjata. Marrëveshja e të Premtes së Mirë në vitin 1998, që i dha fund gjakderdhjes së njohur si “Telasheve” në Irlandën e Veriut, kërkoi gati dy vite negociata direkte – dhe ato u zhvilluan vetëm pas shumë vitesh përgatitjeje dhe bisedimesh të fshehta. Pas luftës arabo-izraelite të vitit 1973, Henry Kissinger kaloi muaj të tërë duke fluturuar mes Egjiptit dhe Izraelit, pastaj në Siri dhe përsëri në Izrael, për të ngushtuar hendekun mes palëve që kishin luftuar dy herë brenda më pak se gjashtë vitesh. Termi “diplomaci pendël” lindi për të përshkruar këtë qasje këmbëngulëse. Ndërsa armëpushimi për t’i dhënë fund Luftës së Koresë u arrit pas 575 takimeve që zgjatën dy vjet.
Këto shembuj nënvizojnë nevojën që Trump të autorizojë një ekip profesionistësh negociatorë për të angazhuar rregullisht palët në konflikt. Ndërmjetësit amerikanë mund të përdorin modelin e Kissingerit të “pendulimit diplomatik”, ose të organizojnë bisedime në një vend të tretë, ku delegacionet ruse dhe ukrainase të jenë të vendosura përkohësisht. Për njëfarë kohe, ndoshta për muaj të tërë, Trump do të duhet t’u lërë dorë të lirë negociatorëve. Ai mund të ndërhyjë herë pas here për të zhbllokuar situatën ose në fund për të vulosur marrëveshjen. Por nuk mund të menaxhojë vetë një proces diplomatik çdo ditë.
Samuel Charap është shkencëtar politik dhe bashkautor i një libri mbi Ukrainën dhe Euroazinë post-sovjetike.
The New York Times Company/ Përgatiti/ L.Veizi
