Ikona e muzikës botërore u nda nga jeta ende pa i mbushur 28 vjeç
Vokal i thellë, pak bluz e xhaz. Dhe ajo, që e menaxhonte lehtësisht. Ishte një grua e bardhë me zërin “soul” të një gruaje me ngjyrë. Kishte një shpirt rrebel e plot guxim. Dhe quhej Emi Uajnhauz…
…U lind në 14 Shtator 1983 në Enfield, Angli, në një familje me origjinë ruse-hebreje. Ishte vajza e një farmacisti dhe një infermjereje, që u rrit në një lagje në veri të Londrës. E që dëshironte veç një gjë: të performonte. Në moshën 12 vjeçe me shumë vetëbesim kishte konkurroi në shkollën prestigjioze të teatrit “Sylvia Young Theater School”.
Amy ishte e lumtur kur u pranua në shkollën e Londrës që ka nxjerrë talente më të mirënjohura.
Kontrata
Aftësitë e jashtëzakonshme do ta vinin atë në të njëjtën kategori me Judy Garland apo Ella Fitzgerald. Ishte veç 19-vjeçare kur nënshkroi kontratën e parë për incizim. Një vit më vonë, më 2003, albumi i saj debutues, “Frank” u lançua dhe menjëherë arriti të rangohej në vend të tretë të toplistave muzikore britanike.
Inspirimi
Emi ishte grua e bardhë me zërin “soul” të një gruaje me ngjyrë, dhe ky fakt i kishte entuziazmuar kritikët e muzikës, vetë ajo ishte e inspiruar nga vitet ’60, dhe kishte thënë se idhuj të saj janë Vaughan, Dinah Washington dhe Ella Fitzgerald. Këngëatarja unike poashtu ishte shquar për stilin e modës të inspiruar nga vitet ’60, me flokët e veçantë dhe vijën e trashë e të zezë që aplikonte në sy.
Depresioni
Por suksesi i saj më i madh u shoqërua njëkohësisht edhe me çaste të vështira në skenë dhe një frikë të saj që të performonte para audiencave të mëdha. Sikur për ta kompensuar këtë, ajo nisi të shkonte nëpër klube nate dhe bare pas koncerteve, duke pirë alkool. Krizat depresive të artistes bëhen gjithnjë e më të shpeshta: ajo fillon të humbë peshë në mënyrë drastike.
“The Independent” publikon një artikull mbi depresionin, në të cilin Emi Uajnhauz (Amy Winehouse) citohet se preket klinikisht nga psikoza maniake-depresive që refuzon trajtimin. Do të pranonte se ka vuajtur nga çrregullimet e të ngrënit (anoreksia dhe bulimia). Problemet e drogës dhe alkoolit nuk duket se marrin fund.
Albumi
Rikthehet në publik me një vepër të re muzikore në fund të vitit 2006. Albumi i ri titullohet “Back to black”, apo thënë shqip “Kthehu në të zezë” dhe është frymëzuar nga Phil Spector dhe Motown, si dhe muzika e grupeve vokale femërore të viteve ‘50 – ‘60. Regjistrimi pasohet nga çmime dhe çmime të shumta ndër të cilët një “Brit Award” për artisten më të mirë femër britanike.
Martesa
Të fejuar me Blake Fielder-Civil, ata u martuan në maj 2007 në Miami (Florida), por edhe situata e re familjare nuk e çoi atë në një sjellje të qetë të jetës: në tetor 2007 ajo u arrestua në Norvegji për posedim të marihuanës, një muaj më vonë në ngjarjen festive “MTV Europe Music Awards” dy herë në skenë në gjendje të dukshme të ngatërruar, në fillim të vitit 2008 një video qarkullon në internet, ku këngëtarja pinë crack. Edhe pse shkoi në një qendër rehabilituese nuk arriti të menaxhonte varësinë e saj nga alkooli dhe droga. Në këtë kohë të vështirë për këngëtaren, në vitin 2009 ajo u divorcua nga bashkëshorti.
Çmimet
Albumi debutues i Uajnhauz, Frank (2003), ishte një sukses i madh në Mbretërinë e Bashkuar.
Albumi i saj vijues, Back to Black (2006), çoi në pesë çmime Grammy 2008, duke lidhur rekordin e atëhershëm për më shumë fitore nga një artiste femër në një natë të vetme, dhe e bëri atë gruan e parë britanike që fitoi pesë çmime Grammy.
Winehouse fitoi tre çmime Ivor Novello nga Akademia Britanike e Këngëtarëve, kompozitorëve dhe autorëve: në 2004, Kënga më e mirë Bashkëkohore për “Më e fortë se unë”; në vitin 2007, kënga më e mirë bashkëkohore përsëri, kësaj here për “Rehab”; dhe në vitin 2008, kënga më e mirë muzikore dhe lirike për “Dashuria është një lojë e humbur”.
Epilogu
Megjithë përpjekjet e ndryshme për të rehabilituar, teprimet në jetë ishin më të forta se fiziku i saj. Më 23 korrik 2011 Emi Uajnhauz u gjet e vdekur në shtëpinë e saj në Londër, pasi kishte kaluar në mbidozë të përdorimit të alkoolit.
Megjithëse në atë kohë vetëm 27 vjeç, ajo la pas një numër të madh të këngëve që mahnisin ende audiencën e sotme.
Përgatiti për botim: L.Veizi
