Më 15 dhjetori të vitit 1832 në Dizhon të Francës lindi Aleksandër Gustave Eiffel. Ai ishte një inxhinier francez, arkitekt, një sipërmarrës dhe një specialist i strukturave metalike.
Eiffel ishte shumë i zgjuar, por jo shumë i zellshëm. Ndërsa ndiqte shkollën e mesme në Lycée Royal, Eifel mendonte se mësimet ishin një humbje kohe. Eifel kishte gjetur ngrohtësi jo në inxhinieri, por në histori dhe letërsi.
Shprehitë e tij studimore u përmirësuan dhe ai u diplomua në të dy shkencat humane. Eiffel vazhdoi të marrte pjesë në kolegjin “Sainte Barbe College” në Paris, në mënyrë që të përgatitej për provimet e pranimit në institucionet e vështira inxhinierike më prestigjioze të Francës. Në fund, Eifel mori pjesë në “École Qendrore et des Arts” në Paris, ku ai studioi kimi, duke marrë ekuivalentin e një diplomë Master Shkencon në 1855.
Ai bëri emër me ura të ndryshme për rrjetin hekurudhor francez, para se të merrte famë botërore me Statujën e Lirisë, e cila u ndërtua 1886, dhe u vendos në Nju Jork të shteteve të Bashkuara të Amerikës. Por ai është i mirënjohur dhe për hartimin e veprës me famë botërore që e ndërtoi për Ekspozitën Universale në Paris mes viteve 1887-1889. Kulla mban emrin e tij, Eiffel.
Por reputacioni i tij do të dëmtohej rëndë; në vitin 1888, Eifel u përfshi në projektin e një kanali në Panama për një lidhje të shkurtër midis Oqeaneve Atlantik e Paqësor; ndërkohë, kompania franceze e ndërtimit të Kanalit falimentoi dhe Eiffel u implikua në skandalin financiar dhe politik që pasoi; u akuzua për keqpërdorim fondesh; më 1893 shpallet fajtor; dënohet me gjobë të madhe dhe 2 vjet burgim. Më pas (1904), Kanali i Panamasë do të merrej përsipër nga amerikanët, dhe do të përfundonte më 1914.
Historia e Kullës
Përparimet e jashtëzakonshme në teknologji në shekullin e 19-të kishin ndezur imagjinatën e inxhinierëve. Ideja për të ndërtuar një kullë 300 metra të lartë u prezantua për herë të parë në vitin 1833 në Angli, u shqyrtua rreth vitit 1874 në Shtetet e Bashkuara, por në të dyja rastet projektet ishin mjaft të paqarta dhe nuk përparuan. Inxhinieri francez Gustav Eifel i cili në atë kohë merrej me ndërtimin e urave hekurudhore me harqe mbi gryka të thella, i ishte përkushtuar studimit të kullave metalike të larta për të mbështetur urat. Kur përfundoi studimin e themeleve të urës Garabi, dy nga bashkëpunëtorët e tij më të ngushtë, inxhinierët Maurice Emile dhe Nougie Keslen, hodhën idenë e ndërtimit të një kulle të lartë rreth 300 metra.
Skica e parë u bë nga Keslen më 6 Qershor, 1884, dhe edhe pse krejt e ndryshme nga krijimi i mëvonshmësh i Eiffel përmbante disa tipare kryesore. Në 1886 Eiffel iu kthye idesë së kullës prej 300 metrash. I paraqiti ministrit të Industrisë dhe Tregtisë Edouard Lokroua një plan, që u miratua më 12 Qershor të vitit 1886. Kontrata për ndërtimin e monumentit u nënshkrua më 8 Janar, 1887 dhe puna filloi pa vonesë, për të qenë gati në pranverë të vitit 1889, kur do hapej Panairi Ndërkombëtar dhe Franca do të festonte 100 vjetorin e Revolucionit Francez.
Më 26 Janar filloi gërmimi i themeleve që përfundoi në Qershor të vitit 1887 dhe menjëherë filloi ndërtimi i kornizës metalike që përfundoi në Mars të vitit 1889.
Instalimi i kullës filloi më 1 Korrik 1887. Kati i parë përfundoi më 1 Prill 1888, i dyti më 14 Gusht, 1888 dhe i treti më 24 Shkurt 1889.
