Përgatiti: Leonard Veizi
Në analet e historisë letrare, ku guximi i penës shpesh përballet me rreptësinë e pushtetit, historia e shkrimtarit Daniel Defo shpaloset si një paradoks i rrallë, një dëshmi e fuqisë së fjalës për të ndezur jo vetëm zemërimin, por edhe admirimin e masës…
…Fundi i korrikut të vitit 1703 shënon një çast të paharrueshëm. Shkrimtari Defo, një nga figurat më të rëndësishme të letërsisë angleze dhe autori i famshëm i romanit “Robinson Kruzo”, përfundoi në një prej skenave më paradoksale të ndëshkimit publik në historinë britanike. Kjo ngjarje, që duket se do të ishte një dënim i pamerituar, u shndërrua papritur në kurorëzimin e jashtëzakonshëm të veprës dhe ndikimit të tij.
Satira
Defo ishte një kritik i mprehtë i pushtetit dhe një mjeshtër i satirës politike. Në këtë vit, ai botoi një pamflet të titulluar “Himn për Partinë e Lartë” i cili në orgjinal njihet me titullin: “The Shortest Way with the Dissenters”. Ky shkrim ishte një satirë e maskuar si thirrje për persekutim brutal ndaj jodakordësuesve fetarë, në thelb, një ironi e hidhur që synonte të nxirrte në pah hipokrizinë dhe fanatizmin e kishës zyrtare anglikane dhe aleatëve të saj politikë.
Megjithatë, satira u kuptua gabimisht – ose autoritetet u shtirën se e morën fjalë për fjalë – dhe e konsideruan pamfletin si shpifje dhe nxitje për urrejtje politike. Defo u arrestua dhe u dënua që të ekspozohej në Shtyllën e Ndëshkimit Publik, një turpërim fizik dhe simbolik në qendër të Londrës, zakonisht i rezervuar për keqbërësit e urryer nga publiku.
Ndëshkimi
Por, ndodhi e papritura: në vend që të përballej me ofendime, mbeturina apo gurë, Daniel Defo u prit nga një turmë mbështetësish që i hodhën lule, në shenjë simpatie dhe admirimi për guximin dhe mendimin e tij kritik. Njerëzit u mblodhën për të shprehur solidaritetin ndaj një njeriu që sfidonte pushtetin përmes fjalës dhe penës. Kjo ngjarje theksoi fuqinë e opinionit publik dhe pjekurinë e lexuesve të tij.
Pas tre ditësh në shtyllën e ndëshkimit, ai u dërgua në burgun e Njugejtit (Newgate), ku qëndroi për disa muaj. Për të dalë prej aty, Defo pranoi të bashkëpunonte me qeverinë, duke vepruar si informator dhe spiun, i infiltruar në radhët e oponentëve të kurorës. Kjo marrëveshje me pushtetin mbeti një njollë në jetën e tij, por gjithashtu i dha mundësi të mbijetonte dhe të vazhdonte të shkruante veprat e tij të mëdha.
Trashëgimia
Ngjarja e vitit 1703 nuk ishte vetëm një paradoks historik, por edhe një simbol i fuqisë së fjalës dhe ironisë politike: një ndëshkim që u kthye në një triumf moral, dhe një autor që, megjithë përuljen e përkohshme, la një gjurmë të pashlyeshme në historinë e letërsisë botërore. Ajo dëshmon se si arti, edhe në format e tij më provokuese, mund të gjejë një jehonë të papritur te zemrat dhe mendjet e njerëzve, duke e shndërruar turpërimin në një akt admirimi.
