Më 22 shtator filloi ekuinoksi i vjeshtës, dhe në hemisferën veriore kjo do të thotë ditë më të shkurtra dhe net më të gjata për gjashtë muaj. Për këtë arsye, miliona evropianë të veriut që kanë mungesë dielli zakonisht shkojnë në plazhet e Karaibeve ose të Afrikës Veriore për të marrë disa rreze dielli dimërore.
Mjekët e tyre ndoshta do të preferonin që ata të qëndronin në shtëpi. Përveç plakjes së lëkurës, rrezet ultravjollcë (UV) dëmtojnë ADN-në, gjë që shkakton kancer të lëkurës, dhe numri i rasteve po rritet gjithandej botës. Edhe pse pak diell është i nevojshëm për të prodhuar vitaminë D, këtë vitaminë mund ta marrësh edhe nga ushqimi ose suplementet. Për këtë arsye, këshillat e shëndetit publik gjatë dekadave të fundit kanë nxitur shmangien e diellit, duke qëndruar në hije, duke u mbuluar dhe duke përdorur krem dielli.
Por ndoshta kjo këshillë ka shkuar pak tej, veçanërisht për njerëzit që jetojnë në vende të largëta dhe me pak diell. Studime të shumta sugjerojnë se dielli sjell përfitime për shëndetin, përtej prodhimit të vitaminës D. Ai mund të ndihmojë kundër sëmundjeve të zemrës, kancerit dhe sëmundjeve autoimune. Një studim i vitit të kaluar me 360,000 britanikë me lëkurë të çelët tregoi se ata që merrnin më shumë diell, qoftë duke jetuar në jug të Britanisë ose duke përdorur krevat dielli – kishin rrezik më të ulët për vdekje, madje edhe duke marrë parasysh rrezikun e kancerit të lëkurës.
Një studim tjetër, i bërë 10 vjet më parë në Suedi me 30,000 gra për 20 vjet, tregoi të njëjtën gjë: njerëzit që merrnin më shumë diell kishin gjysmë rrezik për vdekje krahasuar me ata që merrnin më pak.
“Përfitimet e diellit janë më të mëdha se rreziqet – për sa kohë nuk digjeni nga dielli,” thotë Richard Weller, dermatolog në Universitetin e Edinburghut. Ai dhe disa shkencëtarë të tjerë sugjerojnë që institucionet e shëndetit publik të marrin seriozisht këtë provë të re për efektet pozitive të rrezeve UV.
Evolucioni sugjeron se dielli ka përfitime për njerëzit. Në Afrikën e diellit, njerëzit fillimisht zhvilluan melaninë, pigmenti që mbron lëkurën nga dëmtimi i ADN-së nga dielli. Por kur disa njerëz u zhvendosën në veri, ku dielli është më i dobët, niveli i melaninës u ul, duke lejuar më shumë rreze UV./kb