Gjatë një ceremonie zyrtare më 31 Mars, 1889, Eiffel ngriti për herë të parë flamurin francez në krye të monumentit. Monumenti imponues befasoi vizitorët e Panairit Ndërkombëtar teksa ishte ndërtesa më e lartë në botë dhe e ka mbajtur këtë titull deri më 30 Prill, 1931, derisa ia hoqi rrokaqielli Chrysler në Nju Jork e cila është 319 metra. Megjithate mbetet akoma ndërtesa më e lartë në Paris. Kulla Eifel është prej hekuri dhe peshon 7,775 ton. Studimi i ndërtimit të kullës përbëhej nga më shumë se 5,300 vizatime që tregojnë detajet e 18,038 pjesëve të ndryshme. Për montimin e saj u përdorën 1.050.846 gozhdë. Ka formën e një piramide katërkëndëshe dhe ka tre kate: i pari gjendet në një lartësi prej 57.63 m nga niveli i tokës, i dyti në një lartësi prej 115.73 metra dhe i treti 276.13 metra. Ky kat i fundit mbart kubenë e cila është dhe kurora e saj, gjithashtu dhe një far i vendosur në vitin 1889 në një lartësi prej 300.51 metra. Kjo lartësi u rrit në 320 metra nga koha e instalimit të antenës transmetuese më 1959 dhe sot arrin 324 metra. Ashensorët hidraulikë të kullës i lejojnë vizitorët të ngjiten në kate të ndryshme.
Statuja e Lirisë
Statuja e Lirise është një nga simbolet më të famshëm, të famshëm të lirisë amerikane. Ndodhet në ishullin Liberty në mes të lumit Hudson në New York, SHBA.
Statuja e Lirisë nënkupton një aleancë midis Francës dhe Shteteve të Bashkuara gjatë Revolucionit Amerikan në 1775 – 1783. Është hartuar nga skulptori francez Frederic Bartholdy. Francezët një herë dhuruan para për ndërtimin e statujës.
Modeli i parë i Statujës së Lirisë, në 1870, u ndërtua në një shkallë të vogël. Historia fillon me këtë, kjo ishte statuja e parë që tani ndodhet në Kopshtet e Luksemburgut në Paris. Dhe kopja e dytë e statujës, gjithashtu në një shkallë të vogël, ndodhet në qytetin e Maceio në pjesën veri-lindore të Brazilit.
Statuja e Lirisë, emri i saj zyrtar është “liria, ndriçon botën”, ka edhe një emër tjetër të dashur, “zonjë e lirisë”, e cila është bërë një nga simbolet e lirisë dhe demokracisë. Pamja klasike e statujës është prototipi i statujës së Romës antike, Hyjneshës së Lirisë, e cila ishte ndërtuar kundër shtypjes së popullit dhe tiranisë.
Ndërkohë, ndërtimi i Statujës së Lirisë Bartholdi kërkonte ndihmën e inxhinierëve për të zgjidhur disa probleme strukturore që shoqërohen me instalimin e një skulpture kolosale bakri. Dizajneri i Kullës Eifel, Gustav Fiffel, ishte porositur për të hartuar bazën e madhe skeletore të statujës, e cila do ta lejonte atë të qëndronte në këmbë.
Statuja e Lirisë është figura e një gruaje që mban një pishtar. Statuja është prej bakri të pastër, e cila është montuar në një bazë çeliku, e cila nga ana e saj është e mbuluar me fletë ari. Ajo qëndron në majë të një piedestali guri drejtkëndor në formën e një ylli të parregullt. Statuja ka një lartësi prej 46 metrash, nëse shtoni një piedestal dhe themel këtu, ju merrni 93 metra. Fytyra e Statujës së Lirisë është e lartë 2.4 metra. Statujat e Lirisë peshojnë më shumë se 225 ton.
Më 30 qershor 1878, në Ekspozitën në Paris, u ekspozua kreu i Statujës së Lirisë, e cila u organizua në kopshtin e Pallatit Trocadero. Në atë kohë, si të tjerët, pjesë të statujës u shfaqën në një ekspozitë tjetër në Champs de Mars.
l.m/Fjala.al
