Në mbrëmjen e 30 gushtit 1918, një grua e re, Fanni Kaplan, qëlloi tre herë ndaj liderit bolshevik Vladimir Lenin, duke e plagosur rëndë ndërsa ai po largohej nga një mbledhje në fabrikën Michelson në Moskë. Dy nga plumbat e goditën – një në shpatull dhe një tjetër në qafë, pranë arteries karotide. Plagët rrezikuan seriozisht jetën e tij, dhe për disa kohë, u mendua se ai nuk do të mbijetonte.
Vetëm pak ditë më parë, më 17 gusht, një tjetër figurë e lartë bolshevike, Moisei Uritsky, ishte vrarë nga një oficer i pakënaqur i Ushtrisë së Bardhë. Të dyja atentatet u panë si pjesë e një konspiracioni më të gjerë kundër qeverisë bolshevike, në një kohë kur Rusia ndodhej në mes të një lufte civile të përgjakshme.
Kaplan, një revolucionare anarkiste me histori lidhjesh me Partinë Social-Revolucionare, u arrestua menjëherë. Gjatë marrjes në pyetje, ajo deklaroi se kishte vepruar e vetme dhe se nuk mund ta pranonte që Lenin po shndërrohej në diktatorin absolut të revolucionit. Pa ndonjë gjykim të rregullt, ajo u dënua me vdekje dhe u ekzekutua me pushkatim më 3 shtator 1918, vetëm katër ditë pas atentatit.
Përpjekja e Kaplanit dhe vrasja e Moisei Uritsky u përdorën nga qeveria e Rusisë Sovjetike për rivendosjen e dënimit me vdekje, i cili ishte hequr nga Qeveria e Përkohshme Ruse në mars të vitit 1917.
Ngjarja shërbeu si justifikim për shpalljen e “Terrorit të Kuq” nga autoritetet bolshevike – një fushatë masive dhune, arrestimesh, burgosjesh dhe ekzekutimesh ndaj të gjithë kundërshtarëve të mundshëm të regjimit. Zbatimi i këtij terrori iu besua organizatës famëkeqe Çeka, policisë sekrete të sapokrijuar nga regjimi sovjetik.
Terrori i Kuq zgjati deri në vitin 1922 dhe solli me vete vrasjen e qindra mijëra personave – ish-oficerë caristë, aristokratë, priftërinj, intelektualë dhe qytetarë të zakonshëm të dyshuar si kundërshtarë të bolshevikëve. Ai shënoi një nga periudhat më të errëta të fillimit të Bashkimit Sovjetik dhe vendosi themelet për praktikat represive të mëvonshme të regjimit komunist.
Përgatiti: L.Veizi
